- درآمد سرانه: نسبت بین درآمد ملی بر تعداد جمعیت یک کشور را درآمد سرانه نامند.
- برابری قدرت خرید: چه مقدار درآمد به قیمت کشور الف قدرت خریدی به اندازه همان مقدار در دیگر کشورها دارد و در واقع همه کشورها قدرت درآمد را با قدرت خرید مقایسه می‌کنند.
- درآمد پایدار: داشتن درآمد ثابت در طول سال.
- تولید ناخالص ملی: ارزش پولی کلیه‌ی کالاها و خدمات نهایی که اعضای یک ملت در طول یک سال تولید کرده است
- تولید ناخالص داخلی: در برگیرنده ارزش مجموع کالاها و خدماتی است که طی یک دوران معین، معمولاً یک سال، در یک کشور تولید می‌شود.
- حفظ ارزش پولی: این شاخص ناظر به این امر است که ارزش پول کشور چقدر در برابر نرخ ارز پایدار می‌ماند.
- میزان درآمدهای غیر نفتی: به چه میزان درآمدهای کشور خارج از حوزه نفت است. وابستگی کمتر به نفت اقدام مثبت در جهت توسعه اقتصادی است.
- نسبت صادرات به واردات: نسبت صادرات مواد و کالا به کشورهای دیگر و واردات آن به داخل، هر چه این نسبت بیشتر باشد به توسعه نزدیک‌تریم.
سرعت اینترنت: هر چه سرعت اینترنت بیشتر باشد توسعه بیشتر تحقق می‌یابد.
- کنترل تورم: جلوگیری از افزایش عمومی و مداوم سطح قیمت‌ها .
- انجام عملیات عمرانی: ناظر به انجام فعالیت‌هایی چون سد سازی، احداث جاده‌ها و غیره است.
- میزان سرمایه گذاری خارجی: چه مقدار سرمایه گذاران خارجی حاضر به سرمایه گذاری در کشور هستند.
- گسترش زیر ساخت‌های تکنولوژیکی: ایجاد ساختار برای استفاده از فناوری‌های روز مثل استفاده از تکنولوژی روز در صنعت خودرو سازی یا گسترش پهنای باند اینترنت.
-
- تعریف نظری توسعه سیاسی: این بعد از توسعه عبارت است از افزایش ظرفیت نظام در پاسخگویی به نیازها و خواسته های مردم، تنوع ساختاری، تخصصی شدن ساختارها و همچنین افزایش مشارکت سیاسی می‌داند.
تعریف عملیاتی توسعه سیاسی: در پایان نامه حاضر برای توسعه سیاسی شاخص‌هایی بدین قرار در نظر گرفته شده است:
- مشارکت سیاسی شهروندان: فعالیت شهروندان در امور سیاسی مثل شرکت در انتخابات –
- عدالت اجتماعی: عدالت اجتماعی یعنی طراحی و اجرای نظام حقوقی به گونه‌ای که هر کس به حق عقلانی‌اش برسد و در مقابل آن حقوق، وظایفی را انجام دهد یا مسئولیت و عواقب تخلف از آن را بپذیرد.
- آزادی بیان: آزادی بیان حق طبیعی است که همه افراد آدمی به مقتضای انسان بودن خود، به طور یکسانی از آن برخوردار و به موجب آن در بیان اندیشه و فکر خود، تا جایی که موجب نقض حقوق دیگران و اصول ارزشی مورد احترام جامعه نشود، مجازند.
ثبات و تعادل سیاسی: انسجام نظام سیاسی یک کشور که در مقابل آن بی ثباتی و فروپاشی نظام قرار دارد.
- وحدت ملی: متحد بودن اعضای یک کشور علیرغم تفاوت‌ها قومی، مذهبی و غیره.
- استقرار جامعه مدنی: جامعه مدنی بستری از کردارهای مشترک غیر تحمیلی، حول منافع، اهداف و ارزش‌های مشترک گفته می‌شود که قالب‌های نهادینه آن با دولت، خانواده و بازار متفاوت هستند .
