۳-۷-۱.کویر یا دشت کویر: مناطق خشک مانند دشت قزوین که مجاور استان البرز قرار دارند، از عوامل منفی تأثیرگذار بر هوای استان البرز هستند و موجب گرما و خشکی هوا، همراه با گرد و غبار میشوند.
۳-۷-۲.رشته کوههای البرز: این رشته کوهها موجب تعدیل آب و هوا میشود.
۳-۷-۳.بادهای مرطوب و بارانزای غربی: این بادها نقش مؤثری در تعدیل گرمای سوزان بخش کویری دارند، ولی تأثیر آن را خنثی نمیکنند (مطالعه توسعه اقتصادی و اجتماعی استان البرز،۲۵:۱۳۹۰) .
هدف از مطالعات آب و هوایی شناخت ویژگیهای محیطی متأثر از شرایط اقلیمی است. از نتیجه مطالعات آب و هوایی میتوان در نحوه استقرار سکونتگاه ها ، مساکن و استفاده بهینه از انرژی خورشیدی و همچنین جلوگیری از حوادث غیر مترقبه طبیعی استفاده نمود.عوامل اقلیمی پدیدهآورنده عناصر اقلیمی خود به دو دسته عوامل بیرونی (سامانههای جوی) و عوامل درونی (وضعیت ناهمواری، موقعیت جغرافیایی و پوشش طبیعی زمین) تقسیم میشوند. دسته اول عواملی هستند که در خارج از منطقه شکل گرفته با حرکت به سمت منطقه اقلیم آن را تحت تاثیر قرار میدهد، این عوامل به سیستمهای فشار و گردش عمومی جو وابسته هستند.
تجزیه و تحلیل مواردی از اقلیم که بر مکانیسمهای رفتاری انسان تاثیرگذار هستند ضروری است. این فاکتورها شامل:
ـ متوسط حداکثر و حداقل دما
ـ یخبندان
ـ بارش
ـ متوسط حداکثر و حداقل رطوبت نسبی
ـ تابش
ـ سمت و سرعت باد (همان منبع، ۲۷:۱۳۹۰) .
۳-۸.فاکتورهای دمایی
میانگین سالانه حداکثر دمای منطقه مورد مطالعه ۱۶/۲۱ درجه سانتیگراد که کمترین دما مربوط به دیماه با ۳/۶ درجه سانتی گراد و بیشترین دما مربوط به تیر با ۳۵ درجه سانتیگراد میباشد و میانگین سالانه حداقل دما ۷۳/۸ درجه سانتیگراد می باشد که کمترین دما مربوط به دی ماه با ۲/۳- درجه سانتیگرادوبیشترین دما مربوط به مردادماه با ۱۹ درجه سانتیگراد میباشد. در این منطقه بیش از ۱۲ درجه سانتیگراد اختلافات دما بین حداکثروحداقل مطلق دما وجود دارد که رقم زیادی میباشد(سازمان هواشناسی استان البرز ،۱۳۹۰) .
شکل(۳-۳) میانگین ماهیانه حداقل دمای روزانه بر حسب درجه سانتی گراد
مآخذ: سازمان هواشناسی استان البرز ،ایستگاه کرج کشاورزی
شکل(۳-۴) میانگین ماهیانه حداکثر دمای روزانه بر حسب درجه سانتی گراد
مآخذ: سازمان هواشناسی استان البرز ،ایستگاه کرج کشاورزی
شکل(۳-۵) پهنه بندی متوسط دما در مقیاس سالانه
مآخذ: سازمان هواشناسی استان البرز،۱۳۹۰
۳-۸-۱.بررسی وضعیت بارش
طبق بررسیها انجام گرفته در بین ماه های سال بیشترین بارش در اسفند ماه با متوسط ۷/۴۷ میلیمتر و کمترین بارش در شهریور ماه با متوسط ۶/. میلیمتر می باشد. کل بارش سالانه در حدود ۷۱/۲۸۲ میلیمتر میباشد و مقدار متوسط ماهانه بارش در این منطقه حدود ۵۵/۲۳ میلیمتر است شایان ذکر است که از مجموع بارش سالانه ، ۵۱/۱۳۵ میلیمتر (حدود ۹۳/۴۷ درصد) در فصول سرد سال و به صورت بارش برف و باران روی می دهد لذا با توجه به مقدار بارندگی در منطقه مذکور ، سقفهای شیروانی یکی از ویژگیهای معماری منطقه میتواند باشد که در طراحی تاسیسات گردشگری و توسعهآتی منطقه می بایست مد نظر قرار گیرد(سازمان هواشناسی استان البرز،۱۳۹۰) .
