قابلیت پنجه زنی در برنج یک صفت زراعی مهم برای تولید دانه محسوب می گردد (لی و همکاران، ۲۰۰۳). نتایج حاصل از آزمون مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که قابلیت پنجه زنی در بین ژنوتیپ ها از ۵/۱۱ عدد در طارم هاشمی تا ۲۵/۱۹ عدد در رقم بهار ۱ متغیر بود. به ترتیب لاین های ۴۱۶ (۱۹ عدد)، ۲۰۳(۷۵/۱۷)، ۱۳۶(۷۵/۱۷عدد)، ۴۲۴ (۷۵/۱۷) و ۱۰۸(۵/۱۷) با رقم بهار ۱ تفاوت معنی داری نداشتند (جدول ۴-۱۸). لاین های نامبرده عملکرد بالایی نیز داشتند. طبق جدول ۴-۲۶ همبستگی بین قابلیت پنجه زنی با عملکرد مثبت و معنی داری بود (٭٭۶۷/۰). بنابراین تعداد پنجه بالا در لاین های نامبرده می تواند یکی از دلایل زیاد بودن عملکرد در آنها باشد. نتایج فوق با تحقیقات یوسف نیادرزی (۱۳۷۹) و وو و همکاران (۱۹۹۸) مطابقت دارد.

۴-۲-۲- ارتفاع بوته
تجزیه واریانس داده ها، نشان می دهد که اختلاف معنی داری در سطح احتمال ۱ درصد از نظر ارتفاع بوته بین تیمارها وجود دارد (جدول۴-۱۷). نتایج حاصل از آزمون مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که رقم هاشمی با میانگین ۳۲/۱۶۳ سانتی متر بیشترین و لاین شماره ۲۲۳با میانگین ارتفاع ۲۹/۱۱۳ کمترین ارتفاع بوته را داشتند. به ترتیب هیبرید بهار۱، لاین ۴۱۶ و ۲۰۳ با آن تفاوت معنی داری نداشتند. (جدول ۴-۱۸). برخی محققین اظهار داشتند که در برنج نیمه پاکوتاه، ارتفاع ممکن است فتوسنتز پوشش گیاهی و تولید زیست توده را محدود کند (جنت، ۱۹۹۵)، زیرا یک کانوپی بلند، تهویه بهتر داشته و تراکم ‍‍ CO2در آن بیشتر خواهد بود، با این وجود اگر مقاومت به ورس و شاخص برداشت بالا به دست نیاید، نمی توان به منظور افزایش تولید بیوماس، ارقامی با ارتفاع بیشتر را گزینش کرد (دیوتا و همکاران، ۲۰۰۰). برنج نیمه پاکوتاه تعداد زیادی پنجه غیر بارور تولید کرده، سطح برگ زیادی دارد که بویژه در کشت مستقیم برنج، موجب سایه اندازی متقابل شده، فتوسنتز کانوپی و اندازه مخزن را کاهش می دهد (پنگ و سنادهیرا، ۲۰۰۳). در این بررسی لاین شماره ۲۲۳ دارای کمترین ارتفاع بود ولی از بین لاین های مورد بررسی عملکرد پایین تری داشت (جدول ۴-۱۸) که با نتیجه جنت (۱۹۹۵)، مهدوی(۱۳۸۳) مطابقت دارد.
۴-۲-۳- تعداد روز تا ۵۰ درصد گلدهی
. بیشترین مقدار این صفت متعلق به تیمار هیبرید بهار۱ با میانگین ۲۵/۸۰ روز بود و کمترین مقدار این صفت متعلق به طارم هاشمی با میانگین ۷۵/۶۳ روز بود (جدول ۴-۱۸). اکثر لاین های مورد مطالعه در این بررسی، چند روز زودتر از هیبرید بهار۱، به ۵۰ درصد گلدهی رسیدند و بنابراین دوره رشد رویشی آنها کوتاهتر شد. اختلاف بین ارقام از نظر طول دوره رشد عمدتاً بخاطر طول دوره رشد رویشی است. از لحاظ عملکرد تیمارهای با بیشترین مقدار این صفت جز پر محصول و تیمار طارم هاشمی جز ارقام کم محصول (۹۳/۲ تن در هکتار) بود که نشان میدهد تیمارهای دیررس تر پر محصول تر می باشند.
۴-۲-۴- تعداد روز تا رسیدگی کامل
تجزیه واریانس داده ها، نشان می دهد که اختلاف معنی داری در سطح احتمال ۱ درصد از نظر روز تا رسیدگی کامل بین تیمارها وجود دارد (جدول۴-۱۷). بیشترین مقدار این صفت متعلق به تیمار هیبرید بهار۱ با میانگین ۱۱۸ روز بود. و کمترین مقدار این صفت متعلق به طارم هاشمی با میانگین ۹۲.۲۵۸ روز بود (جدول ۴-۱۸). اکثر لاین های مورد مطالعه یک تا دو هفته زودتر از هیبرید بهار۱ رسیدند در نتیجه لاین های مورد مطالعه با وجود عملکرد بالا زودرس تر نیز بودند، که این صفت از نظر کشاورزان حائز اهمیت می باشد.
۴-۲-۵- مساحت برگ پرچم
برگ پرچم در طول پر شدن دانه، فعالترین برگ از نظر تولید مواد فتوسنتزی می باشد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان می دهد که همه تیمارها از نظر مساحت برگ پرچم اختلاف معنی داری در سطح ۱ درصد داشتند (جدول۴-۳). بیشترین مساحت برگ پرچم متعلق به لاین شماره ۳۲۹ (۹۰/۴۶) بود وکمترین متعلق به طارم هاشمی (۱۳/۲۹) بود. به نظر می رسد ارقامی که مساحت برگ پرچم بالاتری دارند، سطح بیشتری برای به دام انداختن نور و انجام فتوسنتز داشته و در نتیجه قادر به تولید مواد فتوسنتزی بیشتری نیز باشند. از آنجا که برگ پرچم به میزانم ۳۰-۲۵ درصد در وزن دانه سهیم است، بنابراین مساحت برگ پرچم در مرحله پر شدن دانه، می تواند نقش مهمی در افزایش عملکرد ارقام داشته باشد، چنانچه در لاین ۳۲۹ سبب شد که این لاین عملکرد نسبتاً بالایی (۱۶/۶ تن در هکتار) داشته باشد.
جدول ۴-۱۷- تجزیه واریانس صفات مورفولوژیکی مورد مطالعه