در این فصل به روش شناسی پژوهش پرداخته می شود. ابتدا روش پژوهش تبیین میگردد. سپس جامعه، نمونه، ویژگی های کلی نمونه، روش گردآوری اطلاعات، ابزار پژوهش، روایی و پایایی ابزار پژوهش ذکر و در نهایت شیوه تجزیه و تحلیل اطلاعات تشریح می گردد.
- روش پژوهش
روش این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی است. زیرا یافتههای حاصل از این پژوهش مبنای توصیه و پیشنهادهایی برای کتابخانه های دانشگاه شیراز می‌باشد که می‌تواند در جهت ارتقاء کیفیت خدمات کتابخانه های دانشگاه شیراز مورد استفاده قرار گیرد.
این پژوهش به لحاظ گردآوری داده ها از نوع توصیفی- پیمایشی صورت می گیرد. توصیفی از این جهت که تصویری از وضعیت موجود خدمات کتابخانه های دانشگاه ارائه می‌کند و پیمایشی از این جهت که با بهره گرفتن از روش های پیمایشی داده ها را گردآوری می نماید.
روش گرداوری اطلاعات
در این پژوهش از هر دو روش کتابخانه‌ای و میدانی برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده است. به عبارت دقیق‌تر برای مطالعه جامع پیشینه پژوهش و مبانی نظری از روش کتابخانه‌ای و برای گردآوری داده های پژوهش از روش‌های میدانی استفاده شده است.
- جامعه آماری پژوهش
جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه دانشجویان مراجعه کننده اعم از دانشجویان مقاطع تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری به کتابخانه های دانشگاه شیراز (در دوره زمانی مورد مطالعه) تشکیل می دهند.
نمونه، روش نمونه گیری و اندازه نمونه
در نمونه گیری این پژوهش از یکی از روش های غیراحتمالی با عنوان نمونه گیری در دسترس استفاده گردید. لذا به منظور افزایش شباهت نمونه و جامعه و افزایش دقت نمونه برداری در برآورد پارامتر های جامعه در نمونه گیری سعی شد از کاربران مختلف در فواصل زمانی مختلف روز استفاده شود. به این ترتیب در ابتدای کار توضیحاتی در مورد پرسشنامه و نحوه ی تکمیل آن به پاسخ دهندگان ارائه گردید و در حین تکمیل پرسش نامه نیز به پرسش ها و ابهامات آنان پاسخ داده شد.
نمونه این پژوهش با مراجعه محقق به کتابخانه های ذکر شده در بازه ی زمانی اردیبهشت ماه تا اوایل خرداد، از بین افراد مراجعه کننده به کتابخانه ها شامل کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه شیراز، خوارزمی(دانشکده مهندسی)، ملاصدرا(دانشکده علوم)، شهید مفتح (دانشکده کشاورزی)، دانشکده هنر و معماری، شهید هاشمی نژاد(دانشکده دامپزشکی)، دانشکده حقوق و علوم سیاسی و کتابخانه پژوهشکده علوم اجتماعی(جمعیت شناسی) انتخاب گردید.
برای محاسبه حجم نمونه، تعداد کل مراجعین در طول هفته تعیین و تعداد ۵۸۴۵ محاسبه گردید. سپس از جدول مورگان حجم نمونه متناظر با جامعه ۶۰۰۰ نفری، استخراج و مقدار ۳۶۱ مشاهده گردید که به طور کل تعداد ۳۶۵ پرسشنامه توزیع گردید. بدین ترتیب که محقق در طول یک ماه (اردیبهشت) با مراجعه به کتابخانه های ذکر شده پرسشنامه ها را توزیع نمود. لازم به ذکر است که پرسشنامه های ناقص از این تعداد کسر و دوباره میان کاربران توزیع گردید. در ضمن مراجعه کنندگان با این شرط به عنوان آزمودنی در نمونه وارد شدند که در سال گذشته حداقل دو بار از خدمات کتابخانه های ذکر شده استفاده نموده باشند.
به منظور محاسبه تعداد پرسشنامه برای هر کتابخانه ابتدا تعداد تقریبی مراجعه کنندگان به هر کتابخانه در طول هفته از کتابدار کتابخانه های مربوطه پرسیده شد. بدین ترتیب مجموع مراجعه کنندگان به کلیه کتابخانه ها محاسبه گردید. سپس برای هر کتابخانه نسبت مراجعه کنندگان از طریق تقسیم تعداد مراجعه کننده به هر کتابخانه بر مجموع مراجعه کنندگان به کلیه کتابخانه ها مشخص گردید. در پایان نسبت حاصل را در حجم نمونه به دست آمده از طریق جدول مورگان ضرب نموده و عدد به دست آمده مشخص کننده حجم نمونه برای هر کتابخانه به صورت مجزا گردید.
جدول۳-۱٫ محاسبه حجم نمونه برای هر کتابخانه
نام کتابخانه
تعداد تقریبی مراجعه کنندگان
فراوانی
درصد
مرکزی
۲۵۰۰
۷۷/۴۲
