به طور کلی نتایج تجزیه‌وتحلیل متن، فعالیت‌ها و تصاویر مطالعات اجتماعی مقطع ابتدایی ازنظر میزان درگیری ذهن فراگیر با مطالب (یادگیری فعال) با توجه به روش ویلیام رومی نشان می‌دهد که در کل مطالب و محتوای کتب جدید تألیف یعنی مطالعات پایه سوم با ۱٫۲۰ و چهارم با ۰٫۵۷ و ششم با ۱٫۰۶ کاملاً فعال بوده و دارای محتوای مناسبی می‌باشند ولی محتوای کتاب مطالعات پایه پنجم با ۰٫۳۶ ازنظر ویلیام رومی غیرفعال است و به خاطر تأکید بیشتر به بیان حقایق، تعاریف حفظی و آمرانه بودن محتوا ضعیف و نامطلوب تلقی می‌گردد.
فصل پنجم
بحث و نتیجه‌گیری
فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری
۵-۱ مقدمه
همان طور که در فصل دوم گفته شد کتاب مطالعات اجتماعی از جمله کتاب‌هایی است که تقریب در تمام کشورهای دنیا آموزش داده می‌شود؛ و در یک دهه اخیر به‌موازات لزوم پاسخ‌گویی به نیازهای نو در عرصه آموزش این درس و لزوم برون رفت از رویکردهای سنتی برای این حوزه یادگیری تدوین شده است. بر این اساس در سه سال گذشته محتوای این کتاب‌ها در مقطع ابتدایی بر اساس سند تحول بنیادین تغییر کرده و محتوای جدید تدوین شده است و تحلیل این کتاب‌ها به جز کتاب پایه پنجم ابتدایی که قرار است ویرایش جدید آن در سال تحصیلی ۹۵/۹۴ از آن رونمایی می‌شود بر اساس اهداف مهم کتاب مطالعات اجتماعی جدید تألیف از جمله (زمان، تداوم و تغییر، فضا و مکان، نظام اجتماعی، فرهنگ و هویت، منابع و فعالیت‌های اقتصادی) انجام گرفته است. در این بخش ابتدا تحلیل محتوای کتاب‌ها درزمینه کارآفرینی برای هر مؤلفه به تفکیک پایه صورت می‌گیرد و سپس نتیجه‌گیری کلی در خصوص میزان توجه به مؤلفه‌ها در کل کتاب‌های مطالعات اجتماعی مقطع ابتدایی تفسیر می‌گردد و سپس به بیان نتایج تحلیل محتوا بر اساس تکنیک ویلیام رومی پرداخته می‌شود و در پایان پیشنهادها بیان می‌گردد.
۵-۲ نتایج تحلیل محتوای کتب مطالعات اجتماعی از نظر میزان توجه به مؤلفه‌های کارآفرینی
در تحلیل محتوای کتب مطالعات اجتماعی در زمینه کارآفرینی در کل به این مؤلفه‌ها در حد خیلی کم توجه شده است ولی در بین مؤلفه‌ها بیشترین میزان توجه به مؤلفه‌های عقلانی می‌باشد و سپس به ترتیب به مؤلفه‌های اقتصادی، اجتماعی، سازمانی و کمترین میزان توجه به مؤلفه عاطفی بوده است.
