به منظور تجزیه و تحلیل داده های پرسشنامه، از آمار کمی (پارامترهای مرکزی) استفاده گردید؛ سپس، با بهره گرفتن از تکنیک SWOT که ابزاری برای تعیین راهبردهای مؤثر است، داده ها و اطلاعات تحلیل میشوند و در نهایت با بهره گرفتن از ماتریس داخلی و خارجی (IE) موقعیت شهر بوکان مشخص و استراتژی های متناسب با آن با بهره گرفتن از ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی (QSPM) الویتبندی شده است.
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل داده ها
۱-۴) مقدمه
اکنون نوبت آن است که با بهره گیری از روشهایی که در فصل قبل تشریح شده است، داده های جمعآوری شده را دستهبندی و تجزیه و تحلیل نمود و پاسخی برای سؤالات تحقیق فراهم شود. پیوند دادن موضوع تحقیق به رشتهای از اطلاعات موجود، مستلزم اندیشهای خلاق است. معمولاً موضوعی به ذهن محقق خطور می کند که یافتن منابع و داده های موجود برای بررسی آن مستلزم خلاقیت ذهنی است. فرایند تجزیه و تحلیل داده ها فرایندی چند مرحله ای است و طی آن دادههایی که از طریق بکارگیری ابزارهای گردآوری داده ها فراهم آمدهاند؛ خلاصه و دستهبندی و به منظور پاسخ به سؤالات تحقیق، تحلیل میشوند. در این فصل ابتدا با بهره گرفتن از مطالعات میدانی و کتابخانهای شاخص های مورد مطالعه مشخص گردید و با بهره گیری از فرایند برنامه ریزی استراتژیک، راهبردهای متناسب با مقصد شهری بوکان تدوین شده است.
۲-۴) سوالات تحقیق
۱-۲-۴) پرسشهای اصلی
استراتژی های ارتقای گردشگری مقصدهای شهری نوظهور(شهر بوکان) کدامند؟
استراتژی های ارتقای گردشگری مقصدهای شهری نوظهور چگونه الویتبندی میشوند؟
۲-۲-۴) پرسشهای فرعی
آیا بوکان یک مقصد شهری نوظهور است؟
فرصتها و تهدیدهای شهر بوکان در راستای ارتقای گردشگری کدامند؟
نقاط قوت و ضعف شهر بوکان در راستای ارتقای گردشگری کدامند؟
۳-۴) بررسی شرایط و وضعیت موجود بوکان و تطبیق آن با مدل باتلر
شناسایی جایگاه مقصدها بر اساس مدل چرخۀ عمر مقصد گردشگری باتلر به وجود داده های آماری و داده های مختلف در یک دورۀ چند ساله از عمر توسعۀ گردشگری در مقصد نیازمند است. اما با توجه به فقدان داده های آماری موثق و رسمی و همچنین وجود شاخص هایی برای شناسایی جایگاه مقصدها در هر مرحله از عمر آنها (طبق مدل باتلر)، در این قسمت تلاش شده است تا با بهره گرفتن از مدل چرخۀ عمر مقصد باتلر و شناسایی ویژگیهای کیفی (متغیرها) آن در هر مرحله از حیات مقصدها، جایگاه شهر بوکان در روند توسعۀ گردشگری و همچنین رئوس و حوزه های راهبردی پیشنهادی و موردنیاز آن ارائه شود.
گام اول: شناخت وضع موجود؛ در ابتدا شناسایی دقیق مدل چرخۀ عمر مقصد باتلر، ابعاد و ویژگیهای آن و در کنار آن شناسایی ویژگیهای شهر بوکان بر اساس شاخص های مدل باتلر به عنوان گام آغازین و ضروری، مورد توجه قرار گرفته است. مطالعۀ ادبیات تحقیق و نمونههای مشابه از جمله مهمترین اقدامات در این مرحله بوده است.
گام دوم: تجزیه و تحلیل؛ نتیجۀ گام اول استخراج ویژگیهای مقصد مورد مطالعه میباشد. در این گام مشخصههای مراحل مختلف از نگاه مدل باتلر شناسایی شدند و با بررسی صحت آنها از طریق بررسی مقصد مورد مطالعه از نظر متغیرهایی مانند گردشگر (تعداد، انگیزه، سازماندهی)، نسبت جمعیت گردشگران به جامعۀ محلی، مشارکت جامعۀ محلی (مشارکتپذیری)، سطح توسعه زیرساختها و تسهیلات، رفتارهای جامعۀ محلی، مدیریت و اثرات گردشگری مورد بررسی و تطابق قرار گرفتند.
