زمینه و هدف: وجود سبک رهبری مناسب به عملکرد صحیح پرستاران که بیشترین نیروی تخصصی در بیمارستانها را تشکیلمیدهند، کمک نموده و بهبود عملکرد ارتقاء کیفیت و اعتبار مراقبت منجر میشود و آنان را نسبت به عملکرد خود پاسخگو می کند. این مطالعه با هدف تعیین تأثیر سبک رهبری خدمتگزار بر عملکرد پرستاران انجام شدهاست.
روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع توصیفی همبستگی است. جامعه پژوهش شامل پرستاران بیمارستانهای شهید رجایی تنکابن، امام سجاد و احمدنژاد رامسر بود که مشخصات واحدهای مورد پژوهش را داشته و به روش تصادفی طبقهای انتخاب شدند. در این مطالعه ابتدا سبک رهبری سرپرستاران از حیث میزان انطباق با شاخصهای رهبری خدمتگزار بررسی و سپس تأثیر آن بر عملکرد پرستاران مشخص شد. به این ترتیب پس از توزیع پرسشنامه جهت تعیین رهبران خدمتگزار نمونهای به حجم ۱۰ نفر برای هر دو گروه دارای سبک رهبری خدمتگزار و غیر خدمتگزار به دست آمد. ۱۵۰ پرستار (۷۵ مورد و ۷۵ شاهد) به شیوه همگن سازی به پرسشنامهها پاسخ دادند. ابتدا با بهره گرفتن از آمار توصیفی، میزان متغیرهای دموگرافیک مشخص و برای تعیین عملکرد پرستاران نیز از ارزیابی سالیانه استفاده گردید. سپس جهت مقایسه امتیاز عملکرد دو گروه مورد و شاهد، آزمون آنالیز واریانس به کار گرفتهشد.
یافتهها: تحلیل یافتهها با بهره گرفتن از آزمون t مستقل بیانگر آن است که میانگین امتیاز ارزیابی عملکرد سالیانه پرستاران در دو گروه شاهد و کنترل تفاوت معنیدار دارد. همچنین آزمون آنالیز واریانس نشانداد بین امتیاز ارزیابی عملکرد سالیانه پرستاران در گروههای چهارگانه سنی و گروههای چهارگانه سنوات خدمت تفاوت معنیداری دیده نمیشود. همچنین یافتههای این مطالعه با بهره گرفتن از آزمون های آنالیز واریانس نشانداد که سبک رهبری خدمتگزار تأثیر چشمگیری بر عملکرد پرستاران دارد. این نتایج در مورد هر یک از مؤلفههای عملکرد نیز صادق بود.
نتیجهگیری: با توجه به اهمیت کاربرد سبک رهبری خدمتگزار در بیمارستانها، سرپرستارانی میتوانند در کار خود موفق باشند که در اداره بخش مربوطه، به طور خاص از این سبک استفاده نمایند و این امر از طریق آموزش آنان به اثر بخشترین روشها امکانپذیر است.
برخی از تحقیقات داخلی در باب تعهد سازمانی عبارتند از:
عوامل مؤثر بر میزان تعهد سازمانی کارکنان شرکت گاز. نمونه مورد مطالعه: اداره مرکزی استان خراسان رضوی، شهر مشهد، محققین: حسین بهروان، رقیه سعیدی.
در این پژوهش به بررسی عوامل موثر بر میزان تعهد سازمانی کارکنان شرکت گاز استان خراسان رضوی در اداره مرکزی مشهد میپردازد. روش تحقیق پیمایشی و دادهها از طریق پرسشنامه استاندارد بهدست آمد. جامعه آماری ۲۰۰ نفر کارمند و حجم نمونه ۶۶ نفر از کارکنان بودکه به طریق نمونهگیری طبقه ای متناسب با حجم انتخاب شدند. نتایج نشان میدهد که میزان تعهد سازمانی کارکنان بالاتر از متوسط است. میزان تعهد سازمانی با متغیرهای عدالت سازمانی، استقلال در کار، فشار نقش، فرصت و ارتقای شغلی و ابهام نقش رابطه معنادار مثبت وبا مشارکت سازمانی رابطه معنادار ندارد. تحلیل های رگرسیون چند گانه و نتایج حاصل از تحلیل مسیر نشان داد که عدالت سازمانی مهمترین و تعیین کننده ترین عامل تأثیرگذار مستقیم و مثبت بر میزان تعهد سازمانی محسوب میشود. درحالی که سایر عوامل مشارکت سازمانی، ابهام نقش، فشار نقش و استقلال درکار نیز تأثیر مستقیم و عامل فرصت و ارتقای شغلی تأثیر غیر مستقیم بر تعهدسازمانی دارند.