۵-۲-۱ تحلیل محتوای کتاب‌های مطالعات اجتماعی ازنظر میزان توجه به مؤلفه‌های اقتصادی
در تحلیل محتوای کتب مطالعات اجتماعی میزان توجه به مؤلفه‌های اقتصادی در حد خوب می باشد میزان توجه به مؤلفه‌های اقتصادی به ترتیب از بیشترین به کمترین در بین پایه‌ها در پایه ششم در حد خوب و در پایه سوم در حد متوسط در پایه پنجم در حد کم و پایه چهارم در حد خیلی کم می‌باشد در پایه سوم در مجموع متن، فعالیت و تصویر بیشترین میزان توجه به زیر مؤلفه‌های سودگرایی، اهل کار و عمل بودن، تلاش و کوشش و نتیجه‌گیری بوده است که با اهداف اقتصادی پایه سوم شامل شناسایی فعالیت‌های اقتصادی و لزوم تلاش و کوشش و اهل کار و عمل بودن برای تأمین نیازها و نتیجه‌گیری برای بیان الگوهای صحیح مصرف همخوانی دارد و در پایه چهارم بیشترین میزان توجه به زیر مؤلفه‌های سودگرایی، افزایش درآمد، اهل کار و عمل بودن، تلاش و کوشش، و نتیجه‌گیری می‌باشد و این مؤلفه‌ها با اهداف اقتصادی کتاب مطالعات اجتماعی پایه چهارم مانند تأثیر کار و تلاش در پیشرفت کشور و اهل کار و عمل بودن و درآمدزایی و رفع نیازهای اقتصادی همخوانی دارد و در پایه پنجم بیشترین میزان توجه به زیر مؤلفه‌های افزایش درآمد، انرژی و پشت‌کار، و تلاش و کوشش بوده است که با اهداف اقتصادی کتاب همخوانی دارد و در پایه ششم بیشترین میزان توجه به زیر مؤلفه‌های ثروت گرایی، سودگرایی، افزایش درآمد، اهل کار و عمل بودن، تلاش و کوشش و نتیجه‌گیری بوده است. که با اهداف اقتصادی کتاب ازجمله استفاده از منابع و امکانات، تولید، توزیع و مصرف، کارآفرینی، استفاده بهینه از منابع و آشنایی با برخی از مشاغل و نهادها همخوانی دارد. و در همه پایه‌ها به بقیه زیر مؤلفه‌ها در حد خیلی کم‌توجه شده است.
۵-۲-۲ تحلیل محتوای کتاب‌های مطالعات اجتماعی ازنظر میزان توجه به مؤلفه‌های اجتماعی
بعد از مؤلفه‌های اقتصادی بیشترین میزان توجه به مؤلفه‌های کارآفرینی در کتب مطالعات اجتماعی مقطع ابتدایی مؤلفه‌های اجتماعی می‌باشد میزان توجه به مؤلفه‌های اجتماعی به ترتیب از بیشترین به کمترین در بین پایه‌ها، پایه سوم بیشترین میزان توجه، پایه چهارم در حد متوسط، پایه پنجم در حد کم و پایه ششم در حد خیلی کم می‌باشد در پایه سوم بیشترین میزان توجه به زیر مؤلفه‌های همکاری، سازگاری با دیگران، انعطاف‌پذیری و حساسیت نسبت به دیگران می‌باشد و این با اهداف تدریس کتاب مطالعات اجتماعی جدید تألیف توجه به اهداف اجتماعی شامل همکاری، انعطاف‌پذیری، سازگاری با دیگران و حساسیت نسبت به دیگران می‌باشد همخوانی دارد. در پایه چهارم بیشترین زیر مؤلفه‌هایی که به آن‌ها توجه شده است همکاری و سازگاری با دیگران می‌باشد که با اهداف کتاب مطالعات اجتماعی پایه چهارم شامل نظام اجتماعی که در آن به روابط انسان‌ها و لزوم سازگاری با دیگران و احترام و روابط بین افراد و همکاری اشاره دارد، همخوانی دارد. در پایه پنجم بیشترین میزان توجه به زیر مؤلفه‌های همکاری، حساسیت نسبت به دیگران، قدرت‌طلبی رهبری و پویایی می‌باشد که با اهداف فرهنگ و هویت نظام اجتماعی هم خوانی دارد. و در پایه ششم بیشترین میزان توجه به زیر مؤلفه‌های همکاری، سازگاری با دیگران، و حساسیت نسبت به دیگران بوده است که با اهداف کلی کتاب از جمله نظام اجتماعی و فرهنگ و هویت هم خوانی دارد. و به بقیه زیر مؤلفه‌ها در کل کتب در حد خیلی کم توجه شده است.