شکل (۳-۶) میانگین ماهیانه بارش بر حسب میلی متر
مآخذ: سازمان هوا شناسی استان البرز ، ایستگاه کشاورزی کرج
شکل(۳-۷) پهنه بندی متوسط سالیانه بارش
مآخذ: سازمان هواشناسی استان البرز،۱۳۹۰
۳-۸-۲.رطوبت نسبی
رطوبت نسبی حداکثر و حداقل در کلیه ماه های سال بالای ۴۵ درصد میباشد. متوسط سالانه رطوبت نسبی حداکثر حدود ۲۵/۶۹ درصد میباشد. این مقدار بین حداکثر ۸۲ درصد در آذر و دی ماه و حداقل ۵۸ درصد در خرداد ماه در نوسان است و متوسط سالانه رطوبت نسبی حداقل حدود ۰۸/۳۲ درصد میباشد. این مقدار بین حداکثر ۵۲ درصد در دی ماه و حداقل ۰۰/۱۹در ماه های خرداد ، مرداد و شهریور در نوسان است. و لیکن جهت حفاظت بنا در مقابل رطوبت بالا رونده که معمولاً به دلیل ضعف های اجرایی ایجاد میشود، توصیه میشود ساختمانها در زمان طراحی و اجرا روی سکوهایی به ارتفاع تقریبی ۸۰ سانتیمتر اجرا شوند(سازمان هواشناسی استان البرز،۱۳۹۰) .
مرجع :سازمان هواشناسی استان البرز : ایستگاه کشاورزی کرج
مرجع :سازمان هواشناسی استان البرز : ایستگاه کشاورزی کرج
شکل (۳-۸) میانگین ماهیانه حداقل رطوبت نسبی بر حسب در صد
مرجع :سازمان هواشناسی استان البرز، ایستگاه کشاورزی کرج
شکل(۳-۹) میانگین ماهیانه حداکثر رطوبت نسبی بر حسب در صد
مرجع :سازمان هواشناسی استان البرز ، ایستگاه کرج کشاورزی
۳-۸-۳.یخبندان
با بررسی عنصر یخبندان در دوره آماری نتایج ذیل حاصل گردید. میانگین سالانه تعداد متوسط روزهای یخبندان در طی سالهای گذشته ۶۵ روز میباشد. در این شهرستان به جز ماه های اردیبهشت ،خرداد ، تیر و مرداد ، شهریور ، مهر برای ۶ ماه از سال احتمال وقوع یخبندان وجود دارد که در این بین ماه دی با میانگین حدود ۲۲ روز یخبندان بیشترین مقدار روزهای یخبندان را در بین ماه های سال دارا است. به طوریکه حدود ۳۳/۸۴ درصداز یخبندانهای سالانه به این ماه اختصاص دارد.
بالاترین تعداد روزهای یخبندان مشاهده شده به ترتیب در ماه های دی ، بهمن ، وآذر به میزان ۲۲ ، ۱۶ و ۱۵ روز می باشد وسپس اسفند با ۸ روز ، آبان با ۳ روز و فروردین با ۱ روز در رتبه بعدی قرار میگیرد. بنابراین احتمال وقوع پدیده یخبندان در این شهرستان بالا است (سازمان هواشناسی استان البرز،۱۳۹۰) .
