ارتباط، فرایندی است که وظایف برنامه ریزی، سازماندهی، هدایت، رهبری وکنترل مدیریت توسط آن انجام می شود. ارتباط، فعالیتی است که مدیران جهت هماهنگ کردن و متناسب نمودن وقت خود از آن بهره میگیرند. (رضاییان ،۱۳۶۹،ص۲۴۷).
در یک عبارت ساده ارتباطات را میتوان تبادل اطلاعات و انتقال معنی دانست (کتزوکان ،۱۹۶۹،ص ۲۲۳)
ارتباطات را انتقال مفاهیم و یا انتقال نشانهها و نیز انتقال و یا تبادل پیامها میدانند )فرهنگی ۱۳۷۳، ص ۶).
برخی از تعاریف ارتباطات را میتوان به شرح زیر برشمرد:
۱-ارتباطات بیانگر فراگرد ایجاد معنی است (دین، بانلود ، ١٩۶٢). در این میان دو نکته نهفته است :
الف- ایجاد
ب- معنی
٢- ارتباطات فراگرد تفهیم وتفاهم و تشریک مساعی است (نلسون و پیرسون ،١٩٨٣،ص ۵). در این تعریف سه نکته نهفته است :
الف- ارتباطات یک فراگرد است.
ب- ارتباطات تفهیم معناست.
ج- ارتباطات تشریک معناست.
٣ - ارتباطات به گونه ای وسیع و گسترده تجارب مشترک تعریف شده است (فرهنگی، ١٣٧٣،ص ۶).
ارتباطات از واژه لاتین کومیون برآمده که به معنای مشترک (عموم) است. به طورکلی میتوان چنین گفت که ارتباطات در بسیاری از فعالیتهای سازمان وجود دارد و مهمتر اینکه ارتباط، فرآیندی است که فعالیتهای فردی و گروهی و مراودهها برای افزایش اثر بخشی از طریق آن هماهنگ می شود.
۲-۲-۲ - فرایند ارتباطات
ارتباطات به عنوان یک فرایند، شامل اطلاعاتی است که از طریق علائم و نشانهها ارسال و یا دریافت می شود. این اطلاعات شامل کلمات، حرکات غیرکلامی، نگرشها و حالات میباشد. به عبارت ساده چنین گفته می شود که ارتباطات در بردارنده این است که” کی چه می گوید؟ به چه طریقی میگوید؟ برای چه کسی و با چه درجهای از تأثیر پیام میفرستد (چ. لاسول ، ١٩۴٨،ص ۳۷-۵۱).
مدل ساده شدهای از فرایند ارتباطات درشکل۲-۱۰ آمده است.
شکل (۲-۱۰) فرایند ارتباطات
منبع: (چ لاسول ،۱۹۴۸،ص ۵۲)
به هر حال باید گفته شود که افراد اطلاعات ارسالی و دریافتی و اطلاعات رک و بی پرده (صریح) کمی را تبادل می کنند. این به دلیل آن پرده ادراکی ما میباشد.
ارتباطات بین شخصی (افراد) متضمن فرآیندی است که حداقل با چهار عامل تبیین می شود:
الف- احساس در مورد خود.
ب- احساس در مورد دیگری.
ج- احساسات در مورد محتوای آن چیزی که باید مورد بحث قرار گیرد.
د- احساسات در مورد موضوعی که مورد توجه قرار میگیرد.
این چهار عامل نیز به عنوان پردههای ادراکی به شکل زیر می تواند ترسیم گردد:
شکل(۲-۱۱) فرایندهای ارتباطی (همان منبع)
۲-۲-۳- رسانههای ارتباطی و میزان غنای آنها
جدول شماره ی ۲-۶ رسانههای مختلفی را که ازطریق آنها ما ایجاد ارتباط میکنیم به صورت مقایسه ای نشان میدهد
جدول (۲-۶) رسانههای ارتباطی و میزان غنای آنها
ظرفیت دادهای | غنای اطلاعات | رسانه ارتباطی |
پایین ترین | بالاترین | مذاکره چهره به چهره |
کم | بالا | تلفن |