۵-۲-۳ تحلیل محتوای کتاب‌های مطالعات اجتماعی ازنظر میزان توجه به مؤلفه‌های عاطفی
کمترین میزان توجه به مؤلفه‌های کارآفرینی در بین مجموعه کتب مطالعات اجتماعی، مؤلفه‌های عاطفی می‌باشد و در بین پایه‌ها میزان توجه به مؤلفه عاطفی از بیشترین به کمترین به ترتیب در پایه سوم بیشترین، پایه پنجم خوب، پایه ششم کم و پایه چهارم در حد خیلی کم توجه شده است. در پایه سوم بیشترین میزان توجه به زیر مؤلفه‌های عاطفی عشق، همدلی، صداقت، وقف و عزم و اراده می‌باشد در پایه چهارم به همه زیر مؤلفه‌های عاطفی در حد خیلی کم توجه شده است و در پایه پنجم بیشترین میزان توجه به زیر مؤلفه‌های وقف، عزم و اراده، همدلی و آرمان‌گرایی بوده است و در پایه ششم بیشترین میزان توجه به زیر مؤلفه‌های همدلی، عشق، وقف، عزم و اراده و آرمان‌گرایی بوده است که این زیر مؤلفه‌ها با اهداف کلی کتاب فرهنگ و هویت همخوانی دارد.
۵-۲-۴ تحلیل محتوای کتاب‌های مطالعات اجتماعی ازنظر میزان توجه به مؤلفه‌های عقلانی
در مجموعه کتب مطالعات اجتماعی مقطع ابتدایی بیشترین میزان توجه به مؤلفه‌های عقلانی می‌باشد و در بین پایه‌ها میزان توجه از بیشترین به کمترین به ترتیب در پایه سوم در حد خیلی خوب، پایه چهارم خوب پایه پنجم کم و پایه ششم در حد خیلی کم توجه شده است. در پایه سوم بیشترین زیر مؤلفه‌های عقلانی که به آن‌ها توجه شده است شامل: توجه به جزئیات، دانش، آینده‌نگری، قدرت تخیل، نظم جویی، کنجکاوی و حل مسئله می‌باشد و با اهداف کتاب جدید مانند افزایش سطح دانش و انگیزش تفکر دانش‌آموزان نظم جویی و افزایش قدرت حل مسئله و کنجکاوی برای حل مسئله می‌باشد همخوانی دارد چرا که کتاب جدید به‌گونه‌ای طراحی شده است که دانش‌آموز را به فعالیت‌های گروهی و مسئولیت‌پذیری و حل مسئله تشویق می‌کند. در پایه چهارم بیشترین میزان توجه به زیر مؤلفه‌های دانش، توجه به جزئیات، قدرت حل مسئله و کنجکاوی می‌باشد که در حد خوب و خیلی خوب به آن‌ها توجه شده است که با اهداف مطالعات اجتماعی پایه چهارم شامل افزایش آگاهی و دانش فراگیران و افزایش قدرت حل مسئله و تشویق دانش‌آموز به کنجکاوی در محیط پیرامون برای توجه به جزئیات و درک جهان پیرامون است کاملاً همخوانی دارد. در پایه پنجم ازجمله زیر مؤلفه‌های عقلانی که در این کتاب بیشترین توجه به آن‌ها شده است اول مؤلفه (دانش) که بیشترین توجه را داشته است و سپس مؤلفه‌های (توجه به جزئیات، دانش، حل مسئله، کنجکاوی) دارای بیشترین میزان توجه بوده‌اند و به بقیه زیر مؤلفه‌ها در حد خیلی کم توجه شده است و در پایه ششم ازجمله بیشترین میزان توجه به زیر مؤلفه‌های عقلانی (توجه به جزئیات، تفکر واگرا، حل مسئله، دانش، آینده‌نگری، کنجکاوی) می‌باشد که در حد خوب به آن‌ها توجه شده و با اهداف کتاب ازجمله فرهنگ و هویت، نظام اجتماعی و فرایند کاوشگری محیطی و اجتماعی و فرایند توسعه و درونی سازی ارزش‌ها همخوانی دارد و به سایر زیر مؤلفه‌ها در حد خیلی کم توجه شده است.