شکل (۳-۱۰) میانگین تعداد روزهای یخبندان
مآخذ: سازمان هواشناسی استان البرز ، ایستگاه کرج کشاورزی
شکل(۳-۱۱)پهنه بندی متوسط تعداد روزهای یخبندان سالانه
مآخذ: اداره کل هواشناسی استان البرز،۱۳۹۰
۳-۸-۴.بررسی وضعیت باد
بر اساس بررسیهای انجام گرفته جهت باد غالب در منطقه مورد مطالعه با جهت جنوب غرب – شمال شرق میباشد. در شهرستان کرج باد غربی باد غالب در بیشتر ماه های سال میباشد جهات مذکور با نزدیک شدن به دوره گرم سال جنوبی و شمالی میشود در این شهرستان بادهای غربی در مرتبه اول قرار دارد. حداقل وزش باد نیز مربوط به جهات شرقی میباشد. در این شهرستان بیشترین درصد هوای آرام به مرداد ماه اختصاص دارد. بنابراین کشیدگی ابنیه در راستای شرقی به غربی سبب مقاومت بنا در برابر باد غالب و استفاده بهینه از نور مناسب خواهد بود. جهت ۵+ درجه تا ۴۵+ درجه جهت بهینه استقرار ساختمان در رابطه با کلیه عوامل اقلیمی در شهرستان کرج میباشد(سازمان هواشناسی استان البرز،۱۳۹۰).
شکل(۳-۱۲) میانگین ماهیانه سرعت باد بر حسب متر بر ثانیه
مرجع:سازمان هواشناسی استان البرز، ایستگاه کشاورزی کرج
۳-۸-۵.تابش
بر طبق بررسیهای انجام گرفته حداکثر زاویه تابش در تیرماه با رقم ′۲/۷۵ اتفاق میافتد. در این روز خورشید ′۱۲/۱۴ در افق دیده میشود . ماه تیر با ۳۴۴ ساعت حداکثر میانگین ماهانه را دارا میباشد. و حداقل آن نیز از آن آذر با ۱۵۲ ساعت میباشد. ماه های خرداد ، تیر و مرداد با حداکثر ساعت آفتابی ممکن طولانیترین روزها و آذر ، دی و بهمن نیز با حداکثر ممکن کوتاهترین روزها را دارا هستند. بررسیها نشان میدهد در این منطقه ۴ ماه از سال در پیش از نیمی از ساعات روز هوا ابری میباشد. ماه آذر کمترین مقدار آفتاب را در طول سال دارد. ماه تیر نیز بیشترین آفتاب را به خود اختصاص داده است(سازمان هواشناسی استان البرز،۱۳۹۰).
شکل(۳-۱۳) میانگین تعداد ساعات آفتابی منطقه(ساعت)
ماخذ : سازمان هواشناسی استان البرز، ایستگاه کرج کشاورزی
۳-۹.شناسنامه اقلیمی
اقلیم در محدوده مطالعاتی در یک ارزیابی کلی در گروه سرد و کوهستانی قرار میگیرد درتقسم بندی دومارتن شهرستان کرج در گروه اقلیم نیمه خشک قرار میگیرد . براساس روش آمبرژه طبقه بندی اقلیم منطقه در قالب سرد و کوهستانی طبقه بندی می شوند.(مطالعه توسعه اقتصادی و اجتماعی استان البرز،۴۲:۱۳۹۰) .
۳-۱۰.پوشش گیاهی
پوشش گیاهی هر ناحیه به چهار عامل بستگی دارد که عبارتند از :
۱- ناهمواریها ۲- اقلیم ۳- خاک ۴- منابع آب
شناسایی و تحلیل عوامل موثر برتوسعه پایدار مسکن در نواحی روستاییمطالعه موردی بخش مرکزی شهرستان کرج- فایل ۱۷