مطالعه تأثیر سرمایه اجتماعی بر تعهد سازمانی کارکنان: بررسی موردی بانکهای دولتی شهر کرمان
هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی ساختاری، ارتباطی و شناختی بر تعهد سازمانی کارکنان و ابعاد آن است. این پژوهش با روش توصیفی- همبستگی انجام شده است. بانکهای دولتی شهر کرمان، جامعه آماری پژوهش حاضر است و ابتدا پنج بانک ملی، ملت، تجارت، رفاه و مسکن، و سپس چهل شعبه از بانکهای مذکور، به طور تصادفی انتخاب گردید. همه کارکنان شعبههای مذکور که در مجموع، ۴۰۰ نفر بودند، در پژوهش مشارکت داده شدند. دادههای استخراج شده از ۳۰۸ پرسشنامه، مبنای آزمون فرضیهها و الگوی مفهومی پژوهش قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که الف) سرمایه اجتماعی ارتباطی، بر تعهد سازمانی کارکنان و نیز دو بعد هنجاری و عاطفی آن تأثیر مستقیم، مثبت و معنیداری دارد، در حالی که تأثیر معنیداری بر تعهد مستمر کارکنان ندارد؛ ب) سرمایه اجتماعی ساختاری و شناختی، بر تعهد سازمانی کارکنان و ابعاد آن تأثیر معنیداری ندارد؛ ج) سرمایه اجتماعی ساختاری و شناختی، بر سرمایه اجتماعی ارتباطی در سطح ۰۱/۰ تأثیر مثبت و معنیداری دارد؛ د) نتایج تحلیل مسیر نیز نشان داد که سرمایه اجتماعی ساختاری و شناختی از طریق سرمایه اجتماعی ارتباطی، بر تعهد سازمانی و دو بعد تعهد هنجاری و تعهد عاطفی آن، تأثیر معنیداری دارد، در حالی که تأثیر معنیداری بر تعهد سازمانی مستمر کارکنان ندارد.
نقش سرمایهی اجتماعی در بهبود تعهد سازمانی در شرکت پخش فرآوردههای نفتی، محققین میرعلی سید نقوی ، علی عسکر بهارلو.
این مقاله، به بررسی نقش سرمایهی اجتماعی در بهبود تعهد سازمانی میپردازد. دو متغیر عدالت سازمانی و جنسیت در این پژوهش به عنوان متغیرهای تعدیلکننده مدنظر هستند. این پژوهش براساس دادههای جمع آوری شده در نیمه دوم سال ۱۳۸۶ و نیمه اول سال ۱۳۸۷ از نمونهای متشکل از ۹۳ نفر از مدیران و کارشناسان شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی ایران(واقع در ستاد تهران)، که به روش نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب شدهاند، انجام شده است. همچنین از روشهای تحلیل همبستگی، تحلیل رگرسیون و مدل معادلات ساختاری برای تجزیه و تحلیل اطلاعات استفاده گردید. نهایتاً نتایج تحقیق نشان داد که سرمایه اجتماعی با بهبود تعهد سازمانی کارکنان بویژه با تعهد عاطفی کارکنان، رابطهی معناداری دارد.
بررسی میزان ابعادی سرمایهی اجتماعی بر تعهد سازمانی کارکنان سازمانهای دولتی استان آذربایجان غربی، نویسنده : مهدی میرحاجی.
در پژوهش انجام شده به بررسی تأثیر روابطاجتماعی که از آن به عنوان سرمایهی اجتماعی نام برده می شود، بر تعهد سازمانی کارکنان پرداخته شده است. مهم ترین عاملی که بر این پدیده تأثیر میگذارند عواملی هستند که روابط اجتماعی را متأثر می کنند. تعهدسازمانی کارکنان نیز اهمیت فراوان دارد چرا که با وجود تعهدسازمانی در محیط کار افراد قادرند به دور از تعارضات رفتاری عمل کنند، و این روند با وجود سرمایهاجتماعی ممکن می شود. محتوای سرمایهی اجتماعی شامل ارزشها، هنجارها و پیوندهای اجتماعی است که در روابط اجتماعی شکل میگیرد. بدین طریق افراد قابلیت های خود را افزایش میدهند و از حمایتهای محیطی و اجتماعی موجود در شبکه های اجتماعی- ارتباطی خود برخوردار میشوند.