۵-۲-۵ تحلیل محتوای کتاب‌های مطالعات اجتماعی ازنظر میزان توجه به مؤلفه‌های سازمانی
در تحلیل محتوای کتب مطالعات اجتماعی به مؤلفه‌های سازمانی کارآفرینی در کل در حد خیلی کمی توجه شده است و در بین پایه‌ها میزان توجه به این مؤلفه به ترتیب از بیشترین به کمترین، پایه سوم در حد خوب، پایه ششم در حد خوب، پایه پنجم در حد کم و پایه چهارم در حد خیلی کم توجه شده است. در مورد میزان توجه به مؤلفه‌های سازمانی در پایه سوم بیشترین میزان توجه به زیر مؤلفه‌های (تعهد و مسئولیت‌پذیری، کارآمد بودن، مهارت طلبی) بوده است که با اهداف کتاب کاملاً مطابقت دارد. و در پایه چهارم و در ارتباط با مؤلفه‌های سازمانی بیشترین میزان اشاره به زیر مؤلفه‌های (تعهد و مسئولیت‌پذیری و مهارت طلبی) می‌باشد که با اهداف مطالعات اجتماعی چهارم شامل ارزش‌ها و نگرش‌ها و نظام اجتماعی که بر مسئولیت‌پذیری و پیشرفت در همه زمینه‌های اجتماعی و کشف واقعیت‌ها تأکید دارد همخوانی دارد؛ و در پایه پنجم بیشترین میزان توجه به زیر مؤلفه‌های سازمانی (تعهد و مسئولیت‌پذیری، دانش فنی، مخاطره پذیری، کارآمد بودن) بوده است که با اهداف کلی کتاب پایه پنجم از جمله ارزش‌ها و نگرش‌ها مانند مسئولیت‌پذیری و نظام اجتماعی چون کارآمد بودن و تکالیف همخوانی دارد؛ و در پایه ششم بیشترین میزان توجه به زیر مؤلفه‌های سازمانی (تعهد و مسئولیت‌پذیری، مهارت طلبی، دانش فنی و کارآمد بودن) بوده است که با اهداف کلی کتاب از جمله اهداف اقتصادی و نظام اجتماعی همخوانی دارد. و به سایر مؤلفه‌ها سازمانی در حد خیلی کم توجه شده است.
با عنایت به پژوهش دهقان پور و همکاران (۱۳۹۰) درزمینه توجه به مؤلفه‌های کارآفرینی نتایج یافته‌ها به شرح زیر خلاصه می‌گردد.
درزمینه میزان توجه به مؤلفه‌های کارآفرینی در پایه سوم نتایج پژوهش دهقان پور و همکاران (۱۳۹۰) نشان می‌دهد که در کتاب چاپ قدیم به بیشترین میزان توجه به مؤلفه‌های اقتصادی بوده است و به مؤلفه‌های اجتماعی و عقلانی در حد متوسط توجه گردیده است و به مؤلفه‌های عاطفی و سازمانی در حد کم توجه شده است. ولی در مقایسه با این پژوهش و کتاب جدید تألیف میزان توجه به مؤلفه‌های کارآفرینی پایه سوم بیشترین میزان توجه به مؤلفه اجتماعی می‌باشد که در کتاب چاپ قدیم مؤلفه اقتصادی می‌باشد؛ و در کتاب جدید تألیف به مؤلفه‌های عقلانی، سازمانی و اقتصادی در حد متوسط توجه شده است و به مؤلفه عاطفی در حد کم توجه شده که نشان می‌دهد؛ که نشان می‌دهد در هر دو کتاب چه چاپ قدیم و چه چاپ جدید به مؤلفه‌های عاطفی در حد خیلی کم توجه شده است.
در کتاب پایه چهارم دهقان پور و همکاران به این نتایج رسیده‌اند که بیشترین میزان توجه به مؤلفه‌های عقلانی بوده است و به مؤلفه‌های اقتصادی، اجتماعی و سازمانی در حد متوسط توجه شده است و به مؤلفه عاطفی در حد کم توجه شده است؛ و در مقایسه با این پژوهش و در کتاب جدید تألیف بیشترین میزان توجه به مؤلفه‌های عقلانی و اقتصادی بوده است و به مؤلفه‌های اجتماعی و سازمانی در حد متوسط و به مؤلفه عاطفی در حد خیلی کم توجه شده است که نشان می‌دهد به مؤلفه‌های اقتصادی در کتاب جدید تألیف بیشتر توجه شده و همچنین عدم توجه به مؤلفه‌های عاطفی در هر دو کتاب می‌باشد.
