۲٫۲٫۴٫ارزش عاطفی
بازتاب احساسات و عواطف ایجاد شده توسط محصول یا خدمات میباشد؛ و دارای دو بعد احساسات داخلی(احساسات فرد) و تأیید اجتماعی (تأیید فرد توسط جامعه و دیگران) میباشد(Roig et al ., 2013,354). ارزش احساسی بصورت فی نفسه و ذاتی تحریک میشود و به انواع حالات عاطفی مثبت یا منفی نسبت داده میشود. اهدافی که از طریق ارزش احساسی حاصل میگردند اهدافی هستند که از احساسات، یا حالات عاطفی بدست آمده از مصرف محصول/ سرویس، مشتق میگردند. ارزش احساسی در بازاریابی اجتماعی مهم است، مخصوصا در سلامت شخصی زیرا میتواند به ارتقای حالات عاطفی مثبت یا کاهش حالات عاطفی منفی اتلاق گردد(Zainuddin et al.,2012,1506). به منظور ارزش دادن به مشتریان سلامت، بازاریابان اجتماعی نیز میبایست متوجه باشند، ارزش چگونه میتواند در چشمان مشتریانی ایجاد شود که ارزیابی خدمات را بر اساس ارزیابیهای ارزش کارکردی(مرتبط با کار) و عاطفی(لذتی و شخصی) ایجاد مینمایند .(I bid,1507)
۲٫۲٫۵٫ارزش ادراک شده از فداکاری
اساساً ارزیابی فداکاری از دیدگاه شناختی ساخته شده است؛ این متغیر اشاره به درک هزینه درک شده توسط مشتری که شامل دو بعد اقتصادی و غیر اقتصادی است (Roig et al ., 2013,354).
به طور کلی دریافت خدمات معقولتر و مناسبتر با ارزش ادراک شده توسط مشتری باعث بالا رفتن رضایت میگردد.
۲٫۲٫۶٫اعتماد
یکی از ابعاد ناملموس کیفیت خدمات ادراک شده توسط مشتری اعتماد است که شامل چهار آیتم میباشد:
-رفتار کارمندان(فروشندگان بلیط، رانندگان و غیره) باعث انگیزش اعتماد و امنیت در مشتریان میگردد.
-مشتریان در مراکز ارائهدهنده خدمات احساس امنیت میکنند.
-کارمندانی که همیشه مودّب هستند.
-کارمندانی که دانش پاسخگویی به سوالات مشتریان را دارندPerez et al.,2007,141)).
اعتماد به دو صورت عمده مورد بحث قرار میگیرد: نخست اعتماد مبتنی بر شناخت بر پایه تفکر فردی و اطمینان به طرف دیگر و مبتنی بر “دلایل خوب"به عنوان دلیل قابلیت اعتماد؛ دوم، اعتماد مبتنی بر تأثیر بر قیود احساس بین افراد؛ با توجه به اینکه در مباحث جامعه شناسی بر این موضوع تأکید شده است که اعتماد تنها عقاید شخص درمورد دیگران را شامل نمیشود، بلکه رفتار ها و رضایتمندیشان برای استفاده از دانش را شامل میشود )کاظمی و رمضانی،۱۱۰،۱۳۹۱)؛ همچنین طبق نظر روسیو و همکاران اعتماد را یک حالت روانشناختی تعریف میکنند که مشتمل بر نیت به پذیرش آسیب پذیر مبتنی بر انتظارات مثبت درباره رفتار شریک دیگری است(Rousseau et al.,1998,393)؛ به گونه دیگر در یک رابطه تبادلی، یک شریک رابطه به نفع طرف دیگر به بهترین شیوه و با ملاحظه بیشترین منفعت نسبت به اهداف مشترک عمل خواهد کرد، که متعاقبا منافع متقابل دو طرف تحقق مییابد(خورشید و یزدانی،۱۳۹۱، ۶۹– ۶۸). اعتماد یک عنصر ضروری در روابط انسانی مولد است. آن یک پدیده بین شخصی و جمعی است (Shamir & Lapidot , 2003,464)؛ و همبستگی و همدلی ایجاد می کند و به افراد احساس امنیت میبخشد(خورشید و یزدانی ،۱۳۹۱، ۶۹).
اعتماد در درون سازمان در سه سطح بروز میکند: در سطح فردی، سطح گروهی و سطح سیستمی. اعتماد در سطح فردی بر تعاملات شخصی مبتنی است (Atkinson & Butcher,2003,290). اعتماد در سطح گروهی، یک پدیده جمعی است که گروه ها، ارزشها و هویت جمعی به نمایش میگذارند .(Shamir & Lapidot , 2003,291) اعتماد در سطح سیستم نهادی است و مبتنی بر نقشها، سیستمها یا شهرتها است که از طریق آن استنباطاتی درباره قابلیت اعتماد یک فرد انجام میشود(Atkinson & Butcher,2003,291). اعتماد به سازمان به ارزیابی کلی و جهانی از قابلیت اعتماد و اطمینان یک سازمان اشاره میکند .(Tan & Tan ,2000,242)قابلیت اعتماد و اطمینان به مقامات سازمانی به درجه صداقت و انسجام روحی آنها بستگی دارد که به عنوان نماینده واقعی هویت سازمانی و ارزشهای مرتبط در اعمال و اقداماتشان به نمایش میگذارند .(Shamir & Lapidot , 2003,487)
۲٫۲٫۷٫رضایت
رضایت مثل کیفیت، یک ساختار چندبعدی میباشد. کیفیت را نمیتوان به سهولت توسط مصرف کنندگان مراقتبهای بهداشتی ارزیابی کرد؛ که در نتیجه تلاش جهت کسب نرخ بالای حفظ مشتری در یک صنعت بسیار رقابتی، درک برآورد آنها از رضایت را مهمتر مینماید. بنابراین رضایت براساس واکنش مصرفکننده به تفاوت ادراکشده میان ارزیابی عملکرد و انتظارات میباشد. انتظارات تأیید نشده باعث میشود مشتری به حالتی از عدم رضایت نزدیک شود، درحالیکه تأیید انتظارات منجر به رضایت میگردد. برای اینکه یک سرویس بطور مثبت مورد قضاوت قرار گیرد بایستی از بیشتر جنبه ها خوب عمل کند درحالیکه برای یک قضاوت منفی فقط کافی است یک یا تنها چند جنبه از آن خوب عمل نکند.
در نتیجه مشخص شده است که کیفیت خدمات، یک مفهوم چندبعدی است که متشکل از دو مجموعه ویژگی میباشد: ساختار و فرایند؛ ساختار به محیط فیزیکی و تسهیلات فیزیکی گفته میشود که خدمات در آن صورت میگیرد و فرایند به تعامل با پرسنل خدماتی در آن محیط طی انجام خدمات اتلاق میگردد؛ ساختار شامل مکانی میشود که مشتری در واقع خدمات را دریافت مینماید درحالیکه فرایند شامل روش ارائه خدمات به مصرف کننده میگردد . مصرف کنندگان استانداردهایی اصولی دارند که مرتبط با بسیاری از جنبه های مختلف مواجهه با مراقبتهای بهداشتی میشود و اغلب، رضایت خود را از لحاظ ساختار و فرایند ارزیابی میکنند. این ادبیات نشان میدهد که هم ساختار و هم فرایند بر رضایت اثر میگذارند که این به نوبه خود بر مقاصد رفتاری تأثیرگذار است. ارتباطی پیچیده میان رضایت از ویژگیهای ارائه خدمات، رضایت جهانی و مقاصد اخلاقی و نیز چگونگی وابسته بودن این عوامل به یکدیگر وجود دارد. رضایت جهانی از یک سازمان خدماتی برمبنای رضایت از جنبه های چندگانۀ آن سازمان است. رضایت جهانی، یک ساختار با شاخصهای چندگانه در سطح مشخصات است. رضایت و عدم رضایت مصرف کننده، تبدیل به یک نیروی پیشبرنده میگردد که نهایتا ویژگیها و رفتار متعاقب آنها را شکل میدهد. مقاصد اخلاقی، نتیجۀ رضایت کلی دانسته میشوند که شامل قصد بازگشت و قصد توصیه میباشد (Bendall-Lyon & Powers,2004,115,116).
۲٫۲٫۸٫تمایلات رفتاری
تمایلات رفتاری، نتیجه فرایند رضایت میباشد؛ تمایلات رفتاری را میتوان در دو گروه طبقه بندی کرد: رفتارهای اقتصادی و رفتارهای اجتماعی ؛ تمایلات رفتاری اقتصادی، رفتارهای مشتری هستند که بر جنبه های مالی شرکت از جمله تکرار رفتار خرید، تمایل به پرداخت بیشتر، و رفتار متغیر تأثیر میگذارند. افزایش رضایت کلی منجر به تمایلات بیشتری برای خرید مجدد و رفتار واقعی خرید مجدد میشود؛ تمایلات رفتار اجتماعی، رفتار مشتری میباشد که بر واکنش سایر مشتریان موجود و بالقوۀ شرکت تأثیر میگذارد، ازجمله رفتارهای حاکی از شکایت و ارتباطات با کلام مصطلح . تمایلات رفتار اجتماعی چه مثبت و چه منفی بر هر مشتری و بر عقاید سایر مشتریان تأثیر میگذارد(I bid,115).
