۲-۲-۸-۷ رویکردهای کلی تامین و استقرار امنیت عمومی
آنچه در حوزه عمومی مورد توجه قرار میگیرد اولویت محیط و رفتار بازیگران موثر در امنیت درون
یک واحد سیاسی میباشد بطور کلی، درباره سیاستهای امنیت در خصوص تهدیدات داخلی رویکردهای مختلفی ارائه شده که از آن جمله میتوان به نظریه و رویکرد سرکوب داخلی (سخت افزاری) و نظریه و رویکرد توسعهای معطوف به الگوی نرم افزاری اشاره نمود.(لرنی، ۱۳۸۳: ۱۰۲)
۲-۲-۸-۸ سیاست و الگوی سختافزاری(رویکرد سلبی امنیت[۳۳])
اصلیترین شاخص این رویکرد، همانا استفاده از ابزار نظامی و برخورد قهرآمیز با تهدیدات داخلی است. این دیدگاه به جای استفاده از راهکارهای مصالحه جویانه و تفاهم آمیز و به جای برخورد با مسائل و جذب و هضم مخالفان، صرفا به موضوع محو و نابودی آنان، فکر می کند. (گروه مطالعاتی دانشکده امنیت ملی،۱۳۹۰: ۱۰۳)
۲-۲-۸-۹ سیاست و الگوی نرم افزاری(رویکرد ایجابی امنیت[۳۴])
در این رویکرد، امنیت، بیشتر وضعیتی مبتنی بر رضایت (ناشی از تامین خواسته های بازیگران و ارائه پاسخ اقناعکننده به آنها) تلقی می شود. (گروه مطالعاتی دانشکده امنیت ملی،۱۳۹۰: ۱۰۳)
بنابراین امنیت در دیدگاه کلاسیک، بیشتر صبغه نظامی (سخت افزاری) یافته و مقولاتی چون جنگ و نزاع در کانون آن قرار دارند. اما دیدگاه نرم افزاری، ماهیتی متفاوت و معطوف به مردم دارد. بدین صورت که ایجاد رضایتمندی و کسب اعتماد مردم، مبنای اصلی امنیت به شمار می آید با این تعریف ساده مشخص می شود که مطالعات و برنامه های امنیتی در سالهای پایانی قرن بیستم به شدت متوجه مقولاتی چون سرمایه اجتماعی شده اند و حتی معادلات و توانمندیهای نظامی و فناوری را در همین چارچوب فهم و تجزیه و تحلیل مینمایند. نتیجه اینکه دولتها افزون بر سیاستهایشان در حوزه افزایش توان نظامی، اقتصادی و فنی لازم است تا به افزایش میزان سرمایه اجتماعیشان همت گمارند تا اینکه بتوانند در تامین امنیت داخلی و ملیشان توفیق یابند. به عبارت دیگر، تامین امنیت بدون داشتن سرمایه قابل توجهی در حوزه اجتماعی میسر نبوده و یا حداقل بسیار دشوار خواهد بود. (گروه مطالعاتی دانشکده امنیت ملی،۱۳۹۰: ۱۰۴)
بنابراین درتبیین رویکردهای اخیر تامین امنیت عمومی میتوان گفت که بطور همزمان با بحث سخت افزاری، مکملی با عطف توجه به صلح و ابزارهای غیر نظامی نیز طرح گشته که از اهمیتی مشابه در حوزه اعمال قدرت برخوردار میباشد. در آثار این دوره بخصوص اثر هالستی، ابزار چهارگانه غیر نظامی یعنی چانهزنی سیاسی[۳۵]، تبلیغات، اعمال فشار اقتصادی و فعالیتهای فکری به بهترین وجهی از جایگاه این ابزارها در فرایند اعمال قدرت سخن به میان آورده است. کلیه متونی که به نوعی به بحث از دیپلماسی و جایگاه آن در روابط بینالملل در فردای جنگ سرد پرداختهاند، عملا متعرض این بحث شده وآنرا مورد بررسی قراردادهاند.(شولتز، ۱۳۸۱: ۷۸)
