۳-۲-۴-۶- ایجاد انسجام و وحدت رویه همه دروس با درس قرآن
ذهن دانشآموزان، وحدت طلب است و دانشهای مختلف، به مثابه دانههای تسبیح هستند که با یک نخ به هم مرتبط میشوند. عدم وجود چنین نخی، باعث میشود که مفهوم یادگیری در دانشآموزان نه تنها در درس قرآن، بلکه در اغلب دروس، به روش شرطی شدن اتفاق بیفتد. راه حل این مسأله، در ایجاد انسجام و وحدت رویه در بین حوزههای نزدیک به هم در درجه اول و سپس در تمامی دروس است. یعنی دروس دینی قرآن، عربی، ادبیات فارسی، تاریخ و… در حوزههای نزدیک به هم قرار گیرند و به نحوی میان تطابق مفاهیم آنها با آموزههای قرآنی هماهنگی ایجاد شود.
۳-۲-۴-۷- تدوین برنامه درسی اخلاق مدار
برنامه درسی، باید بیش از گذشته در جهتگیری خود، به آموزش باورها و ارزشهای دینی و اخلاقی، حساسیت نشان دهد.[۹۴۷] چنانکه یکی از اهداف اساسی تربیتی، توجه به ارزشهای انسانی و درک ارزشهای اخلاقی و معنوی است.[۹۴۸] برای نمونه میتوان ضمن برگزاری جشن میلاد افراد اسوه مانند پیامبران و امامان، در مراسمهای مذکور، درباره ویژگیهای اخلاقی و زندگینامه آنها صحبت کرد.
۳-۲-۵- راهکارهایی برای ایجاد علاقه و تقویت مهارت دانشآموزان به خواندن روزانه قرآن کریم[۹۴۹]
اگر مهمترین دغدغه برنامهریزان، مسئولان، مدیران، آموزگاران و اولیای دانشآموزان «ایجاد انس دائمی دانشآموزان با قرآن کریم» باشد، آن گاه میتوان گفت برای هدف انس دائمی دانشآموزان با قرآن کریم، راهکارهای مختلفی را ارائه کرد. پیشنهادهای زیر، تنها بخشی از این راهکارها است:
- با تلاوت روزانه قرآن کریم در نزد دانش آموزان، برای آنان، نقش الگویی داشته باشید.
- بیش ترین وقت کلاس را به خواندن قرآن، آن هم توسط همه دانشآموزان اختصاص دهید.
- دانشآموزان را به تدبّر در پیامهای قرآنی تشویق کنید.
- از دانشآموزان بخواهید پیام قرآنی و برخی از آیات مشهور را در آیات درس یا مصحف شریف پیدا کنند.
- آیات مشهور دارای پیامهای قرآنی را حفظ کنند.
- آیات درس یا پیام قرآنی را مثل نوار با صوت زیبا بخوانند.
- از والدین بخواهید به انجام تمرینات کتاب مخصوصاً جلسه انس با قرآن در خانه نظارت کنند و پس از انجام کامل آن توسط دانش آموز در خانه، ضمن ارائه اظهار نظر در پایان این صفحه، آن را امضاء نمایند.
- میثاقنامه تلاوت روزانه قرآن را که قبلاً تهیه کردهاید، همه با هم امضا کنید و پس از آن، در هر جلسه از دانشآموزان بپرسید که چه کسانی در این هفته هر روز قرآن خواندهاند؟ اگر تعدادی نخواندهاند علت را جویا شوید و در رفع آن بکوشید. مسلّماً اگر دانشآموزان اصرار شما را ببینند، خود را با نظر شما تطبیق خواهند داد.
- کلمات، آیات و عبارات مشابه را در درس یا کتاب و یا مصحف شریف پیدا و با هم مقایسه کنید.
- همه با هم روزی یک صفحه یا کمتر از آن را در کلاس درس بخوانید.
- از احادیث، اشعار و جملات ادبی مناسب مناسب برای ایجاد انگیزه برای انس روزانه با قرآن استفاده کنید.
- نوار یا سیدی قرائت آیات کتاب درسی را در اختیار دانشآموزان قرار دهید و آنان را تشویق کنید در منزل تمرین کنند تا شبیه نوار صوتی بخوانند.
- نرم افزار آموزش قرآن را که به تفکیک پایه تولید و نوزیع شده است را برای دانشآموزان تهیه کنید و آنان را به استفاده از آن تشویق نمایید.
- فیلم، نوار یا سیدی قرائت آیات کتاب را با صدای قاریان ممتاز جهان برای بچهها پخش کنید.
- بین آنان رقابت ایجاد کنید تا یک عبارت یا آیه را با صوت زیبا بخوانند.
- برای داوری در رقابتهای کلاسی از دانشآموزان استفاده کنید.
- دفترچهای برای خواندن روزانه قرآن کریم تهیه کنید تا دانشآموزان تلاوت روزانه خود را در جداول مربوطه علامت بزنند.
- دانشآموزان را تشویق کنید در بین نماز ظهر و عصر، یک صفحه یا کمتر از آن را در نمازخانه مدرسه بخوانند.
- از هر موقعیت مناسب، ضمن اشاره به معارف و آموزههای اخلاقی، به آیات قرآن استناد کنید.
