- بتواند با بهره گرفتن از امکانات وجودی خود و امکانات محیطش تا حد ممکن با مردم همکاری اقتصادی و اجتماعی داشته باشد.
- دانستن این نکته که عوامل خارجی را نمی توان متناسب با احتیاجات خود تغییر داد و پذیرفت و از آن هایی که نمی توان تغییرشان داد، بدون رنجش عبور کرد
- گسترش دادن صلاحیت و شایستگی خود برای تغییر اوضاع و کسب مهارت‏های لازم در روابط اجتماعی

- تصدیق و قبول کردن عواطف خود
- مشغول شدن شخص به کار سازنده ای که شخصاً آن را ارزشمند می‏داند.
- پرورش شوخ طبعی به خصوص درباره خود
- شرکت کردن در فعالیت‏ها و مسئولیت‏های اجتماعی
- انسان سازگار خود واقعی را منشأ اعمال، افکار و رفتار می‏داند.
- انسان سازگار یا سالم مسئولیت همه اعمال، افکار و رفتار خود را می‏پذیرد و عاقلانه به آن نتایج می‏اندیشد.
- خودداری از به کارگیری دائم و طولانی مدت مکانیزم‏های دفاعی: استفاده همیشگی از مکانیزم‏های دفاعی شخص را به تدریج از واقعیت دور می‏کند، در حالی که شخص سازگار مقدار معینی از اضطراب را می‏پذیرد و طبعاً وقتی وجود اضطراب را بپذیریم بسیار کم احتیاج به استفاده از روش‏های دفاعی خواهیم داشت.
- برای شناخت انگیزه‏های خود تلاش می‏کند.
- روش‏های کاهش تعارض و ناکامی را می‏داند و به کار می‏گیرد.
- شخص سازگار باید بپذیرد بعضی از ناکامی‏ها را تحمل کند، زیرا در حقیقت تحمل ناکامی مانند پذیرش اضطراب نشانه سازگاری مطلوب در شخص است و شخص سالم یاد می‏گیرد که ناکامی را به عنوان یک واقعیت عادی زندگی بپذیرد.
-   سرگرم شدن به کارهای مفید یکی دیگر از نشانه‏های فرد سازگار و سالم است(ملازاده و مشاوران، ۱۳۸۱).
۲-۱-۲-۴- راه‏‏های سازش یا سازگاری
به نظر می‏رسد به تعداد انسان‏‏های کره‏ی زمین و به تعداد مشکلات آن‏ها روش حل مشکل یا سازش یا سازگاری وجود دارد. اما اصول کلی و اولیه ای جهت یکسان سازی اسلوب سازگاری وجود دارد. به عبارت دیگر اشکال سازش بیان ساده تری از روش‏‏های سازگاری را فراهم خواهد ساخت. بنابراین در این جا طرق مشکل سازش را بیان می‏کنیم(آشفته یزد، ۱۳۸۷).
روش‏ها یا اشکال سازگاری
۱- سازش از طریق دفاع و مقاومت
۲- سازگاری از طریق حمله و هجوم
۳- سازش یا عدم سازش از طریق گریز و فرار
۴- سازش از طریق ترس‏‏های غیر منطقی
۵- سازش از طریق فراموشی و عقب راندن مسائل
۶- سازش از طریق بیماری جسمی
۷- سازش از طریق اختلالات روانی: اضطراب، افسردگی، وسواس، عقبگرد روانی و رفتار کودکانه
۸- سازش از طریق مکانیزم‏‏های دفاعی
۹- سازش از طریق بروز استرس‏ها و تنش‏‏های نگران کننده
۱۰- سازش به شکل بحران‏‏های روانی(آشفته یزد، ۱۳۸۷).
مراحل بحران
بحران هیچ گاه یکباره به وجود نمی آید و دارای مراحل مشخصی از پیشرفت است که ویژگی‏‏های روانی- اجتماعی داشته و در نهایت منتهی به یک مرحله بحرانی فعال می‏شود. کاپلان، یک فرایند چهار مرحله ای از پیشرفت بحران را به شرح زیر توصیف می‏کند.
مرحله‏ی اول
تهدید یا واقعه پیش آمده، باعث ایجاد اضطراب می‏گردد. برای مقابله با آن و حل بحران از طریق روش‏‏های متداول حل مسئله تلاش صورت می‏گیرد. اگر تلاش در این مرحله مؤثر واقع نشود، شخص وارد مرحله‏ی بعدی می‏گردد.