امروزه دگرگونیها و تحولات ناشی از الزامات تطورات عصری، باعث گردیده تا سیستمهای امنیتی (پلیس و قوه قضائیه و …) در راستای دستیابی و عمل به اهداف مصرح در قانون، برای خود شئون جدیدی تعریف نمایند بر این اساس، تنظیم روابط و مناسبات میان پلیس و مردم مبتنی بر تقدم امنیت نرم افزاری در اولویت قرار گرفته است در این جا، در خصوص یکی از عمدهترین رویکردها و رهیافتهای پلیسی، میتوان به رویکرد جامعهمحور اشاره نمود: این رویکرد به ماهیت مشارکتگرا و ارتباط دو سویه با مردم استوار است. (گروه مطالعاتی دانشکده امنیت ملی،۱۳۹۰: ۱۰۵-۱۰۴)
بنابراین رویکرد جامعه محوری پلیس اشاره به ارتباط و حمایت دو سویه سازمان پلیس و جامعه دارد. از یک سو سازمان پلیس در تعامل با جامعه، دیدگاه آحاد مختلف مردم درخصوص نیازهای واقعی خود درحوزه نظم و امنیت را میسنجد و از نتایج این سنجش در برنامه ریزی و ارائه خدمات انتظامی بهتر به مردم، استفاده می کند همچنین با مردم بودن و جلب اعتماد عمومی نسبت به سازمان پلیس، موجب همکاری و مشارکت عمومی با سازمان پلیس در برقراری نظم وامنیت اجتماعی می شود، از سوی دیگر جامعه در تعامل با سازمان پلیس، دیدگاه های مختلف خود را در حوزه نیازهای واقعی، حوزه نظم و امنیت به این سازمان منعکس نموده و این سازمان را در تحقق اهداف خدمت گزاریش یاری میرساند. به این ترتیب میتوان رویکرد جامعه محوری پلیس را یک نوع راهبرد سازمان پلیس دانست که بر دو پایه اصلی استوار است: اولین پایه این راهبرد را لزوم برقراری تعامل پلیس با ارکان مختلف جامعه به منظور امکان خدمتگذاری بهتر به مردم تشکیل میدهد. دومین پایه راهبرد جامعه محوری پلیس، عمومی تلقی نمودن مقوله نظم و امنیت اجتماعی است. (گروه مطالعاتی دانشکده امنیت ملی،۱۳۹۰: ۱۰۵)
۲-۲-۸-۱۰ نظم عمومی
از مجموع تعاریف موجود، میتوان نظم اجتماعی را مفهوم کلی قابل انطباق بر امنیت عمومی و صیانت حیات و آزادی فردی و اجتماعی نوامیس و اموال دانست، بنابراین هرگاه عملی امنیت عمومی و حیات و شرافت و آزادی فردی و ناموس و اموال دیگری را مورد تعرض قرار دهد، نظم اجتماعی را بر هم زده است. از سوی دیگر نظم عمومی نیز مفهومی مشابه دارد. استقرار آرامش، امنیت، صلح و سازش و مهیا کردن امکانات، برقراری روابط اقتصادی، اجتماعی، حقوقی، سیاسی، فرهنگی و حفظ حقوق جامعه از تعرضات و متوقف کردن ارتکاب اعمال غیر مجاز را نظم عمومی میگویند. با برقراری نظم عمومی افراد جامعه از حقوق خویش برخوردار میگردند و ادامه زندگی در تمامی ابعاد، بدون احساس خطر میسر خواهد شد. محتوای بخشی از قوانین در هر کشور نظم عمومی است لذا نقض هر قانون عنوان مخالفت نظم عمومی را ندارد. پس نظم عمومی مدلول مقرراتی است که قوام و بقای دولت و حیثیت و منافع یک ملت به حمایت آن بستگی دارد. نظم عمومی در عرصه های مختلف ظهور و بروز متفاوتی دارد مانند نظم سیاسی، اداری، مالی، اجتماعی که هر کدام مبین یکی از ابعاد نظم عمومی به حساب می آید. نظم عمومی را میتوان به سه نوع طبقه بندی نمود:
الف- نظم طبیعی برخاسته از عادات و رسوم و قواعد عرفی هر جامعه تا آنجا که مورد امضای شریعت اسلام قرار گرفته باشد.
ب- نظم قانونی که بر اساس قوانین و مقررات شرعی لازم الاجرا بوده و تعهد نسبت به آن به موجب
قانون الزام آور میباشد.