۲-۱۳) روش شناسی تحقیق
مدل مفهومی تحقیق:
با توجه به مدل مطالب بیان شده و با توجه به تحقیقات و مطالعات مرتبط، مدل مفهومی در شکل زیر ارائه گردیده است، که مؤلفههای اصلی تحقیق و شاخصها را نشان میدهد.
سبک رهبری لیکرت
استبدادی
خیرخواهانه
مشورتی
مشارکتی
تعهد سازمانی کارکنان
متغیرهای تعدیلگر
سن
جنسیت
تحصیلات
سابقه کاری
شکل ۳ : مدل مفهومی تحقیق
فصل سوم
روش تحقیق
مقدمه
امروزه پژوهش علمی تأثیر چشمگیری بر رشد و گسترش علوم و دانش بشری گذاشته است. هرچند که حصول توافق میان دانشمندان و پژوهشگران درباره تعریف پژوهش علمی چندان ساده نیست. اما یک تعریف قابل قبول در مورد آن چنین است : “پژوهش علمی عبارت است از مطالعه نظام دار، کنترل شده، تجربی و انتقادی یک یا چند قضیه فرضی در مورد روابط احتمالی میان پدیدههای طبیعی” (هومن، ۱۳۷۴، ۱۴). پژوهش فرایندی است که از طریق آن میتوان درباره ناشناختهها به جستجو پرداخت و نسبت به آن شناخت لازم را کسب کرد. در این فرایند از چگونگی گردآوری شواهد و تبدیل آنها به یافتهها تحت عنوان “روش شناسی” یاد میشود. روش علمی یا روش پژوهش علمی فرایند جستجوی منظم برای مشخص کردن یک موقعیت نامعین است (مقیمی، ۱۳۸۵، ۱۷).
از جمله ویژگیهای مطالعه علمی که هدفش حقیقت یابی است، استفاده از یک روش تحقیق مناسب میباشد و انتخاب روش تحقیق مناسب به هدفها و ماهیت موضوع مورد تحقیق و امکانات اجرایی بستگی دارد و هدف از تحقیق، دسترسی دقیق و آسان به پاسخ پرسشهای تحقیق است (خاکی، ۱۳۷۹،۴۳-۱۴۲).
در این فصل به معرفی و بحث پیرامون روش تحقیق، متغیرهای تحقیق و ابعاد آن، روشهای جمع آوری اطلاعات، روایی و پایایی ابزار اندازهگیری، جامعه آماری، تعیین حجم نمونه و روش نمونهگیری، روشهای تجزیه و تحلیل دادهها و آزمونهای آماری مورد استفاده پرداخته شده است.
در این تحقیق با توجه به اهداف و ماهیت موضوع تحقیق، تحقیقی توصیفی و از نوع پیمایشی است.
و هدف از انجام تحقیق، مقایسه و بررسی نظرات کارکنان نسبت به سبک رهبری مدیران آموزش و پرورش استان قم میباشد که ارتباط سبکهای رهبری با تعهد سازمانی کارکنان بررسی میگردد.
به منظور بررسی موضوع مورد تحقیق از روشهای آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است.
در روش آمار توصیفی که صرفا به توصیف جامعه میپردازد، هدف آن محاسبه پارامترهای جامعه است که شاخصهای آن شامل، شاخصهای مرکزی مانند میانگین و شاخصهای پراکندگی مانند انحرافات و همچنین نمودارهاست.
آمار استنباطی : در این روش آماری، با بهره گرفتن از طیف لیکرت و مقادیر نمونه، آمارهها را محاسبه می کند، سپس به کمک تخمین و آزمون های فرض آماری نتایج کلی مورد نظر بدست میآید. در این تحقیق از آزمون های تی تست و کای اسکور، تحلیل واریانس یک طرفه (ANOVA)، و از ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن برای بررسی میزان همبستگی بین متغیرها استفاده میشود.