- احساس بچهها را درباره تلاوت روزانه قرآن، موضوع انشاء کلاسی یا مسابقه در مدرسه و منطقه قرار دهید.
- در جلسات آموزش خانواده، به موضوع اهمیت انس روزانه دانش آموزان با قرآن تأکید کنید.
- با پرسش از معنای کلماتی که در فارسی و قرآن مشترک هستند، بچهها را به فهم لغات و ترجمه آن و نیز یافتن همخانواده لغات، عادت دهید.
- داستانهای کتاب را همراه با پخش قرائت آیات مربوطه برای بچهها تعریف کنید.
- حالات پیامبر۶، ائمه اطهار:و بزرگان دینی درباره انس روزانه با قرآن را برای دانشآموزان بیان کنید.
- داستانهایی درباره اهمیت و فواید انس دائمی با قرآن کریم برای دانشآموزان بیان کنید.
- حکایات شیرین، لطیفهها و سرگرمیهای مناسب درباره قرآن کریم ارائه دهید.
- در قالب ویژهنامه، به ارائه رهنمودهای لازم برای دانشآموزان و اولیای آنان بپردازید و دانشآموزانی را که انس روزانه با قرآن دارند را معرفی کنید.
- از قاریان مشهور شهر، منطقه و مدرسه برای مراسم آغازین صبحگاه و ظهرگاه دعوت کنید.
- از دانشآموزان فعال قرآنی مدرسه و منتخبین مسابقات قرآنی تجلیل کنید.
- آداب ظاهری و باطنی تلاوت قرآن را به تدریج به دانشآموزان آموزش دهید.
- برخی از آثار و اسرار تلاوت قرآن را به زبان کوتاه برای دانشآموزان بیان کنید.
- فضایل تلاوت برخی از سورهها و آیات را به زبان ساده برای آنان شرح دهید.
- عواقب و نتایج سبکشمردن قرآن را گوشزد کنید.
- وظایف هر یک از مسلمانان درباره قرآن را برای دانشآموزان به زبان ساده بیان کنید.
- با توجه به تفاوتهای فردی، استعداد، علاقه و انگیزه هر یک از دانشآموزان، تکالیف خاص تحت عنوان فعالیتهای فردی یا گروهی به آنان بدهید. مانند حفظ، قرائت، داستان گویی، انشاء، شعر، روزنامه دیواری و ….
- به فضاسازی قرآنی در مدرسه و کلاسها اهمیت بیشتری بدهید مانند دیوارنویسی، پارچه نویسی، تراکت و…
- مدرسه قرآن و دارالقرآنهای شهر را به دانشآموزان معرفی کنید.
- دانشآموزان علاقهمند و با استعداد را شناسایی و آنان را به ثبت نام و شرکت در کلاسهای تخصصی مدرسه قرآن و دارالقرآنهای منطقه تشویق کنید. همچنین این موضوع را با خانواده آنان در میان بگذارید.
- به جایگاه قرآن کریم در سایر دروس مانند علوم تجربی، ریاضی، جغرافی، تاریخ و … و حوزههای علمی و تربیتی ( تربیت قرآنی ) توجه کنید.
- با توجه به علاقه و توانایی خود، در موقعیتهای مناسب بین موضوعات مختلف درسی و آیات قرآن کریم ارتباط برقرار کنید. این کار ضمن ایجاد علاقه بیشتر دانشآموزان به قرآن کریم، در ایجاد رویکرد «خلقت گرایانه» در سایر دروس، تأثیر بسزایی در تربیت قرآنی دانشآموزان دارد.
- از مدیر مدرسه بخواهید تا از کلاس شما بازدید کند و در حضور او، دانشآموزانی را که هر روز قرآن میخوانند تشویق کنید.
- قرآن کم علامت را برای دانشآموزان تهیه و آنان را به خواندن روزانه آن تشویق کنید.
- جشن شکوفههای قرآن کلاس اولیها، مراسم شکرانه روخوانی کلاس سومیها و مراسم شکرانه روانخوانی کلاس پنجمیهارا با شکوه و با تأکید بر انس روزانه با قرآن کریم برگزار کنید.[۹۵۰]
۳-۳- رسانه های جمعی
پس از آموزش و پرورش که نقش آن نیز در تربیت قرآنی فرزندان غیرقابل انکار است، به نقش رسانهها در تربیت قرآنی فرزندان میرسیم. زیرا رسانهها به طور ناخودآگاه در جامعه و رفتارهای کودکان و نوجوانان تأثیر میگذارند و به نوعی، یک ارزشگذاری و روش تربیتی را به جامعه القا میکنند.
با توجه به اهمیت تربیت کودکان و نوجوانان بر مبنای قرآن و آموزههای قرآنی، در این میان، نقش رسانهها بیش از هر ابزار دیگری در تربیت کودکان و نوجوانان مؤثر است؛ زیرا به هر حال، رسانهها از جمله نهادها و بخشهایی هستند که میتوانند کارکرد آموزشی داشته و هر آن چه نیاز است تا کودکان و نوجوانان یاد بگیرند، به آنان منتقل کند.
راهکارهای کارآمدسازی آموزههای قرآن برای تعلیم و تربیت قرآنی کودکان (تحقق تربیت قرآنی)- فایل ۳۵