در کتاب پایه پنجم چون تاریخ چاپ هر دو کتاب یکی می‌باشد و کتاب جدید تألیف در دست چاپ می‌باشد در پژوهش دهقان پور و همکاران (۱۳۹۰) نتایج نشان می‌دهد که بیشترین توجه به مؤلفه‌های عقلانی بوده و به مؤلفه‌های اقتصادی و اجتماعی در حد متوسط و به مؤلفه‌های عاطفی و سازمانی در حد کم توجه شده است و در این پژوهش نتایج نشان می‌دهد که بیشترین میزان توجه به مؤلفه‌های عقلانی و اقتصادی بوده است و به مؤلفه‌های اجتماعی و سازمانی در حد متوسط و به مؤلفه عاطفی در حد کم توجه شده است که نشان می‌دهد در هر دو پژوهش به مؤلفه عاطفی کمتر توجه شده است.
۵-۳ تحلیل محتوای کل کتاب‌های اجتماعی مقطع ابتدایی درزمینه کارآفرینی
در مجموع تحلیل کل کتاب‌ها درزمینه کارآفرینی نتایج نشان داد که بیشترین میزان توجه به مؤلفه‌های عقلانی بوده است که به ترتیب بیشترین زیر مؤلفه‌هایی که در مؤلفه عقلانی به آن‌ها توجه شده است (توجه به جزئیات و دانش در حد خیلی خوب)(حل مسئله و کنجکاوی در حد خوب) بوده است و کمترین میزان توجه به مؤلفه‌های (انگیزش و استعداد در حد خیلی کم) و به بقیه مؤلفه‌ها در کم توجه شده است.
به مؤلفه‌های اقتصادی و اجتماعی در حد متوسط توجه گردیده است؛ که در این میان بیشترین میزان توجه به زیر مؤلفه‌های (سودگرایی و افزایش درآمد، تلاش و کوشش، اهل کار و عمل بودن) بوده است و کمترین میزان توجه به مؤلفه‌های (پیش قدم بودن و تحمل ابهام) بوده است و به بقیه مؤلفه‌ها در حد کم و متوسط توجه شده است.
میزان توجه به زیر مؤلفه‌های اجتماعی نسبت به بقیه مؤلفه‌ها در حد متوسط می باشد و بیشترین میزان توجه به زیر مؤلفه‌های اجتماعی (همکاری، سازگاری با دیگران) بوده است و کمترین میزان توجه به مؤلفه‌های (بلوغ و تعادل، پاسخ به پیشنهادها و انتقادات) بوده و به بقیه مؤلفه‌ها در حد کم توجه شده است.
در تحلیل کتاب‌های مطالعات اجتماعی درزمینه کارآفرینی به مؤلفه‌های سازمانی در حد کم توجه شده است و بیشترین زیر مؤلفه‌هایی که مورد توجه قرار گرفته‌اند (تعهد و مسئولیت‌پذیری، مهارت طلبی، دانش فنی) بوده است و کمترین میزان توجه به زیر مؤلفه‌های (تازگی و نیاز به موفقیت) بوده است و به مؤلفه‌های دیگر در حد خیلی کم توجه شده است.
و در تحلیل محتوای مطالعات اجتماعی مقطع ابتدایی به مؤلفه‌های عاطفی در حد خیلی کم توجه شده است که در این راستا بیشترین میزان توجه به زیر مؤلفه‌های (همدلی و عزم و اراده) بوده است و کمترین میزان توجه به زیر مؤلفه‌های (آرزومندی، رؤیا، خودمختاری، پافشاری، تحمل شکست) بوده است و به بقیه مؤلفه‌ها در حد کم و خیلی کم توجه شده است.
آنچه از نتایج بالا واضح به نظر می‌رسد با توجه به اهداف کتب مطالعات اجتماعی مقطع ابتدایی و سند تحول بنیادین در تمام مؤلفه‌های که بیشترین میزان توجه به آن‌ها شده است با اهداف کتاب مطابقت و همخوانی دارد.و همچنین نتایج پژوهش نشان داد که بیشترین میزان توجه به مؤلفه‌های کارآفرینی در تصاویر و سپس متن بوده و کمترین میزان توجه به این مؤلفه‌ها در فعالیت ها بوده است.
درزمینه میزان توجه متون، تصاویر و فعالیت‌ها به مؤلفه‌ها، نتایج نشان داد که در کل کتاب‌های مقطع ابتدایی بیشترین میزان توجه به مؤلفه‌های کارآفرینی در بخش تصاویر (در حد خوب) متون (در حد متوسط) و فعالیت‌ها (در حد کم) بوده است.