در نتیجه ارتباط میان ارزش ادراکشده مشتری، رضایت و تمایلات رفتاری هم بصورت نظری و هم عملی توجیه میشود. توجیه نظری برای این ارتباط را میتوان در چارچوب نگرش/رفتار مورد قبول در ادبیات پیشین یافت؛ این چارچوب نشان میدهد که شناخت منجر به تأثیر میشود که این به نوبه خود نتایج رفتاری را پیش میبرد؛ از لحاظ تجربی مطالعاتی که تأثیر همزمان ارزش ادراکشده مشتری و رضایت را بر تمایلات رفتاری مورد توجه قرار دادهاند نشانگر گرایشات متداول زیادی میباشند، نتایج، ارتباطی مستقیم و مثبت را میان رضایت و تمایلات رفتاری و ارتباطی مستقیم و مثبت را میان ارزش ادارک شده مشتری و تمایلات رفتاری نشان دادهاند و اکثر مطالعات نیز تأیید کنندۀ تأثیر میانجیگر رضایت بین ارزش ادراک شده مشتری و تمایلات رفتاری بودهاند.(Gill et al.,2007, 261)
۲٫۲٫۹٫منابع سازمانی
ایجاد ارزش یک فرایند است که در آن سازمان و مشتریان در مراحل مختلف روند مصرف به منظور ایجاد محصول / خدمات اثر میگذارد؛ ایجاد ارزش در مفهوم سنتی به عنوان یک فرایند در داخل شرکت بدون دخالت مشتری درنظر گرفته میشده است؛ این دیدگاه توصیف الگوی تبادل به عنوان بنگاه مسئول برای ایجاد ارزش، درحالیکه مشتریان فقط عهدهدار مصرف هستند.(Zainuddin et al ., 2012 , 1507) منابع سازمانی شامل کیفیت اداری، کیفیت تکنیکی و کیفیت بین فردی میباشد(I bid,1510).
۲٫۲٫۹٫۱٫کیفیت اداری
سیستمهای مراقبتهای بهداشتی دارای عواملی منحصر به فرد هستند اما شباهتهای زیادی با سایر سیستمهای صنعتی دارند و میتوانند مورد تحلیل، ارزیابی و توسعه مشابه قرار گیرند. توسعه کیفیت در بخش مراقبتهای بهداشتی ضروری شده است تا کارآیی و موثربودن خدمات را بالا برد. اینگونه گزارش شده که مدیریت فرایند، رضایت مشتری/ بررسی انتظارات و مدیریت کیفیت جامع برخی از راهکارهای توسعه کیفیت هستند.
همچنین معیارهایی برای برتری عملکرد وجود دارد که بطور ویژه برای ارائهدهندگان مراقبتهای بهداشتی سازماندهی شدهاند؛ این معیارها عبارتند از: رهبری، برنامه ریزی استراتژیک، کانون مشتری و بازار، اندازه گیری، مدیریت دانش و تحلیل، کانون منابع انسانی، مدیریت فرایند و نتایج کاری .(Manjunath et al.,2007,131)
۲٫۲٫۹٫۲٫ کیفیت تکنیکی
اشاره به قابلیت‌های فنی ارائهکننده خدمات و یا جنبهای از خدمات از جمله تخصص کارکنان، دارد. بنابراین تجربه مشتریان از طریق تعامل با کارکنان یک سازمان ابزاری برای درک کیفیت تکنیکی ایجاد میکند .
۲٫۲٫۹٫۳٫ کیفیت بین فردی
منعکس کننده ماهیت ارتباط بین یک ارائهدهنده خدمات و مشتریان میباشد ؛ این شامل جنبه هایی مانند شیوه ها ، نگرشها و رفتار ارائهدهنده خدمات و همچنین ارتباط بین ارائهدهنده و مشتری میشود . از اینرو ماهیت تعامل بینفردی میتواند آرامش خاطر را برای کاربران خدمات بهداشتی و درمانی به وجود آورد .
۲٫۲٫۱۰٫ منابع مشتری
مشارکت مشتری در فرایند ایجاد ارزش برای خدمات شامل ۱)تولید مشترک(فعالیتهای رفتاری)؛ ۲)جهتدهی انگیزشی(فعالیتهای شناختی)؛ ۳)تحملتنش (فعالیتهای عاطفی ) میشود.
۲٫۲٫۱۰٫۱٫تولید مشترک
به مشارکت سازنده مشتری در ایجاد سرویس و تحویل آن و تعامل به عنوان شرکت کنندگان فعال در سازمان و تولید خروجی فایده از تعامل با سازمان تعریف میشود.
۲٫۲٫۱۰٫۲٫جهتدهی انگیزشی
فعالیتهای مناسبی در جهت هدایت و تلاش برای حفظ مشتری در نظر گرفته میشود . در حقیقت انگیزه مشتریان بهبود بهره وری و کیفیت خدمات ارائه شده سازمان میباشد.
۲٫۲٫۱۰٫۳٫تحمل استرس
به توانایی فرد برای مدیریت استرس اشاره دارد؛ در واقع مدیریت احساسات یک فرد برای رسیدن به یک هدف خاص نشان دهنده مهارتهای هوشی، احساسی و توانایی پردازش احساسات و محرک مربوط به فکر و رفتار میباشد (Zainuddin et al.,2012,1510).
۲٫۲٫۱۱٫یکدلی
مفهوم کیفیت خدمات، پیچیده، پراکنده و انتزاعی است – بیشتر بخاطر سه ویژگی متمایز یک سرویس: لمس ناپذیری، ناهمگنی، و جدایی ناپذیری (جدایی ناپذیری تولید و مصرف). اگر کیفیت خدمات از دیدگاه مصرفکننده درک شود معمولا با سطوحی از رضایت مشتری مرتبط است که مفهوم ماهیت غیرعینی (براساس کیفیت ادراکشده) را به ما میدهد نه ماهیت عینی (براساس کیفیت فنی یا مکانیکی). در این راستا کیفیت ادراکشده خدمات را اینگونه تعریف میکنند: یک قضاوت یا نگرش مرتبط با میزان مزیت یا برتری خدمات؛ یکی از آیتمهای ناملموس خدمات یکدلی میباشد(Perez et al.,2011,139,141).
به طور کلی احساس ارزشمند بودن خدمات برای مشتری، توجه ارائهدهندگان خدمات به احساسات کاربران سرویس، آگاهی از نیاز مشتری و احترام به وی از ارکان تعامل و یکدلی میان کارکنان مراکز خدمات بهداشتی و درمانی و کاربران این مراکز میباشد.
۲٫۲٫۱۲٫محیط فیزیکی
محیط به فضاهای طبیعی و ساخته شدهای اتلاق میشود که فعالیتهای انسانی یک جامعه در آنجا رخ میدهد. محیط شامل فضای اجتماعی، بوم شناختی، بیوفیزیکی، فرهنگی، قانونی، سیاسی و تجاری میشود که یک جامعه در آن زندگی میکند
( .(Wymer,2011,19
محققان بیان کردهاند که فضای ارائه خدمات بر ادراک مشتریان تأثیر مستقیمی دارند ؛ آنها ضمن ارزیابی مشتریان در چهار صنعت خدماتی مختلف، مشخص کردهاند که همه مشتریان فاکتور محیطی را به عنوان یکی از فاکتورهای اساسی ارزیابی خود از کیفیت خدمات تلقی میکنند (عبدالوند و علی پور،۴۳،۱۳۹۰).
از آنجاییکه خدمات عمدتا ناملموس هستند و ارزیابی آنها از دید مشتری قدری مشکل میباشد، شرایط محیطی به عنوان جنبهای ملموس از خدمت، نقش اساسی در ادراک مشتری و ارزیابی کلی از خدمت ارائه میکند .(Ueltschy et al ., 2009 ,974)
۲٫۳٫تاریخچه و سابقه موضوع (پیشینه تحقیق)
تبصره۲ـ (الحاقی ۸/۹/۱۳۸۳) به دولت اجازه داده میشود تا مبلغ ارزی معادل یازده هزار و دویست و شصت و شش میلیارد و هشتصد و شصت میلیون (۰۰۰/۰۰۰/۸۶۰/۲۶۶/۱۱) ریال از درآمد حاصل از صادرات نفت خام مازاد بر ارقام مذکور در اصلاحیه جدول شماره ۲ پیوست قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب سال ۱۳۸۲ به منظور اقدامات زیر استفاده نماید:
۱ـ تـا مبلـغ ارزی معـادل هفت هـزار و یکـصد و هشتـاد و یـک مـیلیـارد
(۰۰۰/۰۰۰/۰۰۰/۱۸۱/۷) ریال بابت واردات بنزین به صورت خرید مستقیم یا معاوضه. وزارت نفت موظف است مطابق ماده ۱۲۰ قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، بنزین مورد نیاز کشور را تأمین نماید.
۲ـ تا مبلغ ارزی معادل دو هزار و ششصد و شصت و شش میلیارد و هشتصد و شصت میلیون (۰۰۰/۰۰۰/۸۶۰/۶۶۶/۲) ریال به منظور افزایش مستمری معیشت ماهانه خانوارهای تحت پوشش دستگاه های حمایتی در شش ماهه دوم سال ۱۳۸۳ در اجرای موازین ماده ۶ آییننامه اجرایی قانون تأمین زنان و کودکان بیسرپرست مصوب ۱۳۷۴ هیأت وزیران.[۲۲۳]
۳) تحلیل و بررسی بر مبنای سه دیدگاه و قانون اساسی و دیدگاه امام خمینی
با دقت در این مصوبه میتوان گفت این مصوبه در جهت تامین نظر مواد اشاره شده در قانون اساسی گام برداشته و گفتنی است مجلس با تصویب این ماده دولت موظف به حمایت زنان و کودکان بی سرپرست نموده و توجه ویژه‌ای به این قشر داشته است و یک نگاه تساوی گرای هویتی نسبت به زنان در این مصوبه حاکم میباشد.
ب) قانون سقط درمانی[۲۲۴]
این مصوبه در شرایطی مطرح شد که در کشور ما سقط جنین امری غیرقانونی بوده و در موارد ضروری این سقط از طریق مراکز غیرقانونی انجام میشود که سلامت مادر و جنین به علت فقدان و عدم رعایت موارد بهداشتی مورد تهدید واقع میشود ولی از آن جایی که این عمل از نظر فقهی و شرعی جز در موارد خاص و در شرایط ویژه‌ای حرام میباشد لذا با طرح این مصوبه مجلس می‌خواست قدمی در راستای حمایت از سلامت مادر و جنین برداشته باشد.[۲۲۵]
۱) دیدگاه امام خمینی و قانون اساسی
در اصل بیست و یک، بر تأمین حقوق زن در تمام جهات مادی و معنوی، در اصل بیست و دو، بر مصونیت جان افراد، در اصل بیست و نه، بر برخورداری از تامین اجتماعی از نظر بهداشتی و درمانی و مراقبتهای پزشکی، در اصل چهل و سه، بر تامین نیازهای اساسی افراد از جمله نیاز به بهداشت و درمان، اصل بیست و یک، بر حمایت مادران در دوران بارداری و در ماده ده، بر پاسداری از خانواده تأکید شده است.
