۱-۹-۱-۳- مکانیسم بیماری زایی UPEC در ارتباط با افمبریال ادهسین (afa, foc, sfa, fim, pap,):
UPEC دارای فاکتورهای اتصالی هستند به نام پیلی یا فیمبریه، که به آنها اجازه می دهد تا به طور موفقیت آمیزی عفونت را آغاز کنند (تیبا و همکاران، ۲۰۰۸).ادهسین ها آنتی ژن های فیمبریالی هستند که باکتری را قادر می سازند تا به موکوس روده متصل شود (مولوی، ۲۰۰۲). از ادهسین های معمول موجود در اشرشیا کلی یوروپاتوژن می توان به P فیمیریا، فیمبریا نوع ۱، S فیمبریا، FIC فیمبریا و خانواده ادهسین Dr و ادهسین های افمبریال می باشد، نام برد. این فیمبریه ها به ترتیب توسط ژنهای(Afa, foc, sfa, Fim, Pap) کد می شوند (میازاکی و همکاران، ۲۰۰۲). در UPEC، فیمبریا نوع ۱ مهمترین عامل حدت است. تعدادی از اعضای خانواده انتروباکتریاسه این ژن را تولید می کنند. فیمبریه نوع ۱ به وسیله بیش از ۹۰% سویه های اشرشیا کلی بیان می شود. این فیمبریه اتصال به گلیکو پروتئین های ترشح شده و گلیکو پروتئین های مانوزیله شده ای را که به سلول متصل شده اند وساطت می کند. P-فیمبریه، ضمائم هتروپلی مریک سخت میله مانندی هستند که از سطح سلول اشرشیا کلی بیرون زده اند و نشان داده شده است که در بیشتر از ۷۰% اشرشیا کلی پیلونفریتوژن حضور دارد(چورمک، ۲۰۰۶). FIC فیمبریه به وسیله کلاستر ژن foc کد می شود، یک فاکتور اتصالی غیر هماگلوتینه کننده است که به وسیله تقریباً ۱۴% از اشرشیا کلی ایجاد کننده عفونت دستگاه ادراری و ۷% از سویه های مدفوعی اشرشیا کلی بیان می شود. این فیمبریه از نظر ژنتیکی مشابه S فیمبریه است اما از نظر اختصاصیت رسپتورهایشان با یکدیگر متفاوتند(ناظمی و همکاران، ۲۰۱۰). S-فیمبریه به رسپتورهای حاوی بخش های قندی اسید سیالیک متصل می شود و در اشرشیا کلی ایجاد کننده سپتیس و پیلونفریت حضور دارد(مولوی، ۲۰۰۲). افمبریال ادهسین ها از نظر خصوصیات مورفولوژی و بیوشیمیایی با دیگر ادهسین ها تفاوت دارند و توسط ژن afa کد می گردند و نشان داده شده است که در ایجاد عفونت دستگاه ادراری دارای نقش می باشند (تصویر شماره ۱-۲).
تصویر شماره (۱-۲): شکل شماتیک از نحوه اتصال باکتریE.coli به سطح سلول های اپیتلیال سطحی بدن
۱-۹-۱-۴- مکانیسم بیماری زایی UPEC در ارتباط با سایتوتوکسیک نکروز دهنده(cnf):
سویه های بیماری زا قابلیت تولید و نمود طیف وسیعی از عوامل حدت را دارند که بر این اساس به پاتوتیپ های مختلفی از جمله انتروتوکسیژن(ETEC)، نکروتوکسیژنNTEC))، تولید کننده شیگا توکسین(STEC) و غیره تقسیم می شوند. سویه های نکروتوکسیژن(NTEC) برای اولین بار دراسهال نوزادان گزارش شد(اولت و همکاران، ۲۰۰۷). در میان محصولات، سیتوتوکسیک نکروز دهنده CNF1),(CNF2)) ممکن توکسین های دیگری نظیر توکسین های تورم دهنده کشنده سلول (CDT)، همولیزین (hly)، P – فیمبریه (pap)، افمبریال ادهسین (afa)، Sفیمبریه (sfa)و …باشند. سویه های نکروتوکسیژن قادرند عامل سیتوتوکسیک نکروز دهنده (CNF) تولید کنند که موجب چند هسته ای شدن سلول ها در کشت سلول و نکروز پوست خرگوش می گردد(الکس و همکاران، ۲۰۰۱).در سویه های اشرشیا کلی نکروتوکسیژن جدا شده از عفونت های مختلف انسان ودام ها سه نوع از توکسین های مذکور تحت عنوان عامل سیتوتوکسیک نکروز دهنده ۱و۲و۳ CNF1, CNF2 ,CNF3)) شناسایی و گزارش شده است. عامل سیتوتوکسیک نکروز دهنده ۲و۱ پروتئین های مقاوم به حرارت بوده و از نظر وزن مولکولی تقریباً مشابه می باشند و توالی نوکلئوتیدی ژن های کد کننده آنها ۷/۸۵ درصد مشابهت با یکدیگر را نشان می دهند(بلنکو وهمکاران،۱۹۹۳; بلنکو و همکاران، ۱۹۹۸). سویه های نکروتوکسیژن( NTEC1 و NTEC2 ) که به ترتیب عوامل سیتوتوکسیک نکروز دهنده ۱و۲ را تولید می کنند از نظر ژنتیکی و ساختار آنتی ژنی