گام سوم: تعیین حوزه های راهبردی؛ حرکت به سوی توسعۀ پایدار گردشگری مقصدها میسر نخواهد شد مگر با تدوین راهبردها و سیاستهای توسعۀ مقصدها متناسب با شرایط و ویژگیهای هر مرحله و همچنین الویتبندی آنها به دلیل محدودیت منابع (مالی، انسانی و محیطی) و زمان. بر این اساس هشت حوزۀ راهبردی شامل زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی فرهنگی، مشارکتپذیری، سرمایه گذاری، منابع انسانی-آموزش، زیرساخت و بازاریابی-محصول و الویت هریک از آنها بر اساس مراحل مختلف توسعۀ مقصدها تعریف شده است. این حوزه های راهبردی دربرگیرندۀ تمام ابعاد توسعۀ گردشگری است و با توجه به آنها خلاءهای موجود و بالقوۀ توسعۀ گردشگری بر اساس الویت برطرف خواهد شد. در این فرایند ویژگیهای مقصد بر اساس مصاحبه با کارشناسان خبره شناسایی و تحلیل شده است، سپس به منظور هدایت برنامه ریزی مقصد در مسیر توسعۀ پایدار، تخصیص بهینه منابع و الویتبندی اقدامات آتی، حوزه های راهبردی موردنیاز ارائه شده است. انتخاب حوزه های راهبردی، تخصیص و ترکیب آنها بر اساس نظر کارشناسان خبره صورت گرفته و مقصد مورد نظر بر اساس توان خود می تواند تا حد قابل توجهی در تخصیص و ترکیب حوزه های راهبردی تغییرات لازم را اعمال نمایند. در ادامه مقصد مورد مطالعه بر اساس شاخص های مدل چرخۀ عمر مقصد باتلر، تطبیق و جایگاه یابی شده است.
جدول۱-۴- تطبیق ویژگیها و متغیرهای مقصد گردشگری مورد مطالعه (شهر بوکان) طبق مدل باتلر
متغیرها | وضعیت شهر بوکان | تطابق با مدل باتلر | تحلیل |
گردشگر (تعداد، انگیزه، سازماندهی) | تعداد گردشگران کم، انگیزه کسب تجارب جدید، سکونت موقت گردشگران، علاقمند به آمیزش با جامعۀ محلی و طبیعت، گردشگران جهت خرید و فعالیتهای ماجراجویانه و خاص وارد شهر میشوند. | مرحلۀ اکتشاف | شهر بوکان به دلیل داشتن نقش سه راه ارتباطی برای استانهای همجوار و دارا بودن بهترین وضعیت ممکن از نظر مسیرهای دسترسی به آن، گردشگران زیادی به صورت گذری از آن عبور می کنند و توقفگاه کوتاهمدت مسافران است. تفاوت چشمگیر قیمتها باعث می شود گردشگران علاقمند به فعالیت خرید وارد آنجا شوند. به دلیل داشتن پتانسیلهای بالقوه؛ روحیه مهماننوازی مردم محلی و منابع طبیعی غنی مسئولان توسعه به فکر این هستند که طول مدت اقامت گردشگران را افزایش دهند. به همین دلیل نیازمند اتخاذ راهبردهای زیرساختی، منابع انسانی-آموزش، اجتماعی فرهنگی، بازاریابی-محصول میباشد. |
نسبت جمعیت گردشگران به جامعۀ محلی | کم | مرحلۀ مشارکت | گردشگران فقط در ایام خاصی (تعطیلات عید و تابستان) در این شهر حضور مییابند. به منظور تعادل بخشی نظام توزیع گردشگری در فصول مختلف مسئولان نیازمند اتخاذ راهبردهای مشارکتپذیری، منابع انسانی-آموزش، اجتماعی فرهنگی،زیرساختی میباشند. |
رقابت، سهم و رشد بازار | از نظر موقعیت منحصر به فرد ارتیاطی در این شهر رقابت وجود ندارد. اما از نظر خدماترسانی به گردشگران و انجام فعالیتهای دیگر در حال حاضر رقبای این مقصد، شهرهای همجوار میباشند. سهم بازار و رشد اندکی نیز در بازار این مقصد شهری قابل مشاهده است. | مرحلۀ اکتشاف | شهر بوکان از نظر جغرافیایی از موقعیتی استراتژیک برخوردار است و به عنوان شاهراه مواصلاتی چندین استان کشور شناخته می شود که با استعداد توسعۀ شهری در بین شهرهای کرد نشین استان از این منظر بی نظیر است. در این شهر به دلیل انجام فعالیتهایی در زمینه جذب سرمایه گذاران خصوصی و دارا بودن منابع بالقوه و مراکز خرید و تفاوت چشمگیر قیمتها با شهرهای همجوار امکان رشد بازار وجود دارد. در این خصوص نیازمند اتخاذ راهبردهای منابع انسانی-آموزش، اجتماعی فرهنگی، بازاریابی-محصول میباشد. |