۲) مذاکرات مجلس
۲-۱- دیدگاه موافقان طرح
در دفاع از این طرح رضایی میر قائد رییس کمسیون بهداشت و درمان بیان داشته است: هدف اصلی از این طرح، مراقبت از سلامت مادر و جنین است. با توجه به اینکه به هر حال ادامه بعضی از حاملگی‌ها و بارداری‌ها که تحت عنوان بارداری‌های مخاطره‌آمیز مطرح است، میتواند سلامت و جان مادر را به خطر بیندازد و در بعضی از موارد منجر به تولد کودکانی شود که به شکل ناقص‌الخلقه هستند. با توجه به بحث جلوگیری از تولد این گونه کودکان ناقص‌الخلقه و همچنین برای نجات جان مادرانی که در معرض خطر مرگ هستند و با عنایت به اینکه الآن این سقط جنین بشکل غیرقانونی دارد انجام میشود و خطرات زیادی را برای مادران ایجاد کرده و با توجه به اینکه درخصوص علل سقط در جهان ۷ مورد اجازه و صدور مجوز برای سقط درمانی صادر شده است که ما در نظام مقدس اسلامی‌مان، باتوجه به شرع مقدس اسلام که حرمت جان انسانها بعنوان یکی از وظایف اصلی هر مسلمانی است و نهایتاً بر عهده حکومت است، بیش از دو مورد در خصوص سقط جنین‌ها مدنظر نیست. یکی حفظ جان مادر است، یعنی تنها در شرایطی که جان مادر به مخاطره بیفتد، مجوز آن از بعد شرعی داده شده و یکی هم در ارتباط با ناقص‌الخلقه بودن جنین. در بقیه موارد از جمله دلایل اقتصادی ـ اجتماعی، برای خواست والدین که احیاناً فرزندان ناخواسته‌ای داشته باشند، شرع مقدس اجازه نداده است. در سال ۱۹۹۹، ۱۸۹ کشور از مجموعه ۱۹۳ کشور جهان اجازه سقط جنین را صادر کردهاند و قوانین مرتبط با آن را دارند. من جمله در کشورهای اسلامی هم این قوانین به صورت رسمی در قوانین شان وجود دارد.[۲۲۶]
بر اساس آخرین اطلاعات و آماری که بدست آمده، بیش از ۲۳۱ هزار مقاله در اینترنت در ارتباط با مسائل سقط جنین و قوانین آن در شرع مقدس اسلام در اینترنت ثبت شده است اصل بحث سقط جنین که بر اساس نص صریح قرآن و همچنین احادیث و روایات از محرمات قطعی است، خود سقط جنین به خصوص در بعد از ۴ ماه، یعنی بعد از اینکه جنین تشکیل میشود و پس از ۴ ماه که زمان دمیده شدن روح است، یکی از محرمات قطعی است و هیچ‌یک از فقها و علماء اجازه سقط جنین را بعد از حلول و بعد از دمیده شدن روح اجازه نداده‌اند. در حالی که آیت‌الله مکارم شیرازی در کتاب «بحوث فقهیه» مهمه‌شان، ذیل آیه ۵ سوره انعام که اشاره شده «هیچ‌کس را نکشید مگر به حکم حق» فرموده‌اند: «این حکم در ارتباط با جنین، مربوط به کسانی میشود که ۴ ماه کامل را طی کرده باشند و در واقع روح در آنان دمیده شده است.»[۲۲۷]
قبل از حلول روح در قبل از۴ ماهگی اجازه سقط جنین در شرایط خاصی توسط علمای اعلام داده شده و من جمله از این موارد فتوایی است که مقام معظم رهبری، حضرت‌آیت‌الله خامنه‌ای صادر فرمودند. مقام معظم رهبری طی استفساریه ای اجازه سقط جنین را در موارد مشخصی که جان مادر به خطر می‌افتد یا کودکی بناست به دنیا بیاید که ناقص‌الخلقه است و همچنین آیت‌الله مکارم شیرازی، آیت‌الله فاضل‌لنکرانی در جامع‌المسائل صفحه ۵۴۸ این اجازه را دادهاند.
ایشان در ادامه نظر شورای محترم نگهبان را مورد اشاره قرار میدهد که در تاریخ ۱۳۶۳/۱۱/۱۹ طی شماره ۶۰۵۳ در تفسیر قانون نظام پزشکی شورای محترم نگهبان فرموده‌اند:
«سقط جنین در مواردی که قبل از دمیده شدن روح و در زمانی که یقین وجود دارد یا خوف عقلایی حاصل شود به تلف شدن مادر و توقف حفظ نفس بر سقط جنین درزمانی که هنوز روح در آن دمیده نشده است، جایز است». یعنی فقهای محترم شورای نگهبان هم همین اجازه را صادر کردهاند. این طرح هیچ مخالفی نداشته و این باعث نگرانی نمایندگان بوده از این بابت که نکند سوءاستفاده شود که بعضی از پدر و مادرها احیاناً به علت اینکه ناخواسته فرزند دار میشوند، بخواهند فرزند خود را سقط کنند، و برای رفع این نگرانی تدبیری اندیشیده شده و قانون صراحت دارد که حتماً قبل از ۴ ماهگی باشد. یعنی بعد از ۴ ماهگی اگر حتی جان مادر هم به خطر بیفتد یا حتی کودک ناقص‌الخلقه‌ای بناست که متولد شود، اجازه این سقط جنین داده نمیشود. زمان آن ذکر شده و کاملاً مشخص است. بعد تأیید ۳ نفر پزشک متخصص معتمد است. در کنار آن، تأیید پزشک قانونی است که حتماً پزشک قانونی هم باید این را تأیید بکند و رضایت والدین هم یکی از شروط است.[۲۲۸]
این نماینده موافق در ادامه از سایر نمایندگان می‌خواهد جهت حفظ سلامت مادران به این طرح رأی بدهند.
پاک‌نژاد موافق بعدی میباشند که در موافقت با این طرح ابتدا با تعریف «سقط» اینگونه ادامه می‌دهند که:
«هر گاه یک نطفه منعقد شدهای از محل طبیعی خود به خارج منتقل شود و قادر به ادامه حیات نباشد، آن را سقط می‌گویند ولی اگر جنین قادر به ادامه حیات باشد میشود زایمان«. این سقط به سه طریق انجام میشود: گاهی خودبخود، یعنی عضو طبیعی قادر نیست نطفه را در خودش نگه دارد، بعضی وقت‌ها سقط جنایی است و بعضی از وقت‌هاست که مرضی است، برای سلامتی جنین و طفل و مادر این کار انجام میشود.[۲۲۹]
ایشان در ادامه اشاره‌ای به مراکز بهزیستی کرده و اینکه در این مراکز چقدر بچه‌های ناقص‌الخلقه‌ای هستند که در دوران جنینی بیمار بودند و حالا فشاری هستند بر بودجه مملکت و بیشتر از تعداد خودشان، افرادی هستند که باید از این‌ها حمایت و حفاظت بکنند. سپس ایشان در پاسخ به ایرادی که بر کار شده می‌گویند که:
این سقط را که صرفاً در موارد قانونی مجوز داده شده است، عین همان ایراد را در پیوند اعضاء هم می‌توانید بگیرید، آنجا هم می‌توانید بگویید کسی که مرگ ظاهری پیدا کرده، مرگ باطنی پیدا کرده یا حرکت نباتی دارد چطور قلبش را بر می‌دارند، کلیه‌اش را بر می‌دارند و پیوند میکنند؟ همان شرایطی را که تعیین میکنند برای برداشت پیوند اعضاء، همان شرایط را تعیین میکنند برای پزشک متخصص زنان درباره همین سقط و مشکلی به وجود نمی‌آید، مضافاً به اینکه تا قبل از دمیدن روح که علماء و فقهایی از جمله: آقای محصل همدانی، مقام معظم رهبری، آیت‌الله بهجت، آیت‌الله وحید، آیت‌الله فاضل‌لنکرانی و همدانی که این‌ها همه اجازه می‌دهند که حتی آن زمانی هم که روح در جنین دمیده میشود، آن‌را هم به وسیله متخصصین و پزشکان مجرب مورد توجه قرار بدهند که اگر بچه ناقص‌الخلقه به وجود بیاید، هم سربار پدر و مادر است، هم خواهر و برادر، هم خانواده و هم گاهی از اوقات خدایی جنایت آفرین میشود. پس بهتر است که در همان ماه‌هایی که جنین است و هنوز شکل ظاهری نگرفته، آن را بتوانند ساقط کنند.[۲۳۰]
۲-۲- دیدگاه مخالفان طرح
در ادامه بحث‌های پاک‌نژاد، سید احمد موسوی مخالف طرح توضیح می‌دهند: حکم اسلام در این رابطه کاملاً روشن است، یعنی سقط جنین چه قبل از ولوج روح باشد، چه بعد از ولوج روح باشد یا دمیدن روح، حرام است! اما بعد از دمیدن روح در اسلام قتل نفس شمرده میشود و مراجع در این جهت اتفاق نظر دارند. شورای نگهبان لفظ «یقین» را بهکار برده، یعنی قبل از ولوج روح اگر تهدید جان مادر یقینی باشد اشکال ندارد ایشان برای اینکه این طرح از سوی شورای نگهبان مسترد نگردد، پیشنهاد میکنند که تمام آن قیودی که مراجع گفتند ذکر بشود تا خلاف شرع نباشد.