ج- نظم قردادی که بین اشخاص حقیقی و حقوقی در قالب قردادهای مختلف مورد توافق و تعهد قرار میگیرد و امضاکنندگان را به رعایت آن ملزم میسازد. (گروه مطالعاتی دانشکده امنیت ملی،۱۳۹۰: ۱۱۵-۱۱۴)
ازجمله موضوعات مهم درامنیت عمومی کشورها، بحث نظم اجتماعی یا نظم عمومی است و درواقع، یکی ازبارزترین مصادیق جرائم امنیت عمومی جرم برضدنظم عمومی بوده وبطور نسبتا مشهود، فصل مشترک امنیت عمومی درمیان سیستمهای امنیتی وکارگزاران ویژه آن درکشورهایمختلف بحث تامین ومحافظت ازنظم عمومی میباشد.آموزه زیربناییحفظ نظم اجتماعی، بعنوان یکی ازراهکارهای نوپدید پیشگیری از جرم، آن است که بدون همکاری جامعه نمی توان به شکلی موثر به پیشگیری از جرم پرداخت. این برنامه افراد، گروه ها و مجموعه واحدهای اجتماعی را دست اندرکار تامین امنیت در جامعه میداند و می کوشد تا نوعی سیاست پیشگیری خاص را با بکار گرفتن نیروی مردمی درخلال چهار راه مشاوره، سازگاری، بسیج و پردازش مشکل به اجرا درآورد. (بیلی،دیوید، ۱۳۷۹: ۱۶۲-۱۱۴)
جدول ۲-۳ سیاست پیشگیری خاص درباره نیروهای مردمی
۲-۲-۸-۱۱ حاکمیت قوانین و مقررات
نکته برجسته موجود در تبیین دو موضوع عمده بحث امنیت عمومی یعنی جرم و نظم و آرامش عمومی استنادات غیرقابل انکار وشفاف به سرفصل قانون و مقررات میباشد، بنابراین هرگونه مواجهه با موضوع جرائم (اعم از پیشگیری، مقابله و برخورد و جبران پیامدهای آن حاصل رفتار بزهکاران و آسیبپذیری بزهدیدگان و …) ویا تلاش و اقدام برای برقراری نظم و آرامش عمومی، جز از طریق حاکمیت قانون و مقررات و ضوابط ناشی از آن متصور نیست. بنابراین، در یک نگاه کلی در این تحقیق، امنیت عمومی دارای سه موضوع اصلی میباشد: (گروه مطالعاتی دانشکده امنیت ملی،۱۳۹۰: ۱۱۶-۱۱۵)
شکل ۲-۷ نمای کلی موضوع عرصه امنیت عمومی
فصل سوم
روش تحقیق
فصل سوم روش تحقیق
۳-۱ مقدمه
پژوهش پیرامون هر مساله مستلزم به کارگیری روش خاص و متناسب با موضوع مورد بررسی است تا از این طریق به اطلاعات و داده های مد نظر جهت تجزیه و تحلیل و نائل آمدن به هدف اصلی تحقیق دست یافته و محقق بتواند با اتکا و اعتماد به روش بکار گرفته شده از یافتههای تحقیقاتی خود استفاده نماید وحاصل کار را به جامعه علمی عرضه دارد .
در فصل حاضر روش پژوهش و چگونگی انجام آن مورد بحث و بررسی قرار میگیرد. بدین منظور روش مطالعه، جامعه آماری، نمونه پژوهش، روش نمونه گیری و سپس ابزار جمع آوری اطلاعات و تعیین اعتبار پرسشنامه (روائی و پایائی) ارائه میگردد.
۳-۲ روش پژوهش
روش متناسب با پژوهش حاضر روش توصیفی، پیمایشی است که در آن مححق بدون دستکاری متغییرها به توصیف منظم واقعیت می پردازد.
۳-۳ جامعه آماری
جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه استادانی که در دانشگاه های چهارگانه آجا (دانشگاه امام علی، دانشگاه هوایی شهید ستاری، دانشگاه امام خمینی نوشهر و دانشگاه خاتم) و همچنین دانشکده افسری و ستاد (دافوس) و دانشگاه عالی دفاع ملی (داعا) در حال تدریس بودند میباشند.
۳-۴ نمونه و روش نمونه گیری
جامعه نمونه استادان منتخب محقق به تعداد ۷۰ نفر که در دانشگاه های چهارگانه آجا (دانشگاه امام علی، دانشگاه هوایی شهید ستاری، دانشگاه امام خمینی نوشهر و دانشگاه خاتم) و همچنین دانشکده افسری و ستاد (دافوس) و دانشگاه عالی دفاع ملی (داعا) در حال تدریس بودند میباشند که با کمک و راهنمایی استاد راهنما انتخاب گردیدند.
۳-۵ ابزار جمعآوری اطلاعات
ابزار اصلی جمع آوری اطلاعات پرسشنامه ساخته شده توسط محقق با کمک و راهنماییهای استاد راهنما میباشد که برای هر فرضیه ده سوال متناسب با آن طراحی و اجرا گردید که در نهایت هر فرد از جامعه نمونه مجموعا به ۵۰ سوال پاسخ دادند. و ۲ سوال دموگرافیک طراحی شد و پاسخ گویی به سوالات فوق از طریق مقیاس ۵ درجهای لیکرت انجام شد.
۳-۶ روائی و پایایی
مفهوم اعتبار با این امر سر کار دارد که ابزار اندازه گیری در شرایط یکسان تا چه اندازهای نتایج یکسان بدست میدهد. دامنه ضریب اعتبار از صفر (عدم ارتباط) تا۱+ (ارتباط کامل) است روشهای متعددی برای اندازه گیری اعتبار پرسشنامه وجود دارد که میتوان به اجرای دوباره، روش موازی و ضریب آلفای کرونباخ اشاره نمود که جهت سنجش اعتبار پرسشنامه این پژوهش از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است بدین منظور پس از تائید و موافقت متخصصان، پرسشنامه آماده شده بین ۱۰ نفر از پاسخ دهندگان که به صورت تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شده بودند توزیع شد و پس از جمع آوری با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS-16 ضریب الفای کرونباخ ۸۰۲/. برآورد گردید .
Case Processing Summary | |||
N | % | ||
Cases | Valid |