۴-۱-۲ نمایشگاه دریایی DIMDEX
DIMDEX نمایشگاه بین المللی تجهیزات دریایی است که هر دو سال یک بار با حضور نمایندگان شرکت های تولید کننده تجهیزات دریایی نظامی در شهر دوحه پایتخت کشور قطر برگزار می گردد و مهمترین نمایشگاه دریایی منطقه غرب آسیا محسوب می شود . چهارمین دوره نمایشگاه DIMDEX در مارس سال ۲۰۱۴ میلادی برگزار شده است ( ۲۰۱۴ ، DIMDEX )
۴-۱-۳ نمایشگاه هوایی دبی ^[۳۸]
نمایشگاه هوایی دبی از جمله موفقترین و مهمترین نمایشگاه های صنعت هوانوردی جهان محسوب می گردد که از سال ۱۹۸۶ میلادی تحت عنوان نمایشگاه عرب ایر ( Arab Air ) آغاز به کار نموده و بتدریج به نمایشگاه بین المللی هوایی تبدیل گردیده است . این نمایشگاه نیز هر دو سال یک بار با حضور شرکت های مهم صنایع هوایی نظامی و غیرنظامی برگزار می گردد و دوره آتی آن درنوامبر سال ۲۰۱۵ برگزار
می شود (۲۰۱۴- Dubai air show )
۵ –۱ ایجاد نیروی نظامی مشترک
کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس علاوه بر دارا بودن نیروی مسلح تحت عنوان سپر جزیره که پیش از این در خصوص آن توضیحاتی ارائه گردید ، اخیراً و بر مبنای مصوبات بیانیه ریاض در حال تشکیل نیروهای مسلح مشترک به موازات نیروی سپر جزیره می باشند که در این قسمت توضیحاتی در خصوص این نیروهای نظامی مشترک ارائه می گردد .
۵-۱-۱ فرماندهی مشترک نیروهای مسلح
سران کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در سی و پنجمین نشست سران این شورا در کشور قطر ، بر اساس طرحریزی بعمل آمده قبلی تشکیل فرماندهی مشترک نیروهای مسلح را به تصویب رسانده اند بر اساس طرح مذکور مرکز این فرماندهی در شهر ریاض پایتخت عربستان سعودی خواهد بود . این فرماندهی مشترک که از آن به عنوان «ناتوی عربی » نیز یاد می شود ، بر خلاف ناتو فاقد نیروی ثابت و دائمی خواهد بود و یگان های ویژه ای که به این منظور در هر کشور تشکیل خواهد گردید ، نسبت به تشکیل یک یگان ویژه و آموزش نیروها بر اساس متد مشترک بین کشورهای عضو شورا اقدام خواهد نمود . از جمله دلایل و انگیزه های کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در تصویب فرماندهی مشترک نیروهای مسلح می توان به مشارکت آنها در ائتلاف بین المللی ضد داعش و نیز اجرای رزمایش های مشترک نظامی بین کشورهای عضو شورا و نیز شورا با کشورهای غربی اشاره نمود (۲۰۱۴، arabianaerospace)
۵-۱-۲ تاسیس نیروی امنیت دریایی مشترک توسط کشورهای عضو شورای همکاری
خلیج فارس
با عنایت به قصد کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در افزایش همکاری های نظامی – امنیتی، در اواخر سال ۲۰۱۴ و در حاشیه برگزاری کنفرانس امنیت دریایی در دوحه پایتخت قطر ، کشورهای عضو شورا تشکیل یک نیروی دریایی مشترک تحت عنوان «گروه امنیت دریایی ۸۱ » را تصویب نموده اند و این یگان احتمالاً در اوایل سال ۲۰۱۵ میلادی تشکیل خواهد گردید . هدف از تشکیل یگان دریایی مشترک مذکور که به موازات نیروی سپر جزیره است ، تامین امنیت مسیرهای دریایی در خلیج فارس و مقابله با قاچاق کالا و تسلیحات نظامی عنوان گردیده است .برابر توافق بعمل آمده بین اعضاء شورا ، مرکز این این یگان دریایی در کشور بحرین خواهد بود ( ۲۰۱۴- defense news)
۵-۱-۳ تاسیس پلیس مشترک شورای همکاری خلیج فارس
سران کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در سی و پنجمین اجلاس خود در دوحه قطر در اواخر سال ۲۰۱۴ میلادی ، تاسیس پلیس مشترک شورای همکاری خلیج فارس را که به منزله «اینترپل»
خلیج فارس می باشد را جهت افزایش همکاری های امنیتی به تصویب رساندند . بر این اساس مرکز پلیس شورای همکاری خلیج فارس (GCC-POL) در شهر ابوظبی پایتخت کشور امارات خواهد
بود ( ۲۰۱۴ ، the national)
۶ – ۱ سامانه دفاع موشکی یکپارچه
یکی از جنبه های همکاری نظامی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس ، تقاضای آنها جهت ایجاد سامانه دفاع موشکی یکپارچه بین کشورهای عضو با پشتیبانی و مساعدت آمریکا و ناتو می باشد . سران کشورهای عضو شورا به بهانه تهدیدات موشکی ایران خواستار ایجاد سامانه مذکور و تبادل اطلاعات
می باشند .
فرمانده نیروی هوایی امارات عربی متحده در سال ۲۰۱۴ میلادی در خصوص لزوم ایجاد سامانه دفاع موشکی یکپارچه اظهار نموده است ” تهدید منطقه ای وجود دارد و در حال رشد نیز می باشد ، ایجاد سامانه دفاع موشکی بدون همکاری منطقه ای و همکاری با هم پیمانان ممکن نخواهد بود ” . وی همچنین اظهار نموده شورای همکاری خلیج فارس به صورت جدی نیازمند یک سامانه هشدار دهنده برد بلند می باشد .
در حال حاضر دو کشور امارات عربی متحده و عربستان سعودی تنها کشورهای عضو شورا هستند که دارای سامانه تبادل اطلاعات با یکدیگر و با سایر کشورهای بهره برداری کننده از این سامانه
می باشند (۲۰۱۴، defense news )
فصل دوم
روابط نظامی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس با کشورهای غربی
مقدمه
همانطور که در فصل پیشین توضیح داده شد ، یک از برنامه های کشورهای عضو شورای همکاری
خلیج فارس جهت افزایش قدرت نظامی و تامین امنیت و مقابله با تهدیدات ، ایجاد زمینه های لازم جهت افزایش همکاری های موثر با قدرت های خارج از منطقه خلیج فارس می باشد و بر اساس توضیحات ارائه شده ، این کشورها در حال حاضر آمریکا و برخی کشورهای اتحادیه اروپا بویژه انگلستان و فرانسه را برای این منظور مناسب دیده و راهبرد خود را افزایش ارتباط و همکاری با آنها قرار داده اند .