۵-۴ نتایج تحلیل محتوای کتب مطالعات اجتماعی مقطع ابتدایی با بهره گرفتن از تکنیک ویلیام رومی
همان طور که در فصل‌های پیشین گفته شد تحلیل محتوا به روش ویلیام رومی بر میزان درگیری محتوا با ذهن فراگیر یعنی یادگیری فعال تأکید دارد و ضریب درگیری محتوا را با ذهن فراگیر بین (۰٫۴) تا (۱٫۵) مطلوب می‌داند و ضریب کمتر از (۰٫۴) را به علت تأکید بیش از حد بر حفظیات و آمرانه بودن محتوا ضعیف می‌داند و ضریب درگیری بیشتر از (۱٫۵) را به علت تأکید بیش از حد به فعالیت و تفکر نامطلوب می‌داند و معتقد است که گرچه یادگیرنده را به فعالیت و تفکر کشانده است، اما خوراک لازم برای فعالیت و خمیرمایه موردنیاز را برای درک و پاسخ به فعالیت‌ها در اختیار فراگیر قرار نداده است.
۵-۴-۱ نتایج کتاب مطالعات اجتماعی پایه سوم ابتدایی از مجموع ۲۶ متن، ۴۰ تصویر و ۴۲ فعالیت بررسی شده با روش ویلیام رومی نشان داد که ضریب درگیری در متن برابر (۰٫۴۱) بوده است که از نظر ویلیام رومی مطلوب قرار دارد و در تصاویر ضریب درگیری برابر (۱٫۲۶) می‌باشد که (۰٫۴< ضریب درگیری< ۱٫۵) از نظر ویلیام رومی در حد مطلوب قرار دارد و در فعالیت‌ها ضریب درگیری برابر (۲٫۲۳) می‌باشد که از نظر ویلیام رومی به خاطر تأکید بیش از حد بر فعالیت و تفکر خوراک لازم برای فعالیت و خمیرمایه موردنیاز را برای درک و پاسخ به فعالیت‌ها در اختیار فراگیر قرار نداده است؛ و در مجموع کل مؤلفه فعال و غیرفعال در (متن، تصاویر و فعالیت‌ها) ضریب درگیری برابر (۱٫۲) می‌باشد که در کل کتاب از نظر ویلیام رومی در حد مطلوب قرار دارد.
۵-۴-۲ نتایج کتاب مطالعات اجتماعی پایه چهارم از مجموع ۴۵ متن، ۵۳ تصویر و ۳۵ فعالیت بررسی شده با بهره گرفتن از روش ویلیام رومی نشان داد که ضریب درگیری در متن برابر (۰٫۲۴) می‌باشد که از نظر ویلیام رومی به خاطر تأکید بیش از حد بر حفظیات و آمرانه بودن محتوا ضعیف می‌باشد و در تصاویر ضریب درگیری (۰٫۴۴) می‌باشد که از نظر ویلیام رومی در حد مطلوب قرار دارد و در فعالیت‌ها ضریب درگیری برابر (۱٫۹۱) می‌باشد که از نظر ویلیام رومی به خاطر تأکید بیش از حد بر فعالیت و تفکر خوراک لازم برای فعالیت و خمیرمایه موردنیاز را برای درک و پاسخ به فعالیت‌ها در اختیار فراگیر قرار نداده است؛ و در مجموع کل ضریب فعال و غیرفعال در (متن، تصاویر، فعالیت‌ها) ضریب درگیری برابر (۰٫۵۷) می‌باشد که از نظر ویلیام رومی در حد مطلوب قرار دارد.
۵-۴-۳ نتایج کتاب مطالعات اجتماعی پایه پنجم از مجموع ۵۸ متن، ۶۰ تصویر و ۵۶ فعالیت بررسی شده با بهره گرفتن از روش ویلیام رومی نشان داد که ضریب درگیری در متن برابر (۰٫۰۹) می‌باشد که از نظر ویلیام رومی به خاطر تأکید بیش‌ازحد بر حفظیات و آمرانه بودن محتوا بسیار ضعیف می‌باشد و در تصاویر ضریب درگیری (۰٫۵۶) می‌باشد که از نظر ویلیام رومی در حد مطلوب قرار دارد و در فعالیت‌ها ضریب درگیری برابر (۰٫۵۳) می‌باشد که از نظر ویلیام رومی در حد مطلوب قرار دارد و در مجموع کل ضریب فعال و غیرفعال در (متن، تصاویر، فعالیت‌ها) ضریب درگیری برابر (۰٫۳۶) می‌باشد که از نظر ویلیام رومی به خاطر تأکید بیش از حد بر حفظیات و آمرانه بودن محتوا نامطلوب می‌باشد.
