بادا لبت از نشاط، خندان بادا دلت از سرور، خرم
(همان: ۵۵)
ازرقی هروی در ابیات زیر اشاره دارد به داستان سیاووش پسر کاووس که در خُردی نزد رستم پرورش یافت. سیاووش بسیار زیبا بود و سودابه زن کاووس عاشق او شد امّا سیاووش او را از خود راند و به همین دلیل سودابه، کاووس را بر او بدگمان کرد. سیاووش برای اثبات بی گناهی خود به میان آتش رفت و سالم بیرون آمد:

• • بر کف نهاده میی کز فروغ او اندیشه لاله زار شود، دیده گلستان

گر بگذرد پری به شب اندر شعاع او از چشم آدمی نتواند شدن نهان
ساقی ز عکس نورش گویی سیاوش است که آتش پناه ساخته از بهر امتحان
(همان: ۶۶)
ابیاتی در رابطه با این صنعت در دیوان ازرقی وجود دارد که شماره های این ابیات در ذیل آمده است:
۱۲-۱۵-۲۶-۲۷-۴۹-۵۶-۱۸۸-۱۹۱-۱۹۷-۲۳۸-۲۴۲-۲۴۴-۲۴۶-۲۴۸-۲۷۵-۲۷۶-۲۷۸-۳۱۵-۳۱۸-۳۳۳-۳۴۵-۳۴۸-۳۸۰-۴۲۶-۴۶۶-۴۸۸-۴۹۶-۴۹۹-۵۰۱-۵۴۷-۵۴۸-۵۶۶-۵۸۶-۵۹۷-۷۶۱-۷۹۹-۸۰۰-۸۸۳-۹۵۴-۹۷۷-۱۰۰۱-۱۰۱۲-۱۰۱۹-۱۰۳۴-۱۰۷۵-۱۱۴۳-۱۱۶۵-۱۱۹۳-۱۲۰۰-۱۳۴۱-۱۳۵۷-۱۳۶۱-۱۳۶۶-۱۳۶۷-۱۳۷۰-۱۳۷۱-۱۳۷۴-۱۳۸۳-۱۳۸۹-۱۴۳۴-۱۴۶۱-۱۴۹۲-۱۵۰۹-۱۶۲۵-۱۶۳۸-۱۶۶۸-۱۶۹۳-۱۶۹۲-۱۷۸۵-۱۷۹۳-۱۸۱۲-۱۸۲۰-۱۸۴۲-۱۸۵۵-۱۸۶۲-۱۸۷۸-۱۹۳۱-۱۹۴۲-۱۹۴۴-۱۹۷۰-۲۰۲۵-۲۰۳۷-۲۰۴۳-۲۰۴۷-۲۰۸۷-۲۰۹۱-۲۱۳۷-۲۱۳۸-۲۱۵۹۲۲۳۰-۲۲۳۵-۲۲۶۵-۲۲۶۷-۲۲۶۸-۲۲۹۱-۲۲۹۲-۲۲۹۳-۲۳۰۲-۲۴۸۲
۵-۱۴- حرف گرایی
«یعنی تشبیه به شکل و موقعیت حروف الفبا».(شمیسا، ۱۳۶۸: ۱۱۰).

• • قَدّ همه دلبرانِ عالم پیشِ الفِ قدت چو نون باد

• • ز ضربت تو الف وار قد دشمن تو دو نیمه گردد و باز اوفتد به صورت دال

(ازرقی، ۱۳۳۶: ۴۹)

• • بسی نماند که بیرون کند ز سوسن سر بنفشه ی طبری زیر آن دو زلف چو جیم

(همان: ۵۷)
بیتی در رابطه با این صنعت در دیوان ازرقی وجود دارد که شماره ی آن در ذیل آمده است:
۱۴۴۷
۵-۱۵- مراعات نظیر
«وقتی است که برخی از واژه های کلام، اجزایی از یک کل باشند و از این جهت بین آن ها ارتباط و تناسب باشد».(شمیسا، ۱۳۶۸: ۱۱۵).
جلال الدین همایی در تعریف مراعات نظیر می گوید:
«آن است که در سخن اموری را بیاورند که در معنی با یکدیگر متناسب باشند، خواه تناسب آنها از جهت هم جنس بودن باشد و خواه تناسب آنها به خاطر مشابهت یا ملازمت باشد». (همایی، ۱۳۸۴: ۲۵۷).
حافظ آورده است :

• • فریاد که از شش جهتم راه ببستند

آن خال و خط و زلف و رخ و عارض و قامت
ازرقی هروی در بیت زیر با آوردن واژه های پشه، هزبر، صعوه و عقاب، از آرایه ی مراعات نظیر استفاده کرده است:

• • همیشه تا ندرد پشه پشت و یال هزبر همیشه تا نکند صعوه پر و بال عقاب

(ازرقی، ۱۳۳۶: ۴)
واژه های مشخص شده در بیت زیر چون به یک معنی و مفهوم هستند دارای صنعت مراعات نظیر می باشند:

• • جان مشتاقان به جولان اندر آید از طرب

چون دهد زیب و جمال و زینت و فرّ ماهتاب
(همان: ۶)
واژه های مشخص شده در بیت زیر دارای صنعت مراعات نظیر هستند و تناسب آن ها به خاطر ملازمت می باشد:

• • چو در دریای دست تو بجنبد موج زر افشان

ستاره بادبان باید، فلک کشتی، زمین لنگر
(همان: ۱۰)
کلمات باد، هوا، ابر، باران در بیت زیر صنعت مراعات نظیر ایجاد کرده اند:

• • عود و عنبر حبّه سازد باد مشکین در هوا

درّ و مینا بر فشاند ابر باران بر شجـــــر
(همان: ۱۴)