۳) مصوبه نهایی
این طرح طی جلسه ۱۱۵ به تاریخ ۱۰/۰۳/۱۳۸۴ به این ترتیب به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. ماده واحده ـ سقط درمانی با تشخیص قطعی ۳ پزشک متخصص و تأیید پزشکی قانونی مبنی بر بیماری جنین که به علت عقب افتادگی یا ناقص‌الخلقه بودن، موجب حرج مادر است و یا بیماری مادر که با تهدید جانی مادر توأم باشد، قبل از ولوج روح (چهار ماه) با رضایت زن مجاز میباشد و مجازات و مسئولیتی متوجه پزشک مباشر نخواهد بود. متخلفین از اجرای مفاد این قانون به مجازات‌های مقرر در قانون مجازات اسلامی محکوم خواهند شد.[۲۳۱]
۴) تحلیل و بررسی بر مبنای سه دیدگاه و قانون اساسی و دیدگاه امام خمینی
با توجه به آنچه که در قانون مدنی آمده است، میتوان گفت این مصوبه در راستای تحقق اهداف اصولی از قانون اساسی بوده ولی با دقت در محتوای مشروح مذاکرات میتوان گفت آنچه که مدنظر طراحان بوده ابتدا حفظ سلامتی مادری است که تحت زایمان قرار می گرد و به نا به دلایلی ممکن است خطراتی جانش را تهدید کند. اینجا حفظ سلامتی مادر و توجه به بهداشت و مراقبت زن نشان از اهمیتی هست که قانون گذار برای زن قائل شده است ولی جدای از این امر توجه قانون گذار به حفظ سلامتی جنین و جلوگیری از تولد کودکان ناقص‌الخلقه که بعضاً هزینه‌های هنگفت بهداشتی و پزشکی بر دوش دولت و خانواده‌ها میگذارند را نیز نباید در پیشنهاد چنین طرحی بیت اثیر دانست ولی در کل نگاه تساوی طلبی این مصوبه را برای احقاق حقوق زنان به خصوص با رضایت خود زن میتوان تحسین نمود.
ج) تصویب طرح یک‌فوریتی تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی[۲۳۲]
ماده ۱۰۶۰ قانون مدنی بیان می‌دارد: «زن ایرانی اگر بخواهد با تبعه خارجی ازدواج کند،
باید از دولت جمهوری اسلامی ایران اجازه بگیرد تا آن ازدواج رسمیت داشته باشد والا حق ازدواج با تبعه خارجی ندارد و اگر ازدواج کرد ازدواج مورد پذیرش و مورد حمایت و مورد صیانت نظام نیست».[۲۳۳]
۱) دیدگاه امام خمینی و قانون اساسی
در دیدگاه امام خمینی بارها بر حق انتخاب همسر توسط زنان اشاره شده و ایشان این حق را برای زنان قائل بودند که خود همسر خود را انتخاب کنند و برای زنان حقی برابر با مردان قائل بودند و می‌فرمودند زنان نیز مانند مردان آزادند در امر ازدواج و کارهای دیگر و هر کاری که مردان در آن آزادند زنان نیز آزادند و زنان و مردان برابرند.
در اصول قانون اساسی نیز از جمله: اصل دو، بر استقلال سیاسی و اجتماعی افراد، اصل سه، بر تأمین نیازهای سیاسی و اجتماعی افراد، در اصل بیست، بر حمایت یکسان زن و مرد در قانون از جهت احقاق حقوق سیاسی و اجتماعی افراد، در اصل بیست و دو، بر حفظ حیثیت افراد تأکید شده است.
۲) مذاکرات مجلس
۲-۱- دیدگاه موافقان طرح
سلیمانی در توافق با این طرح می‌گوید:
ازدواج زن ایرانی با تبعه خارجی در قانون ایران با شرط حمایت و صیانت و رسمیت اعطای اجازه به زن ایرانی از سوی دولت جمهوری اسلامی ایران است. این طرح در رابطه با کسانی است که ازدواج کردهاند و این قانون را رعایت نکرده اند و به دنبال تنفیذ آن‌هاست تا ازدواج آنها را به رسمیت بشناسد، بچه‌های حاصل از ازدواج را به رسمیت شناخته و با تقاضا و با شرایط مقرر این قانون بعد از رسیدن به سن ۱۸ سال در صورت تمایل، به آنها تابعیت ایرانی بدهند و برای موارد بعد از این تاریخ و نیز در تعارض با تبصره ۲ ماده ۹۷۹ قانون مدنی (تبصره ۲- پنج سال اعم از متوالی یا متفاوت به صورت قانونی در ایران ساکن بوده باشند.) در مقام حل بوده، گفته اگر کسی از این تاریخ به بعد می‌خواهد با زن ایرانی ازدواج کند الزام دارد ماده ۱۰۶۰ را رعایت کند، حتماً اجازه بگیرد، حتماً بعد از اینکه به سن ۱۸ سال رسید یعنی بالغ شرعی و قانونی شد و بعد توانست خودش را اداره کند و اهلیت استیفاء پیدا کرد آن موقع با موافقت ماده ۹۷۹ یعنی بدون ضرورت آن پنج سال اقامت، بیاید تقاضای تابعیت کند و ازدواج او هم رسمی شده و به ثبت هم برسد.[۲۳۴]
یعنی در حقیقت این طرح در دو مرحله مطرح است: یکی، ازدواج‌هایی که از تاریخ قبل از انقلاب تا الآن انجام گرفته و رعایت مقررات قانونی در ثبت و اجازه آن نبوده و بچه‌ای حاصل شده، آن بچه گرفتار است و حالا می‌خواهیم از تاریخ تصویب این طرح، ظرف یک سال این کودکان را تعیین تکلیف کنیم و دوم نسبت به ازدواج‌هایی که از این تاریخ به بعد می‌خواهد انجام بگیرد و بچه‌هایی که از آنها حاصل شود، که این طرح الزاماتی را مقرر میکند که آن الزامات باید رعایت بشود تا این که بچه‌های حاصل از آن ازدواج‌ها بتوانند به عنوان ایرانی تقاضای تابعیت ایرانی کنند. در ایران بعضی از افاغنه زن گرفته‌اند و دارای اولاد شدهاند. یعنی شما آمده‌اید با اختیار در مراسم، در عقدشان، در عروسیشان شرکت کرده‌اید، بهر حال در محله به آنها کار داده‌اید و این‌ها مسلمان هم هستند و بعضاً از جمله در ثبت نام فرزندش در مدارس و … با مشکل مواجه میشود.[۲۳۵]
حالا تکلیف این افراد چیست؟ ایشان در ادامه تصدیق اعتراضات خود یادی میکنند از بیان طباطبایی نژاد امام جمعه معزز زمان که یک روز افتتاح حوزه در اصفهان برای خارجی‌ها بود که در آن مراسم صحبتی داشته و گفته بودند: «حالا اگر یک نفری که در این اصفهان برادر ماست و در حوزه درس می‌خواند و بچه هم دارد و اینجا هم ازدواج کرده خوب، چه گناهی دارد؟ به هر حال مگر میشود در شهری که زندگی میکنیم و می‌گوییم «کلکم راع و کلکم مسئول عن رعیته» ما نسبت به افراد دو نگاه داشته باشیم؟»[۲۳۶]
میرتاج‌الدینی به عنوان دیگر موافق طرح می‌گوید:
اولاً الآن ما یک مشکلی را در جامعه داریم بسیاری از بچه‌هایی که از مادر ایرانی متولد شدهاند و پدران آنها خارجی هستند، حالا پدرانشان هم در ایران اقامت دارند یا بعضی از آنها به خارج رفتند ولی مادران و بچه‌ها در ایران ماندند. این‌ها در این آب و خاک و در این سرزمین و با این فرهنگ بزرگ شدهاند و دوست دارند که در همین جا تابعیت بگیرند و هیچ تابعیت کشور دیگری را قبول نکنند. ما این معضل و مشکل را چکار کنیم؟ «همین چند روز قبل دانشجویی به من مراجعه کرده بود، کلی هم نامه نوشته بود که من آلان به سن تکلیف رسیده‌ام، گذشته‌ام، دانشگاه آمده‌ام ولی این تابعیت من را نمی‌پذیرند، همین شرایط را داشت، با چه مشکلاتی روبرو شده‌ام و دنبال این بود که این قانون که در مجلس مطرح شده است یک امیدی در این‌ها ایجاد کرده است بلکه مشکلش حل شود».[۲۳۷]
تابعیت ندادن به این تعداد از کودکان و بچه‌هایی که بزرگ شدهاند، اولین مشکلش این است که این افراد بدون هویت می‌مانند. این‌ها شناسنامه ندارند چون در کشور دیگری هم نبودند که تابعیت داشته باشند بلکه در ایران هستند، پدرشان تابعیت دارد ولی خودش در ایران است، مادرش در ایران تابعیت دارد ولی خود بچه هیچ چیز ندارد، بی‌هویت است. همین تعداد ۳۰ هزار نفر که گفتند، آیا قبول میکنیم که در کشور بدون هویت بمانند؟[۲۳۸]
نکته دوم این است که در گذشته، به خصوص بعد از انقلاب این قضیه خیلی روشن نبوده، قانونی هم نبوده و زنان ایرانی با مردان خارجی ازدواج کردهاند، گناه این بچه‌ها چیست؟ یک «عقاب بلا بیان» ما برایشان صادر میکنیم، بچه‌هایی که با این شرایط خاص در ایران بزرگ شدهاند و در این قانون هم دقیقاً مشخص کردهاند که به سن ۱۸ سالگی برسند، خودشان با آگاهی بیایند تابعیت ایران را بپذیرند، بعد پیشینه کیفری هم نداشته باشد، تابعیت دیگر هم نداشته باشد، یعنی کاملاً یک امر شفاف و مشخصی را در این قانون تعیین کردهاند. اگر ما این مقدار هم به این‌ها این اجازه را ندهیم در واقع این تعداد فرزندان را به امری محکوم کرده‌ایم که خودشان به هیچ وجهی در تحقق آن شرایط مؤثر نبوده‌اند. در واقع عقاب بلا بیان درباره آنها انجام شده است.[۲۳۹]