تحلیل آمار استنباطی همواره مستلزم فرایند نمونهگیری و انتخاب گروهی کوچک است که فرض میشود این گروه به گروه بزرگتری که از میان افراد آن انتخاب شدهاند مربوط است. گروه کوچک را نمونه وگروه بزرگتر را جامعه مینامند. هدف آن است که براساس مشاهدات انجام شده در مورد نمونهها نتایجی درباره جامعهها استنتاج شود. بنابراین با انتخاب یک نمونه تصادفی از این جامعه آماری و جمع آوری اطلاعات لازم توسط پرسشنامه از این نمونه مطالعهای میدانی انجام میگیرد. و چون با ارائه پرسشنامه به افراد نمونه از نگرش آنها به سبک رهبری مدیران آگاه میشویم و میتوان گفت که از روشی پیمایشی که به جمع آوری اطلاعات و نظرخواهی از افراد میپردازد، نیز استفاده شده است. همچنین اگرچه این تحقیق به عنوان یک تحقیق توصیفی تلقی میگردد لیکن از آنجا که مدیران با تأمل در نتایج حاصله، تغییراتی در شیوههای مدیریتی و رهبری خود ایجاد مینمایند میتوان آن را یک تحقیق کاربردی تلقی کرد.
۳-۱) جامعه آماری
جامعه آماری عبارت است از: “تعدادی از عناصر مطلوب مورد نظر که حداقل دارای یک صفت مشخصه باشند". گروه نمونه، مجموعه کوچکی از جامعه آماری است مشتمل بر برخی اعضا که از جامعه آماری انتخاب شده اند. بدین ترتیب گروه نمونه یک مجموعه فرعی از جامعه آماری است که با مطالعه آن محقق قادر است نتیجه را به کل جامعه تعمیم دهد(سکاران، ۱۳۸۴، ۲۹۵).
جامعه آماری این پژوهش را کلیه کارمندان و مدیران ستادی آموزش و پرورش استان قم میباشد. در زمان پژوهش کارکنان جامعه متشکل از ۶۵۸ نفر میباشد.
۳-۲) نمونه آماری
نمونه عبارت است از تعداد محدودی از آحاد جامعه آماری که بیان کننده ویژگیهای اصلی جامعه باشد (آذرومومنی،۶،۱۳۸۷). نمونه تحقیق عبارت است از یک گروه منتخب از جامعه تحقیق، که باید دارای خصوصیات و صفات جامعه تحقیق باشد تا بتوان نتایج تحقیق را به آن تعمیم داد (نادری و دیگران،۱۳۷۶، ۴۱). انتخاب حجم نمونه در طرحریزی یک تحقیق، از آنجا که نشان دهنده واقعیتهای جامعه است و از آن تبعیت میکند، از موضوعهای کلیدی بررسی است. انجام هر تحقیق علمی مستلزم صرف هزینه و زمان است. به همین دلیل امکان بررسی کامل جمعیت به طور«سرشماری» وجود ندارد، لذا محققان با توجه به چنین واقعیتی در صدد بر میآیند که از طریق «نمونهگیری» اطلاعات احتمالی را با بهره گرفتن از تحلیل دادههای جمع آوری شده پیرامون نمونه، به دست آورند و در نهایت از طریق «تعمیم» این اطلاعات را به جامعه اصلی منتسب نمایند(خاکی،۱۳۸۷، ۱۵۸). حجم نمونه به عنوان یک عامل، برروی خطای متوسط تاثیر میگذارد و از همین روست که درست بودن آن سبب بالا رفتن گویایی نمونه میشود. افزون بر این، صحت و دقت نمونهگیری موجب کاهش هزینه مشاهدات و صرفه جویی انجام بررسی میگردد.
۳-۳) روش نمونهگیری و تعیین حجم نمونه
تعداد نمونه در این تحقیق با بهره گرفتن از جدول «مورگان» از بین ۶۵۸ نفر از کارکنان ستادی آموزش و پرورش استان قم تعداد ۲۴۲ نفر تعیین گردید.
۳-۴) متغیرهای تحقیق
برای انجام هر تحقیق علمی باید متغیرهای آن را تعیین نمود. متغیر کمیتی است که در دامنههای معین میتواند از یک فرد به فرد دیگر یا از یک مشاهده به مشاهده دیگر مقادیر مختلفی را اختیار کند. بنابراین چیزی است که تغییر میپذیرد، نمادی است که عدد یا ارزش به آن منتسب میشود (کرلینجر،۱۳۷۴،۹۳).
ارتباط بین سبک رهبری از دیدگاه لیکرت با میزان تعهد سازمانی کارکنان- فایل ۱۱