انتخابات آزاد و سالم، تکثر احزاب، مطبوعات آزاد و متکثر، حقوق بشر، استقلال قوای سه‌گانه، نیروهای نظامی بی طرف، عدم دخالت دولت‌های خارجی در امور کشور، تکثر احزاب، مشارکت زنان در سیاست از دیگر شاخص‌های ای حوزه هستند.
-
- تعریف نظری توسعه اجتماعی: توسعه اجتماعی به صورت گسترده تر در پی ایجاد بهبود در وضعیت اجتماعی افراد جامعه است. از جمله بالا بردن سطح زندگی – فراهم آوردن بهداشت، مسکن، تغذیه، اشتغال و … (ازکیا و غفاری،۱۳۸۴، ۴۷).
تعریف عملیاتی توسعه اجتماعی: این بعد از توسعه دارای شاخص‌هایی بدین قرار است : نرخ باسوادی، میزان شهر نشینی، میزان مرگ و میر اطفال، دسترسی به تغذیه سالم، نرخ بیکاری یا میزان اشتغال، افزایش سطح بهداشت، کیفیت آموزش و پرورش، رفع تبعیض جنسیتی، کنترل جمعیت و تنظیم خانواده، میزان تحرک اجتماعی
-
- تعریف نظری توسعه فرهنگی:عبارت است از توسعه و پیشرفت زندگی فرهنگی یک جامعه با هدف تحقق ارزش‌های فرهنگی، به صورتی که با وضعیت کلی توسعه اقتصادی و اجتماعی هماهنگ شده باشد.
تعریف عملیاتی توسعه فرهنگی : شاخص‌های برای توسعه فرهنگی وجود دارد که عبارت است از : میزان بودجه فرهنگی، میزان اهمیت به میراث فرهنگی، میزان گردشگر خارجی، میزان تولید و مصرف رسانه ای (کتاب، موسیقی، فیلم‌های سینمایی و …)، میزان استفاده از تکنولوژی‌های نوین ارتباطی، تقویت فرهنگ ملی، توجه به فرهنگ مذهبی، میزان ساخت مراکز فرهنگی (کتابخانه، فرهنگسرا، سالن‌های سینما و…)
-
- تعلق جناحی: جناح[۴۲] مجموع گروه یا گروه‌هایی که با اهداف و دیدگاه های مشترک در کوتاه مدت و یا بلند مدت به منظور رقابت و کسب قدرت سیاسی، در داخل یک حکومت یا حزب گرد هم می‌آیند، بدون این که دارای ماهیت رسمی و شخصیت حقوقی باشند (جمال زاده، ۱۳۸۲: ۳۸).
۱- جناح اصلاح طلب: اصلاح‌طلبان یک جناح و جریان سیاسی داخل حکومت ایران هستند که مدتی پس از واقعه دوم خرداد به این اسم خود را نمایاندند. اصلاح طلبان با پیروزی در انتخابات هفتمین دورۀ ریاست جمهوری سال ۱۳۷۶ و با به قدرت رسیدن سید محمد خاتمی به عنوان رییس قوه مجریه جمهوری اسلامی ایران با بیش از ۲۰ میلیون رأی، توانستند وارد عرصه حاکمیت بشوند و پس از آن، اکثریت مجلس ششم و نخستین شورای شهر تهران را نیز به دست آوردند. این جریان به جبهه دوم خرداد منسوب گشت و هشت سال کنترل دولت و همچنین چهار سال اکثریت نمایندگان مجلس ششم را در اختیار داشت. به گفته محمد خاتمی، رسیدن به یک جامعه مدنی و قانون‌مدار، دستیابی به مردم‌سالاری دینی و توجه ویژه به مشکلات جوانان هدف اصلاحات این جریان است.