۲-۲- دیدگاه مخالفان طرح
اخگری در مقام مخالف با طرح اینگونه شروع به صحبت میکنند:
برای حل مشکل کسانی که از مادر ایرانی و پدر غیر ایرانی متولد شدهاند، یک مشکل گسترده دیگری را فراهم نکنیم. تابعیت دادن به کسانی که هیچ گونه اشرافی بر خطشان، بر فکرشان، بر عقایدشان و بر رفتار و ارتباطشان با خارج از کشور نداریم، چه پیامدهایی خواهد داشت؟ بدون تردید فرزندان تحت تأثیر افکار و عقاید پدران قرار می‌گیرند، گرچه مسلمان هستند، لکن در خیلی از چیزها مبانی حکومتی و مبانی عقیدتی ما را قبول ندارند این‌ها موجب میشود ما به قشر زیادی از افراد جامعه تابعیت بدهیم با اینکه خیلی از مبانی حکومتی ما را قبول ندارند. خوب چه ضرورتی دارد که ما تابعیت بدهیم و بعد بر اثر تابعیت یکسری از لوازم آن را هم تحمل کنیم؟[۲۴۰]سپس در ادامه پیشنهاد دادند که به جای تابعیت، میتوان مجوز اقامت داد.[۲۴۱]
سپس دهقانی نقندر در ادامه می‌گوید:
به هر حال ما در این طرح دو مطلب داریم، یکی راجع به آینده که قانون ما دارای اشکالاتی است و به خاطر ابهاماتی که در قانون ما در مورد فرزندان متولد از مادران ایرانی و پدران خارجی تا الآن بوده دادگاه‌ها رویه‌های متفاوتی را در پیش گرفتند. در بند ۴ ماده ۹۷۶ قانون مدنی یک اختلاف نظر حقوقی است. یک موضوع هم راجع به گذشته است، راجع به گذشته به هر حال این کشور به خاطر اینکه کشورهای همسایه دارای بحران بودند تعدادی از مردان کشورهای همسایه در این کشور آمدند و به هر دلیلی با زنان ایرانی ازدواج کردند. تعدادی از آنها بچه‌هایی در این کشور متولد کردند، دارای بچه‌هایی هستند و بعضی از آنها فوت کردند، بعضی از آنها به کشورشان برگشتند، اما زنان ایرانی با بچه‌هایشان در ایران مانده‌اند و تا الآن هیچ سرنوشت معلومی هم نداشتند. مردان رفتند یا فوت کردند یا اینکه اصلاً مردانشان هستند ولی بچه‌ها در داخل کشور فاقد هویت هستند، هر چند بعضی ممکن است بگویند این‌ها هویت خارجی دارند، بعضی‌ها ممکن است بگویند نه، چون که در ایران هستند و از مادر ایرانی متولد شدند این‌ها دارای هویت ایرانی هستند. اما به هر حال وضعیت این‌ها از لحاظ قانونی باید روشن شود. می‌دانید که بی‌هویتی در یک کشور و عدم تعلق به یک سرزمینی که فرد در آن زندگی میکند، بزرگ‌ترین خطر است. بیشترین بزه کاری و جرم زایی را باید از کسانی انتظار داشت که هویت ندارند. ما برای مصلحت جامعه و برای مصلحت افراد باید این مشکل را به یک نوعی ظریف و دقیق با همه ظرایف حل می‌کردیم و الآن این کار را کرده‌ایم. ما موضوع را دو بخش کردیم، کسانی که تا الآن در ایران متولد شدهاند و به سن ۱۸ سال رسیده‌اند، بالاخره این‌ها هم متعلق به پدر خارجی هستند، هم متعلق به مادر ایرانی. ما گفتیم که این‌ها خودشان در ۱۸ سالگی یعنی به سن رشد که رسیدند تعیین تکلیف کنند، یا تابعیت پدرشان را اعلام رد کنند و بعد بیایند تقاضای تابعیت ایرانی بکنند و شرایط را اگر داشتند به تابعیت ایران پذیرفته شوند و قبل از آنکه به ۱۸ سال هم برسند از امکانات اقامت استفاده کنند، مجاز به اقامت در ایران باشند، یعنی کارت اقامت بگیرند و اگر کارت اقامت گرفتند طبیعتاً از امکانات آموزشی و اینگونه مسایل هم برخوردار باشند. تجربه هم ثابت کرده کسانی که در ایران زندگی کنند، حتی اگر مشکل آموزشی داشته باشند، مشکل معیشتی داشته باشند و هویت هم نداشته باشند، این‌ها به هیچ وجه به کشور پدر برنمی‌گردند. چنانچه تا الآن هم بیش از ۹۶،۹۷ درصد طبق آمار این‌ها در داخل ایران مانده‌اند. لذا باید تکلیف این‌ها به عنوان افرادی که در ایران زندگی کردند مشخص باشد. سپس ایشان اشاره‌ای داشتند به اینکه چطور در قوانین ما بر اساس قاعده خون، اگر یک پدری که دو نسل گذشته رفته آمریکا و یا اروپا زندگی کرده، بچه‌هایش اصلاً رنگ ایران را ندیدند و یا حتی اصلاً نتوانند ایرانی صحبت کنند، می‌گوییم شما ایرانی هستید. چون که پدر ایرانی بوده، سه نسل هم رفته در کشورهای خارجی زندگی کرده و تعلق خاطر آن چنانی هم به ایران ندارد. هرچند که در بعضی از موارد در مورد قاعده خون ما افراط کرده‌ایم اما در عین حال این قاعده پذیرفته شده حقوق ماست و ما پذیرفتیم.[۲۴۲]
اما در اینجا نیز قواعد حقوق مدنی ما این امکان را هم فراهم کرده که ما از قاعده خاک استفاده کنیم. کسانی که در ایران متولد شدهاند و ۱۸ سال ماندند و خواهند ماند این‌ها را هم می‌توانیم طبق قواعد حقوقی، تکلیفشان را روشن کنیم و مصلحت کشور و افراد هم همین را اقتضاء میکند. بالاخره ما مسلمان هستیم و نمی‌توانیم نسبت به افرادی که در این کشور متولد شدهاند و دارای مشکل هستند و الآن دارند زندگی میکنند، بی‌تفاوت باشیم. تعداد این افراد هم زیاد نیست، بعد از آنکه وزارت کشور اعلام کرد زنانی که با مردان خارجی ازدواج کردند بیایند ازدواجشان را به ثبت برسانیم، ۳۰ هزار ازدواج ثبت شد که در واقع دارای این شرایط هستند. طبق نظر کارشناسان محترم، حدود۱۰۰ الی ۱۲۰هزار نفر، که شناسایی شدند، کسانی هستند که در واقع مشمول این متن میشوند که این ۱۲۰ هزار نفر به هر حال اگر از حالا به بعد تکلیفشان روشن شود و اگر ایرادی نداشته باشند، به تابعیت ایران پذیرفته شوند، هم مشکل آنها حل میشود، هم مشکل جامعه حل میشود.[۲۴۳]
۳) مصوبه نهایی
این طرح در نهایت در جلسه ۲۵۵ به تاریخ ۰۲/۰۷/۱۳۸۵ به صورت زیر به تصویب رسید:
«ماده واحده ـ فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی که در ایران متولد شده یا حداکثر تا یک سال پس از تصویب این قانون در ایران متولد میشوند میتوانند بعد از رسیدن به سن هجده سال تمام تقاضای تابعیت ایرانی نمایند. این افراد در صورت نداشتن سوءپیشینه کیفری یا امنیتی و اعلام رد تابعیت غیر ایرانی، به تابعیت ایران پذیرفته میشوند.
گام دوم: نیازسنجی
گام سوم: تحلیل فرصت ها و چالش ها
گام پنجم: تدوین و معماری ITS منطبق با برنامه ها و نیازها
گام ششم: تدوین برنامه کلی اجرایی
مطالعات پشتیبان
کالگری با مساحتی حدود ۴۳۶،۱ کیلومتر مربع و جمعیتی بالغ بر یک میلیون نفر یکی از مهمترین و پر جمعیت ترین شهرهای کانادا محسوب می شود
در تعیین ساختار، ارکان استراتژی و برنامه‌ریزی مسا ئل مدیریتی ، فنی مهندسی و تشکیلاتی باید به طور کامل مدنظر قرار گیرد. سپس اهداف طرح را بر اساس قابلیت های موجود تعیین گردد و بعد از آن راهبرد یا استراتژی برای رسیدن به اهداف موردنظر طراحی گردد .
به دلیل اینکه ماهیت پروژه‌های سیستم های هوشمند حمل ونقل بین بخشی است همکاری و هماهنگی مطلوب و موثر بین نهادها و سازمآن‌های مختلف اهمیت بسیار دارد و عملکرد نامناسب یک نهاد ، در فعالیت کل اجزاء اختلال ایجاد خواهد کرد.
متاسفانه در کشور بسیاری از طرح ها به دلیل هماهنگ نبودن بین اجزاء آن به نتیجه مطلوب نرسیده است.
پس از بررسی دقیق شهر الکترونیک، مدیریت هوشمند حمل نقل و ترافیک شهری(ITS) به بررسی و ارزیابی یکی از مهمترین بخش ها و مباحث مدیریت هوشمند حمل و نقل و ترافیک می رسیم. مبحثی که در تمامی زمینه های الکترونیکی بخش مهمی می باشد و در زمینه حمل و نقل و ترافیک نیز می بایست به بهترین نحو از آن استفاده کرده و در طرح های مختلف حمل و نقلی و ترافیکی به کار رود. این بخش که در قسمت زیر سیستم های ITS نیز نام آن ذکر شد، پرداخت الکترونیک می باشد. همانطور که می دانید پرداخت الکترونیک از مباحث اصلی هوشمندسازی سامانه های مختلف شهری می باشد و در اینجا این پژوهش تلاش دارد تا به بررسی سیستم های نوینی در حمل و نقل و مدیریت شهری بپردازد که قابلیت پرداخت الکترونیک در آنها وجود داشته و بتوان با پرداخت الکترونیک به سمت شهری الکترونیکی و هوشمند گام برداشت.