۵-۴-۴ نتایج کتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم ابتدایی از مجموع ۶۰ متن، ۵۴ تصویر و ۵۰ فعالیت بررسی شده با روش ویلیام رومی نشان داد که ضریب درگیری در متن برابر (۰٫۳۷) بوده است که از نظر ویلیام رومی به خاطر تأکید بیش از حد بر حفظیات و آمرانه بودن محتوا در حد نامطلوب قرار دارد و در تصاویر ضریب درگیری برابر (۰٫۷۷) می‌باشد که (۰٫۴< ضریب درگیری< ۱٫۵) از نظر ویلیام رومی در حد مطلوب قرار دارد و در فعالیت‌ها ضریب درگیری برابر (۸٫۲۳) می‌باشد که از نظر ویلیام رومی به خاطر تأکید بیش از حد برفعالیت و تفکر خوراک لازم برای فعالیت و خمیرمایه موردنیاز را برای درک و پاسخ به فعالیت‌ها در اختیار فراگیر قرار نداده است؛ و در مجموع کل مؤلفه فعال و غیرفعال در (متن، تصاویر و فعالیت‌ها) ضریب درگیری برابر (۱٫۰۶) می‌باشد که در کل کتاب از نظر ویلیام رومی در حد مطلوب قرار دارد.
تا کنون پژوهش‌های زیادی با بهره گرفتن از تکنیک ویلیام رومی در زمینه کتاب های مقطع ابتدایی صورت گرفته همان طورکه در بالا گفته شد کتاب های مطالعات اجتماعی پایه سوم و چهارم و ششم از نظر ویلیام رومی در حد مطلوب قرار دارند ولی کتاب مطالعات اجتماعی پنجم به خاطر تأکید بر مفاهیم در حد ناطلوب قرار دارد که باید بازنگری گردد و پژوهش های که با بهره گرفتن از تکنیک ویلیام رومی صورت گرفته نشان می دهد که محتوای کتاب های جدید تألیف ضریب درگیری بیشتری نسبت به کتب قدیمی دارند برای نمونه با عنایت به پژوهش ایمانی و مظفر (۱۳۸۳) در زمینه تحلیل محتوای کتاب هدیه های آسمان و کتاب کار در مقایسه با محتوای کتاب تعلیمات دینی سال دوم دبستان که نتایج آن نشان داد که به طور کلی، ضریب درگیری دانش‌آموزان با محتوای کتاب تعلیمات دینی ۴۱/۰ و با کتاب هدیه‌های آسمان و کتاب کار ۲/۱ است. نتیجه اینکه کتاب هدیه‌ها موجب درگیری بیشتر دانش‌آموزان با محتوا شده و کتاب دینی ضریب درگیری پایینی داشته است. و همچنین در پژوهشی گلزاری و مزیدی (۱۳۹۰) در زمینه بررسی میزان برخورداری کتاب‌های فارسی دوره‌ی ابتدایی از مؤلفه‌های خلاقیت که با بهره گرفتن از تکنیک ویلیام رومی صورت گرفته و نتایج آن نشان داد که ضریب درگیری کتاب‌های فارسی پایه‌های اول و دوم کمتر از یک بوده است و ضریب درگیری در کتاب‌های فارسی سوم، چهارم، پنجم بیشتر از یک بوده است که از نظر رومی در حد مطلوب قرار دارند؛ و این مطلب نشان می‌دهد که در کتاب‌های جدید تألیف در مقطع ابتدایی به فعال بودن فراگیران و ضریب درگیری محتوا با فراگیران بیشتر توجه شده است.