مرحله‏ی دوم
در اثر شکست مکانیزم‏‏های دفاعی در مرحله‏ی اول، اضطراب و تزلزل یا از هم پاشیدگی افزایش می‏یابد. هنگامی که این مکانیزم‏ها به‏صورت فزاینده ای مختل شد. شخص ممکن است احساس برقراری و آشفتگی کرده و افکار مشوش داشته باشد، هم چنین نمی تواند به درستی فکر کند یا تصمیم بگیرد که چه باید انجام دهد. شخص ممکن است دچار سردرگمی شده برای سازگاری و کاهش احساس ناراحتی خویش دست به تلاش‏‏های بدون هدف بزند و یا که خود ممکن است موجب وخیم تر شدن بیش تر اوضاع گردد. اگر چنین شد شخص وارد مرحله‏ی بعدی می‏شود. در این مرحله است که اغلب مردم برای کمک به متخصصان مراجعه می‏کنند.
مرحله‏ی سوم
شخص می‏کوشد از منابع داخلی و خارجی که در دسترس است، استفاده کند و برای حل بحران، روش‏‏های نوین حل مشکل را در پیش می‏گیرد و یا این که قضیه را ارزیابی می‏کند تا روش قدیم حل مشکل نیز قابل استفاده باشد. اگر روش‏‏های جدید یا قدیم به درستی به کار گرفته و مؤثر واقع شوند، فرد به راه حل هایی برای مشکلات خویش رسیده است. نحوه‏ی حل بحران می‏تواند تعیین کننده سطح عملکرد یک شخص باشد که این عملکرد در دوره‏ی قبل از بحران مشهود بوده است اگر فرد نتواند در این مرحله مشکل خویش را حل نماید وارد مرحله‏ی بعدی می‏گردد.
مرحله‏ی چهارم
وقتی که تلاش برای حل بحران در مراحل قبل ناموفق باشد و مشکل ادامه یابد، ممکن است اضطراب فرد بالا رفته و یا تبدیل به حالات هراس و وحشت شود. در این حالت امکان اختلال شدید در درک و احساس و رفتار وجود دارد. افرادی که حالت‏‏های بحران را به طور مستقل و یا به کمک متخصصان کنترل نمایند می‏توانند دارای مهارت‏ها و توانایی‏‏های جدید در حل مشکل شوند که به آن‏ها کمک می‏کند با موقعیت‏‏های خطیر زندگی به طور مؤثر مقابله نمایند. (اسلامی نسب، ۱۳۸۹)
۲-۱-۲-۵- خصوصیات انسان سازگار
۱ـ از اضطراب و تعارضی که او را از فعالیت سود بخش باز دارد دوری می‏جوید.
۲ ـ می‏تواند با مشکلات مواجه شود و درباره آن‏ها بیندیشد و تصمیم بگیرد و عمل کند.
۳ ـ از زندگی زناشویی لذت ببرد و به بچه دار شدن و تربیت فرزندان علاقه مند باشد.
۴ـ بتواند نیازها و افکار و عواطف دیگران را بشناسد و پاسخ‏ها یا واکنش‏‏های متناسب از خود نشان دهد.
۵ ـ بیماری‏‏های بدنی نتواند شایستگی و فعالیت‏‏های او را کاهش دهند. (نقص عضو)
۶ ـ گسترش دادن صلاحیت و شایستگی خود برای اوضاع و کسب مهارت‏‏های لازم در روابط اجتماعی
۷ ـ تصدیق و قبول کردن عواطف خود
۸ ـ مشغول شدن شخص به کار سازنده ای که شخصاً آن را ارزشمند می‏داند.
۹ ـ پرورش شوخ طبعی به خصوص درباره‏ی خود.
۱۰ ـ شرکت کردن در فعالیت‏ها و مسئولیت‏‏های اجتماعی
۱۱ ـ تعبیر و تفسیر مجدد اوضاع
۱۲ ـ انسان سازگار خود واقعی را منشأ اعمال، افکار و رفتار می‏داند.
۱۳ ـ انسان سازگار از هر امری تجربه کوچکی دارد.
۱۴ ـ انسان سازگار مسئولیت همه‏ی اعمال، افکار و رفتار خود را می‏پذیرد و عاقلانه به نتایج آن می‏اندیشد.