در ادامه به بررسی سیستم های حمل و نقل و مدیریت پارکینگ که از پرداخت الکترونیک استفاده می کنند و طرح ها و پروژه های جدیدی در این عرصه می باشند خواهیم پرداخت.
۷-پرداخت الکترونیک و استفاده آن در سیستم های حمل و نقل و مدیریت ترافیک شهر الکترونیک
سخن گفتن در خصوص ضرورت استفاده از سامانه های پرداخت الکترونیک در روزگار ما سخن از ضرورت امری بدیهست که به آن نمی‌پردازیم. سخن اصلی ضرورت پوشش خدمات پرداخت الکترونیک در بخش پرداختهای خُرد است. تحولی که دولت و بانک مرکزی به دلایل مختلف من جمله
توان قیمت‌گذاری عادلانه همراه با تورم
هزینه بسیار بالای تولید و نگهداری اسکناس و پول فلزی خاصه در ارقام خرد.
تسهیل و تسریع در پرداختهای خرد با توجه به حجم بسیار زیاد پولی که در این بخش گردش دارد
بر آن هستند تا پس از راه اندازی موفق شبکه شتاب در سالهای پیش رو به آن بپردازند.
۷-۱ ضرورت استفاده از ابزار پرداخت الکترونیک
عدم امکان نرخ‌گذاری صحیح برای تاکسی، اتوبوس ، پارک حاشیه‌ای متناسب با تورم به دلیل عدم امکان پرداخت و دریافت وجه خرد
انتشار بسیار سریع انواع بیماری های ویروسی از طریق نقل و انتقال وجه خرد و هزینه های بسیار بالای درمانی که از این راه به کشور تحمیل میشود.
۷-۱-۱ روشی ساده جهت پی بردن به ضرورت پرداخت الکترونیک در حمل و نقل
به عنوان مثال طبق آمار در یک شهر حدود ۹۵۰۰ تاکسی اعم از پلاک ع و خودروهای ساماندهی شده مشغول ارائه خدمات حمل مسافر هستند. در متوسط کشوری هر خودرو تاکسی روزانه ۱۰۰ مسافر جابجا می کند. اگر برای هر نفر به صورت متوسط جهت پرداخت پول و گرفتن باقی مانده آن با پول فیزیکی تنها ۵ ثانیه وقت تلف بشود روزانه حدودا ۵۵ نفر ساعت یا به عبارتی دیگر هر سال به اندازه ۵۵ سال وقت تلف میشود!
هزینه این وقت بر اساس کمترین روش محاسبه یا قیمت گذاری یعنی هر ساعت ۳۰۰۰ تومان، سالانه برابر با ۱٫۴ میلیارد تومان است که یقینا در واقع رقم بسیار بیشتر خواهد بود.
اگر هزینه های مربوط به شکایات ناشی از عدم دریافت یا پرداخت پول خرد تنها در تاکسی محاسبه شود بر اساس یک شکایت به ازای هر ۱۰,۰۰۰ سفر و با این شرط که رسیدگی به هر شکایت تنها ۱۶ نفر ساعت کار کارشناسی لازم داشته باشد فارغ از زمانی که از طرفین دعوا گرفته میشود تنها هزینه رسیدگی به این شکایات سالانه بیش از۱,۶ میلیارد تومان خواهد بود.
اگر به ازای هر ۱۰۰۰ سفر تنها یک نفر به دلیل انتشار آلودگی ویروسی یا میکروبی به بیماری مبتلا شود و اگر هزینه مراجعه به پزشک و دریافت دارو را تنها ۲۰,۰۰۰ تومان برای هر نفر محاسبه کنیم جدا از زمان های تلف شده برای مراجعه به مراکز درمانی و دوران نقاهت سالانه مبلغی نزدیک به ۷ میلیارد تومان تنها ضرر ناشی از هزینه درمان گردش وجه خرد در تاکسی های آن شهر خواهد بود!
۷-۲ شناخت اجزای سیستمهای پرداخت الکترونیک
سیستمهای پرداخت وجه خرد الکترونیک حداقل شامل سه بخش مجزا شامل
ابزارهای پرداخت
پذیرنده ها
نرم افزارهای مدیریت کلان سیستم (AFC)
می شوند. که توضیح هر یک به شرح زیر است. (رمضانی، ۱۳۹۳)
۷-۲-۱ ابزارهای پرداخت
ابزارهای پرداخت شامل کلیه روش های هستند که با آنها می توان مبلغی را از حساب خریدار خدمت یا کالا به حساب ارائه دهنده آن کالا یا خدمت منتقل کرد.
۷-۲-۱-۱ کارت های بدون تماس RFID
شناخته شده ترین ابزار پرداخت خرد کارتهای بدون تماس (Contactless) از نوع RFID[1] هستند.
شکل۴: نمونه یک کارت RFID و لایه های آن
در بیشتر شهرهای دنیا از همین نوع کارتها برای پرداختهای وجه خورد در حوزه های تحت کنترل شهرداری ها استفاده شده است.
دونوع معروف از این نوع کارتها که بیشتر مورد استفاده هستند کارتهای Mifare Classic و Mifare Desfire هستند. کارتهای Mifare Desfire نوع پیشرفته همان کارتهای Mifare Classic هستند که از نظر کدینگ انتقال اطلاعات و امنیت داده، ایمنی بالاتری دارند و به همین دلیل هم گرانتر هستند.
شکل ۵: نمونه کارت Mifare به صورت Tag
پروژه‌های بسیار بزرگی در دنیا مانند OysterCard در شبکه حمل‌ونقل عمومی شهر لندن با کارتهای Mifare Classic پیاده‌سازی شدند و سپس برای افزایش امنیت به نوع Desfire مهاجرت کردند. در ایران نیز در عمده پروژه‌های جاری کشور بجز معدودی از کارت Mifare استفاده شده است که بعضاً به منظور افزایش سطح امنیت و ایجاد تنوع در خدمات قابل ارائه به سمت کارتهای Desfire حرکت کردهاند.
استفاده از کارتها بدون تماس تحت عناوینی مانند کارت شهروندی، کارت بلیط و … بیشتر برای پرداختهای خرد در حوزهٔ یک شهر یا منطقه جغرافیایی خاص معمول است. مگر آنکه کارت خاصی توسط اپراتور آن برای حوزه ای بزرگتر از یک شهر یا استان ایجاد شده باشد.
۷-۲-۱-۲ جاوا کارت (JAVA CARD)
همان طور که گفته شد اکثر کارت های بدون تماس(Contactless) در واقع کارت های حافظه میباشند و تنها توانایی نگهداری اطلاعات را دارند. نسل جدید کارت های هوشمند جاوا کارت(Java Card) علاوه بر حافظه، دارای واحد پردازشگر اطلاعات(CPU) میباشند که این نوع کارت را از کارت های حافظه متمایز میکند. این کارت ها با همین پردازشگر عملیات خواندن، نوشتن و قابلیت محاسبات را ارائه می‌دهند که همین امر باعث شده تا بتوان این کارتها را برای مصارف گوناگون برنامه ریزی کرد. از بزرگ‌ترین کاربردهای جاوا کارت، سیم کارت تلفن همراه می باشد.
به عبارت دیگر جاوا کارت یک تکنولوژی برنامه نویسی و ریزترین سیستم عامل جاوا است، برای اجرای امن برنامه های جاوا در کارتهای هوشمند و دستگاه‌هایی با ابعاد کوچک مشابه.
۷-۲-۱-۳ پرداخت از طریق موبایل Mobile Payment
یکی دیگر از ابزارهای پرداختی که برای شهرهایی مانند رشت که از مقاصد مهم گردشگری محسوب می شوند اهمیت زیادی دارند ابزارهای پرداخت از طریق موبایل هستند. Mobile Payment با توجه به فراگیری روز افزون استفاده از موبایل به نحوه که تعداد موبایلهای موجود در کشورها معمولا از تعداد جمعیت آنها بیشتر است جهان را با امکان بسیار جذابی روبرو ساخته و آن استفاده از موبایل برای پرداخت الکترونیک است. گرچه پرداخت موبایلی هر دو بخش پرداختهای خرد و کلان را میتواند پاسخ دهد ولی معمولا بخش پرداختهای خرد در آن بیشتر خودنمایی می کند.
در این روش ابتدا دارنده موبایل باید یک حساب کیف پول الکترونیک برای خود ایجاد نماید. سپس یک شناسه واحد از موبایل فرد (مانند شماره موبایل) به عنوان ابزار شناسایی به کیف پول الکترونیکی فرد متصل می گردد. به ترتیب موبایل به عنوان ابزاری برای شناسایی دارنده حساب قابل استفاده خواهد بود. از این پس شخص دارنده موبایل می تواند در صورتی که پذیرند ابزار لازم برای ارتباط با سامانه کیف پول الکترونیک را داشته باشد تحت شرایط امن و با بهره گرفتن از موبایل اقدام به پرداخت وجه نماید.
همزیستی سیستمهای UWB با سیستم های باند باریک موجود
چالش ها
با ظهور سیستمهای UWB برای مخابرات بیسیم، چالشهای زیادی نیز به همراه خود به وجود آوردند. بعضی از این آیتمها در زیر لیست شده است[۲، ۴-۷].