با توجه به نفوذ قابل توجه آمریکا در منطقه خلیج فارس و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس ، در این فصل ابتدا بصورت مختصر توضیحاتی پیرامون روابط هر یک از کشورهای عضو شورا با آمریکا ارائه می گردد و سپس تلاش می شود نسبت به تشریح روابط و همکاری های نظامی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس با کشورهای غربی در زمینه های مختلف از جمله واگذاری پایگاه های نظامی ، حضور در ماموریت های بین المللی به همراه کشورهای غربی ، برگزاری رزمایش های مشترک با کشورهای غربی و نیز خرید تسلیحات نظامی از این کشورها اقدام گردد .
۲- ۱ روابط کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس با آمریکا
با عنایت به قدرت هژمونی آمریکا و وابستگی امنیتی – نظامی کشورهای عضو شورای همکاری
خلیج فارس به این کشور طی چند دهه گذشته ، هر یک از کشورهای عضو شورا تلاش می کند با فراهم نمودن زمینه های لازم نسبت به گسترش روابط با ایالات متحده اقدام نماید که این امر نفوذ بیش از پیش آمریکا در منطقه و امنیتی شدن فضای خلیج فارس را در پی دارد . در این قسمت به بررسی مختصر سطح روابط امنیتی هر یک از کشورهای عضو شورا با آمریکا می پردازیم .
۲-۱-۱ روابط امنیتی و نظامی آمریکا و عربستان سعودی
روابط آمریکا و عربستان سعودی در طول هفت دهه گذشته فراز و فرودهای بسیاری داشته اما هیچ گاه این روابط قطع نشده است . عمده ترین دلیل آن را هم می توان به نقش عربستان و نیاز آمریکا به این کشور نفت خیز دانست . از منظر مقامات آمریکایی نیز دو محور نفت و امنیت دلایل وجود رابطه ای نزدیک میان دو کشور می باشد . در میان همه کشورهای عربی ، عربستان سعودی بطور پیوسته نزدیک ترین هم پیمان آمریکا بوده است (مرادی،۱۳۹۲: ۶۱)
همواره یکی از جنبه های روابط امنیتی آمریکا و عربستان سعودی ،کمک های نظامی امریکا به این کشور در راستای برنامه راهبردی آمریکا و تلاش مشترک دو کشور برای جلوگیری از افزایش قدرت ایران در منطقه خلیج فارس بوده است . فروش تسلیحات نظامی پیشرفته از دیگر جنبه های روابط امنیتی – نظامی دو کشور می باشد که در مبحث جداگانه ای بصورت مشروح در این خصوص توضیحاتی ارائه خواهد
گردید (۲۰۱۴ ، gulf mil bal)
۲-۱-۲ روابط امنیتی و نظامی آمریکا و امارات عربی متحده
امارات عربی متحده از جمله کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس است که دارای روابط ویژه امنیی و نظامی با آمریکا می باشد و به یک شریک قابل اطمینان برای آمریکا در منطقه خلیج فارس تبدیل شده است. امارات نسبت به ارائه پایگاه های نظامی به آمریکا اقدام نموده و بصورت آشکارا از روابط نزدیک امنیتی خود با آمریکا سخن می گوید . مبنای روابط و همکاری امنیتی دو جانبه آمریکا و امارات به موافقتنامه همکاری های دفاعی سال ۱۹۹۴ باز می گردد که طی آن آمریکا اجازه یافت نسبت به احداث پایگاه نظامی و گسترش نیروهای خود در امارات اقدام نماید .
از جمله مهمترین خدمات امارات عربی متحده به آمریکا می توان به موارد ذیل اشاره نمود :

• • همراهی با آمریکا در مبارزه با گروه های افراطی همچون القاعده و داعش

• • پشتیبانی فعال از پروژه صلح خاورمیانه

• • میزبانی بیش از ۲۰۰۰ نیروی آمریکایی

• • فراهم نمودن نیازمندی های پشتیبانی و لجستیکی نیروی دریایی آمریکا در منطقه خلیج فارس

• • پشتیبانی از عملیات های هوایی آمریکا در منطقه

• • میزبانی مرکز جنگ هوایی مشترک با نیروهای آمریکایی

فرماندهی مرکزی آمریکا در گزارش سال ۲۰۱۳ خود از امارات عربی متحده بعنوان یک شریک ارزشمند آمریکا در منطقه خلیج فارس و غرب آسیا نام برده است (۲۰۱۴ ، gulf mil bal)