۵-۵ پیشنهادها:
۵-۵-۱ با توجه به سؤال کلی شماره ۱ میزان توجه به مؤلفه‌های کارآفرینی در مجموعه کتب مطالعات اجتماعی مقطع ابتدایی پیشنهاد می‌گردد:
با توجه به این که نتایج پژوهش نشان می‌دهد که میزان توجه به مؤلفه‌های کارآفرینی در مجموعه کتب مطالعات اجتماعی مقطع ابتدایی در بیشتر مؤلفه‌ها در حد کم و خیلی کم می‌باشد و همچنین با توجه به این که حوزه‌های محتوایی کتب مطالعات اجتماعی شامل تاریخ، جغرافیا، زمان و مکان، فرهنگ و هویت می باشد این کتاب‌ها نتوانسته است که مفاهیم و مؤلفه‌های کارآفرینی را به‌خوبی ارائه دهد لذا پیشنهاد می‌گردد که یک کتاب مستقل در زمینه کارآفرینی به دروس مقطع ابتدایی اضافه گردد و یا در کتاب‌های مقطع ابتدایی در هر کتاب چند درس با مفهوم کارآفرینی ارائه گردد.
بازنگری در هدف‌ها و محتوای کتاب‌های مطالعات اجتماعی مقطع ابتدایی درزمینه کارآفرینی، به‌ویژه به مؤلفه‌های عاطفی و سازمانی بیشتر توجه شود.
با توجه به نتایج پژوهش کمترین میزان توجه در بین متن، فعالیت ها و تصاویر مربوط به فعالیت‌ها می باشد لذا پیشنهاد می‌گردد که در فعالیت‌های کتب مطالعات اجتماعی مقطع ابتدایی به همه مؤلفه‌های کارآفرینی بیشتر توجه شود چرا که با توجه به اینکه فعالیت‌ها نقش مهمی در یادگیری دانش‌آموزان دارند افزایش فعالیت‌ها، جهت بالا بردن انگیزه و یادگیری بیشتر دانش‌آموزان درزمینه کارآفرینی می‌تواند مؤثر و مفید باشد.
ارائه فعالیت‌هایی ویژه درزمینه کارآفرینی در کتاب‌های مطالعات اجتماعی مقطع ابتدایی جهت انجام عملی مانند بازدید از بنگاه‌های کارآفرینی و یا دعوت از کارآفرینان نمونه پیشنهاد می‌گردد.
۵-۵-۲ با توجه به سؤال جزئی شماره ۱ این پژوهش ،میزان توجه به مؤلفه‌های اقتصادی کارآفرینی در مجموعه کتب مطالعات اجتماعی پیشنهاد می‌گردد:
با استناد به نتایج پژوهش ، میزان توجه به مؤلفه‌های اقتصادی کارآفرینی نسبت به بقیه مؤلفه‌ها در حد خوب می‌باشد و در کل به این مؤلفه‌ها در حد کم و خیلی کم توجه شده است لذا توجه بیشتر به مؤلفه‌ها و زیر مؤلفه‌های اقتصادی کارآفرینی در مجموعه کتب مطالعات اجتماعی پیشنهاد می‌گردد.
توجه بیشتر به زیر مؤلفه‌های پیش‌قدم بودن، تحمل ابهام در مجموعه کتب مطالعات اجتماعی که نسبت به سایر زیر مؤلفه‌ها در حد خیلی کم به آن‌ها توجه شده است.
۵-۵-۳ با توجه به سؤال جزئی شماره ۲ این پژوهش ،میزان توجه به مؤلفه‌های اجتماعی کارآفرینی در مجموعه کتب مطالعات اجتماعی پیشنهاد می‌گردد:
با استناد به نتایج این پژوهش میزان توجه به مؤلفه‌های اجتماعی نسبت به سایر مؤلفه‌ها در حد متوسط می‌باشد و در کل میزان توجه به این مؤلفه‌ها در حد کم و خیلی کم می‌باشد لذا توجه بیشتر به مؤلفه اجتماعی و زیر مؤلفه‌های آن در مجموعه کتب مطالعات اجتماعی پیشنهاد می‌گردد.
توجه بیشتر به زیر مؤلفه‌های بلوغ و تعادل و پاسخ به پیشنهادها و انتقادات در مجموعه کتب مطالعات اجتماعی که نسبت به سایر زیر مؤلفه‌ها در حد خیلی کم به آن‌ها توجه شده است.
تحلیل محتوای کتب مطالعات اجتماعی مقطع ابتدایی در زمینه‌ی آموزش مهارت‌های کارآفرینی- فایل ۱۱۴