۱- طراحی آنتنهای با چندین پهنای باند زیاد
۲- جلوگیری از تداخل با دیگر سیستمهای باند باریک موجود
۳- آشکارسازی و حذف تداخلهای باند باریک قوی
۴-دشوار بودن مسأله همزمانسازی به علت وجود پالسهای بسیار باریک
۵- تخمین پارامترهای کانال مانند ضرایب و تاخیر کانال چندمسیرگی
۶- امکان دستیابی چند کاربره، طراحی کد چند کاربره و حذف تداخل چند کاربره
۷- طراحی وفقی، ساده، کم هزینه و کم توان فرستنده و گیرنده
۸- محدودیتهای عملی تبدیل کننده های آنالوگ به دیجیتال
کاربردها
کاربردهای مختلف از وسایل راداری تا مخابرات بیسیم در تکنولوژی UWB پیشنهاد شده است. توانایی نفوذ مواد UWB، آنها را برای حضور در حوزه پزشکی و رادارهای زمین نفوذ، سیستمهای جستجویابی و صنعت معدن هموار میسازد. پیدا کردن موقعیت، کاربرد مهم دیگر تکنولوژی UWB میباشد، همچنین در کاربردهای مخابرات بیسیم نیز به طور گسترده میتوانند به کار روند.
اخیرا دو نوع استاندارد IEEE برای سیستمهای UWB وجود دارد. در کنار کاربردهای با برد کم و نرخ داده بسیار زیاد (HDR[5]) که برای مخابرات UWB پیشنهاد شده است (IEEE 802.15.3a)[8]، کاربردهایی نیز با برد بیشتر و نرخ ارسال کمتر (LDR[6]) در نظر گرفته شده است (IEEE 802.15.4a) [9]. یک نوع مثال برای دسته نوع اول می تواند ارسال دیتا بین کامپیوتر شخصی و وسایل آن همانند موس، پرینتر و مانیتور باشد. به طور خلاصه کاربردهای IEEE 802.15.3a می تواند برای شبکه های شخصی بیسیم (WPAN[7]) با نرخ دیتای بیش از Gbps 2 به کار روند. کاربرد دیگر UWB برای شبکه های سنسور نیازمند به نرخ دیتای ارسال Kbps 5 به Mbps 1 در حدود رنجهای m 100 با دقت حدود سانتیمتر در موقعیتیابی شامل می شود. کاربردهای IEEE 802.15.4a می توانند محدوده جدیدی از کاربردها مانند صنایع نفت و پترولیوم، صنایع پزشکی، مخابرات خانوار و استفادههای نظامی را شامل شود.
کاربردهای UWB در مخابرات را میتوان به دستههای عمده زیر تقسیم بندی کرد: ۱. شبکههایAd hoc 2 . شبکه های سنسور بی سیم ۳. شناسایی فرکانس رادیویی[۸] ۴. کامپیوترهای شخصی و لوازم الکتریکی ۵ .کاربردهای موقعیت یابی ۶ . کاربردهای پزشکی[۱۵]. حال به طور خلاصه این کاربردها را توضیح می دهیم. شبکه های Ad hoc، شبکه ای از گرههای سیار هستند که به صورت دایمی نمیباشند. در شبکه های Ad hoc از چندین گره برای مسیریابی استفاده می شود و به دلیل موقعیت متحرک، محدودیت مصرف توان و تداخل چند مسیرگی از تکنولوژی UWB می تواند استفاده شود.
شبکه های سنسور بی سیم شامل گرههای سنسور منحصر بفردی هستند که بر روی یک ناحیه توزیع شده اند که این سنسورها برای نظارت کردن پدیده فیزیکی در محیط (مثل دما، رطوبت، موقعیت، سرعت و…) به کار میروند. تکنولوژی UWB به دلیل دستگاههای کم توان و کوچک می تواند با دستگاههای مخابرات بیسیم ترکیب شوند، فرستنده، گیرنده و آنتنهای آنها کوچک، کم توان و کم هزینه هستند. کاربرد دیگر آن در آرایش فضایی بزرگراههای هوشمند است.
RFID یک تکنولوژی شناسایی خودکار است که از امواج رادیویی برای مخابره کردن با علامت اهداف استفاده می شود. در تکنولوژیRFID نیاز به ارتباط بین علامتها، تعیین موقعیت دقیق و مطمئن از مخابره کردن وضعیتهای سنسور در صورت نیاز است. تکنولوژی UWB این ویژگیها رو دارد و می تواند به کار رود. چالش مهم RFID امنیت اطلاعات آن است، که سیستمهای UWB به دلیل سطح توان پایین احتمال آشکارسازی آنها کم است، در نتیجه امنیت بیشتری نسبت به مخابرات باند باریک دارد. کاربرد دیگر آن در بیمارستانها است که قادر هستند وضعیت و مکانهای دقیق بیمارها و کارکنان بیمارستان را تعیین کنند.
کاربرد دیگر تکنولوژی UWB در نواحی رایانههای شخصی و لوازم الکتریکی است. خاصیت سرعت بالا در برد کوتاه، اهمیت زیادی در لوازم الکتریکی مثل DVD playerها، دوربینهای دجیتال، Mp3 player ها و تلویزیون دجیتال دارد که تکنولوژی UWB این قابلیتها را دارد. سیستمهای UWB می توانند برای شناسایی موقعیت دقیق یک شیء نیز به کار رونند.
کاربردهای UWB می تواند در بیمارستانها و کاربردهای حفاظتی، مراقبت بهداشتی ساختمانها ، مراقبت از دستگاهها و درمانگاهها و همچنین در عمل نجات بیمارها به کار رود. در مکانهای قرنطینه که نباید هیچ ارتباطی با بیرون داشته باشد و همچنین باید از سیستمهای مخابراتی استفاده شود که بر روی سیستمهای دیگر ایجاد تداخل نکند، از تکنولوژی UWB می تواند استفاده شود. پالسهای UWB الکترومغناطیس می تواند در بدن اشخاص نفوذ کند و به وضوح مشاهده شود، که می تواند برای عکسبرداری پزشکی بهکار رود. چون بافتها و تودههای مختلف بدن اثرهای متفاوتی روی پالسها دارند و سیگنالهای UWB به دلیل ارسال پالسهای خیلی کوتاه تفاوت اثر هر کدام از آنها را به آسانی تشخیص می دهند و باعث دادن یک عکس دقیقتری از اعضاء بدن می شوند. همچنین تکنولوژی UWB می تواند برای کنترل بیمار از راه دور نیز مناسب باشد. به عنوان مثال می تواند برای مراقبت مادر از کودک از راه دور و بدون تماس انجام شود. به دلیل کم توان و کم هزینه بودن می تواند در تولیدات پزشکی نیز به کار رود.
مطالب ارائه شده در این پایان نامه
در این پایان نامه و در فصلهای۲ تا ۵ مطالبی در جهت آشنایی با سیستمهای UWB، نوع مدولاسیون به کار رفته برای آنها و مدل های کانال پیشنهاد شده برای آنها و در نهایت به شرح مساله آشکارسازی در آنها خواهیم پرداخت و سپس در ادامه پایان نامه چگونگی استخراج و عملکرد گیرنده چندسمبولی برای مدولاسیون موقعیت پالس ([۹]PPM) سیگنالهای UWB را مورد بررسی قرار میدهیم.
در ابتدا و در فصل دوم به معرفی اطلاعات پیشزمینه برای سیستمهای UWB را بیان میکنیم. دو شبکه معمول برای ارسال UWB را معرفی میکنیم. سپس پالسهای عملی UWB مختلف و تکنیکهای مدولاسیون مختلف را بیان میکنیم. در نهایت تکنیکهای دسترسی چندگانه مثل پرش زمانی ([۱۰]TH) و روش دنباله مستقیم[۱۱] در سیستمهای UWB ضربههای رادیویی (IR[12]) را مورد مطالعه قرار میدهیم.
در فصل سوم مدلهای کانال UWB را بر طبق دو استاندارد IEEE 802.15.3a و IEEE 802.15.4a را مورد بررسی قرار میدهیم، سپس نتایچ شبیه سازی های انجام شده توسط نرم افزار MATLAB را بیان میکنیم.
در فصل چهارم نگاهی گذرا بر روشهای آشکارسازی همدوس و ناهمدوس سیگنالهای UWB خواهیم پرداخت. سپس روشهای آشکارسازی ناهمدوس مختلف به همراه نتایچ شبیه سازی های انجام شده توسط نرم افزار MATLAB به منظور ارزیابی عملکرد نرخ خطای بیت (BER[13]) را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
در فصل پنجم به چگونگی استخراج و عملکرد دو روش آشکارسازی ناهمدوس چندسمبولی سیگنالهای PPM-UWB براساس روش GLR خواهیم پرداخت. سپس نتایچ شبیه سازی به منظور ارزیابی کارایی BER آنها را مورد بررسی قرار خواهیم داد و با روشهای متداول مقایسه خواهد شد و در فصل ششم، نتیجه گیریها انجام خواهد شد و پیشنهاداتی برای ادامه کار بیان میکنیم.
فصل دوم
مدل سیستم UWB
در این فصل به معرفی اطلاعات پیشزمینه برای سیستمهای UWB میپردازیم. دو شبکه معمول برای ارسال UWB را معرفی میکنیم. سپس پالسهای عملی UWB مختلف و تکنیکهای مدولاسیون مختلف را بیان میکنیم. در نهایت تکنیکهای دسترسی چندگانه مثل پرش زمانی و روش دنباله مستقیم به روش ضربههای رادیویی UWB مورد مطالعه قرار میدهیم.