۲- جناح اصولگرا: یکی از دو جناح قدرت سیاسی در جمهوری اسلامی ایران است که در نتیجه تحولات سیاسی بعد از انقلاب اسلامی ایران، شکل گرفت. این جناح از دوره مجلس هفتم و ریاست جمهوری احمدی‌نژاد، به شاخص اصلی محافظه‌کاران مذهبی ایران تبدیل شدند. غالباً این جناح در برابر جناح اصلاح‌طلبان ایران مطرح می‌شود.
-
- تعریف نظری نوع اشاره به توسعه: این مقوله مربوط به این است که سرمقاله ای مورد بررسی اشاره مستقیم با غیر مستقیم به توسعه داشته است. در واقع اگر سرمقاله ای به صورت مستقیم و واضح به موضوع توسعه پرداخته باشد اشاره مستقیم و در غیر این صورت اشاره غیر مستقیم داشته است.
-
- تعریف عملیاتی نوع اشاره به توسعه:
رویکرد به توسعه: این مقوله ناظر به این امر است که سرمقاله مورد بررسی از نظر عملی چه فرایندی برای توسعه در نظر گرفته است در این پژوهش چهار رویکرد در مورد توسعه در نظر گرفته شده است: ۱- توسعه درونزا که ناظر به این امر است که توسعه از توسعه درون زا نوعی از توسعه است که در آن از رشدی که نتیجه عملکرد داخلی نظام اجتماعی است صحبت می‌شود. بر عکس، توسعه برون زا، الگویی تقلیدی است که بر اساس آن کشورهای توسعه نیافته باید از همان الگوهای توسعه کشورهای توسعه یافته استفاده کنند. این الگوی رشد جهت گیری بیرونی و خارجی دارد.
۲-توسعه متوازن نوعی از توسعه است که در آن هیچ کدام از بخش‌های چهارگانه (اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی) زیربنا یا روبنا به شمار نمی‌آیند که در نتیجه یکی از دیگری مهم‌تر جلوه کند. اما توسعه نامتوازن توسعه‌ای است که در سه سطح خُرد، میانه و کلان فاقد تعادل باشد.
۳- توسعه عمودی یا توسعه از بالا بر این امر تأکید دارند که نخبگان عامل تغییر در جوامع‌اند و با دردست گرفتن قدرت قادرند از نخبگانی که قدرت ندارند استفاده کنند. بر عکس، توسعه افقی یا توسعه از پایین به انقلاب معتقد است و مشارکت توده مردم و همگان از اصول نخستین آن است.
۴- توسعه مادی بیشتر وجه اقتصادی و شکلی توسعه استوار است در صورتی که توسعه معنوی بیشتر مسائلی خارج مسائل اقتصادی مانند مسائل فرهنگی و ارزشی تأکید دارد.
-
- مسئله اصلی مورد بحث: این مقوله عبارت است از اینکه موضوع و محور اصلی سرمقاله به کدام حوزه مربوط است.
-
- تعریف نظری سبک نگارش سرمقاله: سرمقاله موضع گیری رسانه درباره یک موضوع ویژه را نشان می‌دهد هدف از انتشار آن استدلال درباره یک موضوع یک رویداد یک مسئله یا صرفاً عقیده و نظر درباره رویداد خاص است (قندی، ۱۳۸۶: ۵۹). در این پایان نامه. سرمقاله‌ها از نظر سبک به سه دسته تقسیم بندی شده است:
-
- تعریف عملیاتی سبک نگارش سرمقاله:
۱- سبک تحلیلی: سرمقاله های تشریحی به چرا و چگونگی موضوع خود می‌پردازند در واقع نویسنده می‌کوشد علل و موجبات رویداد یا موضوع مورد نظر را ریشه یابی و تحلیل کند.
۲- سبک انتقادی: سرمقاله انتقادی، سرمقاله ای است که به ارزیابی و قضاوت درباره نکات مثبت و منفی موضوع و رویداد مورد نظر می‌پردازد.