شبکه های ارسال UWB
روشهای بسیار متفاوتی برای معرفی سیستمهای مخابراتی UWB به شرط رعایت محدودیتهای شدید بر طبق FCC وجود دارد. به هر حال، دو شبکه متداول برای سیستمهای UWB پیشنهاد شده است: ۱- چند بانده ۲- IR. روش چند بانده، طیف فرکانسی را به باندهایی با پهنای باند بیش از MHz 500 که همپوشانی ندارند، تقسیم می کند. این تکنیک، برای استفاده از طیف UWB برای ارسال چندین سیگنال UWB، در زمان یکسان که با یکدیگر تداخل ندارند، استفاده می شود. برای اینکه به طور تقریبا کامل، کل طیف مربوط به خود را در بر بگیرند، چندین باند فرکانسی انرژی، باید در فرکانسهای مرکزی مختلف تولید شوند و در کل طیف قرار گیرند[۵]. بنابراین فرستنده توانایی جلوگیری از تداخل با کاربرهای دیگر را دارد و با این عمل، از تداخل بر روی باندهای خاصی مثل IEEE 802.11a در GHz 5 را جلوگیری می کند. چندین روش مختلف مثل CDMA[14]، OFDM[15] و DSSS[16] برای شبکه های مدولاسیون چند بانده پیشنهاد شده است. از روش متداول مدولاسیون OFDM بیشتر در استاندارد IEEE 802.15.3a استفاده شده است[۱۶]. مهمترین چالش در شبکه OFDM-UWB پیچیدگی آن در به کار بردن بلوکهای تبدیل فوریه سریع (FFT[17]) میباشد.
شبکه ارسالی مهم دیگر، IR-UWB است. روش اساسی این تکنیک، تولید دنبالهای از پالسهای بسیار باریک برای ارسال بیتهای اطلاعاتی میباشد. ویژگی مهم IR-UWB خاصیت ذاتی باند پایه بودن این تکنیک میباشد که باعث سادگی ساختار فرستنده و گیرنده خواهد شد. مهمترین چالش آن نسبت به مدولاسیون OFDM تداخل آنها با دیگر سیستمهای باند باریک میباشد. یکی از سیستمهای متداول در شبکه IR-UWB تکنیک تصادفی TH میباشد.
شبکه چند بانده
مدولاسیون چند بانده، یکی از روشهای مدولاسیون دیتا با تکنولوژی UWB میباشد. GHz5/7 از طیف UWB به چندین باند با پهنای باندهای بزرگتر از MHz 500 تقسیم می شود. در این روش پالسهای UWB به باریکی پالسهای IR-UWB نمی باشد. بنابراین ضروریتهای همزمانسازی کاهش پیدا می کند. چندین روش برای شبکه چند بانده UWB پیشنهاد می شود. در اینجا، ما به کاربردهای OFDM در UWB خواهیم پرداخت. OFDM حالت خاصی از ارسال چند حامل میباشد، که زیر حاملها بدون تداخل با یکدیگر میتوانند در حوزه فرکانسی با یکدیگر همپوشانی داشته باشند و با این عمل کارایی فرکانسی آنها افزایش پیدا می کند. همچنین OFDM در مقابل تداخل مالتی پس مقاوم میباشد. به هر حال، OFDM عملکرد مناسبی برای کاربردهای با نرخ دیتای بالا دارد. برخلاف OFDM باند باریک، طیف OFDM-UWB بین زیر حاملها شکاف دارد[۴].
مدولاسیون و پالس های IR
مدل اساسی برای سیگنال ارسالی در شبکه IR-UWB به صورت زیر بیان می شود:
شکل پالس UWB ، دامنه پالس و طول سمبول است. یک پالس IR-UWB به گونه های مختلف انتخاب می شود، مثل گوسی، لاپلاسی[۱۸]، چریپ[۱۹]، هرمیشن[۲۰]، موجک[۲۱] یا رایلی[۲۲]. رایج ترین شکل پالس برای سیستمهای مخابراتی IR- UWB، پالس گوسی و مشتقات آن میباشد. یک پالس گوسی به صورت زیر توصیف می شود:
دانشکده حقوق و علوم سیاسی
پایان نامهی کارشناسی ارشد در رشته حقوق بین الملل
ممنوعیت کار کودک در حقوق بین الملل
به کوشش
سمیرااحمدی باب اناری
استاد راهنما
دکتر فرهاد طلایی
بهمن ۱۳۹۱
به نام خدا
اظهارنامه
اینجانب سمیرا احمدی باب اناری دانشجوی رشته حقوق (۸۹۰۶۶۰) گرایش بین الملل دانشکده حقوق و علوم سیاسی اظهار می کنم که این پایان نامه حاصل پژوهش خودم بوده و در جاهایی که از منابع دیگران استفاده کرده ام، نشانی دقیق و مشخصات کامل آن را نوشته ام. همچنین اظهار می کنم که تحقیق و موضوع پایان نامه ام تکراری نیست و تعهد می نمایم که بدون مجوز دانشگاه دستاوردهای آن را منتشر ننموده و یا در اختیار غیر قرار ندهم. کلیه حقوق این اثر مطابق با آئین نامه مالکیت فکری و معنوی متعلق به دانشگاه شیراز است.
نام و نام خانوادگی: سمیرا احمدی باب اناری
تاریخ و امضا: ۱۸/۲/۱۳۹۲
تقدیم به:
روح پاک پدر عزیزم
که حضورش را همیشه در کنارم احساس می کنم و
عالمانه به من آموخت تا چگونه
در عرصه زندگی، ایستادگی را تجربه نمایم
و
تقدیم به مادر و برادرانم،
دریای بی کران فداکاری و عشق که وجودم
برایشان همه رنج بود و
وجودشان برایم همه مهر…
سپاسگزاری
سال هاست در اندیشه سپاسم، سپاس از ستاد که هرگاه نامش از ذهنم می گذرد وجودم لبریز از شوق زیستم می شود. شوقی بی پایان که باور ندارم روزی سرد شود. سپاس شاید یک انتهاست برای آنچه در حقمان روا داشته اند. سپاس او را که از آنی که دیدمش مرا آموخت، با چشمانش اشتیاقم بخشید، نوشتن نمی دانستم باور داشت می دانم و من نیز باورم شد، خام دستانه نوشتم و صبورانه خواند…
بدان ای استاد که بزرگت می دانم، حکمت آموختی ام حکیمت می نامم، بارها و بارها ماهرانه مرا از گرداب رهانیدی استادت می خوانم، بی دریغ رسم زندگی آموختی ام عاشقت می پندارم، امروز به رسم سپاس قدردانی این نوشته از جان و دل نثار تو باد…
چکیده
ممنوعیت کار کودک در حقوق بین الملل
به کوشش
سمیرا احمدی باب اناری
کار کودک پدیده ای است که در جهان امروز قابل پذیرش نمی باشد آنهم بدان دلیل که کار کودک کودکان را از دوران کودکی شان، پتانسیل و جایگاه انسانی شان محروم می سازد و برای رشد فیزیکی و روانی آن زیان آور است. کار کودک اغلب در بخش هایی نظیر کشاورزی، محیط های شهری، کارهای ساختمانی، ماهیگیری، کارهای صنعتی و تولید و مستخدمین خانگی رخ می دهد. عوامل گوناگونی همچون فقر و خلاء های قانونی منجر به کار کودک می گردند. کار کودکان پیامدهای مختلفی همچون پیامدهای های منفی فیزیکی، روانی و اجتماعی با خود به همراه دارد. کودک به عنوان یک انسان دارای حقوق اساسی و مشترک با سایر انسان ها می باشد. حقوقی که از آنها به عنوان حقوق بشر یاد می شود. با این وجود ضرورت حمایت از حقوق کودکان بنا به دلایلی همچون ناتوانی آنها در محافظت بهینه از خود، حساسیت و لطافت روحی آنها و آسیب پذیری شان دو چندان می گردد. یکی از این حمایت ها، محدود نمودن کار کودک و در نهایت دستیابی به منع کار کودک می باشد. در واقع گستردگی کار کودک در کشورهای گوناگون جهان موجب شده است تا برخورد با کار کودک و پیشگیری از استثمار کودکان به یکی از مهمترین ابعاد حمایت از حقوق کودک در حقوق بین الملل تبدیل گردد. در همین راستا این پایان نامه به تجزیه و تحلیل اسناد حقوق بشری و اسناد بین المللی همچون کنوانسیون های سازمان بین المللی کار، که صریحا یا تلویحا کار کودک را منع نموده اند، پرداخته و نقش سازمان های بین المللی را در این زمینه مورد نقد و بررسی قرار می دهد. این پایان نامه نتیجه می گیرد که با وجود تدوین قواعد اساسی در زمینه ممنوعیت کار کودک و با وجود تلاش های بسیار سازمان های بین المللی مربوطه، جهان هنوز از وجود ۲۱۵ میلیون کودک کارگر رنج می برد. به نظر می رسد که دولت ها نیز اقدامات جدی را برای محو کار کودک انجام نداده اند. بر این اساس آنچه در زمینه ممنوعیت کار کودک لازم است، استحکام قواعد و مقررات بین المللی مربوطه از یکسو و عزم دولت ها و جامعه بین المللی برای به اجرا در آوردن این قواعد و مقررات در جهت دستیابی به جهانی “عاری از کار کودک” می باشد.
کلید واژه : کودک، کار کودک، بهره کشی از کودکان، حق آموزش کودکان، ممنوعیت کار کودک.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول: مقدمه ۲
فصل دوم : کلیات
مقدمه ۱۰
مبحث اول: تعریف کودک، کار کودک و تاریخچه ﻱ ممنوعیت کار کودک در
حقوق بین الملل ۱۱
گفتار اول: تعریف کودک ۱۱
گفتار دوم: تعریف کار کودک ۱۲
گفتار سوم: تاریخچه ممنوعیت کار کودک ۱۵
مبحث دوم: انواع و علل کار کودک و پیامد های ناشی از آن ۱۶
گفتار اول: انواع کار کودک ۱۶
بند اول) کار کودکان در بخش کشاورزی ۱۷
بند دوم) کار کودکان در خیابان ها ۲۰
بند سوم) کار کودکان در بخش های صنعتی ۲۱
بند چهارم) کار کودکان در معادن ۲۲
بند پنجم) کار کودکان به عنوان مستخدمین خانگی ۲۳
بند ششم) کار کودکان در مخاصمات مسلحانه ۲۵
بند هفتم) بهره کشی جنسی تجاری از کودکان ۲۶
بند هشتم) بهره کشی از کودکان در قاچاق مواد مخدر ۲۷