به یکدیگر شباهت داشته و متعلق به گروه های سرومی یا سروتیپ های مختلف می باشند(اسواد و همکاران، ۱۹۹۴; آماویزیت و همکاران، ۲۰۰۱). ژن کد کننده عامل سیتوتوکسیک نکروز دهنده ۱ بر روی کروموزوم باکتری قرار داشته و معمولاً با ژن های کد کننده همولیزین و فیمبریه های P و S همراه است. سویه های نکروتوکسیژن ۱ تاکنون از موارد عفونت های گوارشی نشخوارکنندگان، خوک، سگ و همچنین از عفونت های خارج گوارشی (نظیر عفونت های ادراری) انسان جدا شده است(توت و همکاران، ۲۰۰۱; ون و همکاران، ۲۰۰۱). ژن کد کننده عامل سیتوتوکسیک نکروز دهنده ۲ بر روی پلاسمیدی به نام Vir قرار دارد و ممکن است با اپران های کد کننده عوامل فیمبریه ای F17 و یا غیر فیمبریه ای Afa8 همراه باشد اما سویه های نکروتوکسیژن ۲ عمدتاً از نشخوارکنندگان با علائم عفونت گوارشی یا سپتی سمی جدا می گردد. عامل سیتوتوکسیک نکروز دهنده ۳ که به تازگی در جدایه های اشرشیا کلی از بره و بزغاله های سالم و بیمار شناسایی شده است دارای مشابهت هایی با عوامل ۱و۲ است(الکس و همکاران،۲۰۰۱)^۱. ژن کد کننده این فاکتور بر خلاف ژن های عامل سیتوتوکسیک نکروز دهنده ۱و۲ با ژن های کد کننده انتیمین و انتروهمولیزین همراه است. در سال های اخیر توکسین های تورم دهنده کشنده سلول (CDTs) در سویه های مختلف اشرشیا کلی شناسایی شده است که شامل ۴ واریانت می باشد این توکسین ها موجب توقف تقسیم سلولی در مرحله G2/M می شوند. توکسین های تورم دهنده کشنده سلول نوع ۱و۲ (CDT-I,CDT-II) از نظر وابستگی با سویه های نکروتوکسیژن مورد توجه نیستند اما دسته ژن های کد کننده توکسین تورم دهنده سلول نوع ۴ (CDT-IV) بر روی کروموزوم قرار دارند و به همین دلیل همواره با عامل سیتوتوکسیک نکروز دهنده ۱ همراه است(نعمتی و همکاران، ۲۰۱۲). در حالی که دسته ژن های کد کننده نوع ۳ (CDT-III) بر روی پلاسمید Vir قرار داشته و به همراه عامل سیتوتوکسیک نکروز دهنده ۲ شناسایی می گردد. تاکنون حضور توکسین های تورم دهنده کشنده سلول در سویه های نکروتوکسیژن نوع ۳ گزارش نشده است. به تازگی دسته پنجمی از توکسین های تورم دهنده کشنده سلول در سویه ای انتروپاتوژنیک جدا شده از دام ها شناسایی و گزارش شده است که با ژن شیگا توکسین همراه است(توچان و همکاران، ۲۰۰۹)^۲.^[۳۰]

شیوع ژن تولید کننده CNF در اشرشیا کلی مرتبط با عفونت ادراری به طور گسترده ای گزارش شده است. علاوه بر این، شرایط میزبان مانند سن بالا و زمینه هایی مانند انسداد مجاری ادراری، دیابت شیرین و ضعف مثانه به کلونیزاسیون باکتری کمک کرده و نقش مهمی در عفونت ادراری دارد(گالز و همکاران، ۲۰۰۲; یولرد، ۲۰۰۳). تحقیقات نشان می دهد که شیوع فاکتورهای ویرولانس در سویه های UPEC با پاتوژنیسته ادراری در ارتباط است، سویه های UPEC انواع مختلف توکسین ها مانند همولیزین و CNF1 را تولید می کنند تا محیط داخل بدن میزبان را برای ایجاد عفونت آماده کنند. معمولاً بیان این دو توکسین در راستای یکدیگر و نزدیک به هم هستند.
۱-۹-۱-۵- مکانیسم بیماری زایی UPEC در ارتباط با همولیزین(hlyA):
دو نوع همولیزین توسط اشرشیا کلی تولید می شود : ۱) نوع ترشحی ۲) متصل به سلول
آنها گلبول های سرخ و سفید را پاره کرده و ممکن است از عمل بیگانه خواری جلوگیری کند. سویه های بیماری زای اشرشیا کلی حاوی یک آندوتوکسین بوده که اثرات آن شبیه به سایر آندوتوکسین ها می باشد. همچنین این باکتری ها تولید نوع III سیستم ترشحی می کند تا بتواند مولکول های موثر را مستقیماً وارد سلول باکتری نماید. این سیستم همچنین می تواند سویه های تهاجمی اشرشیا کلی را وارد سلول های روده ای نماید. اتصال از طریق پیلی و فیمبریه و انتیمین صورت می گیرد فاکتورهای بیماری زایی که کمک به تهاجم باکتری و بیماری زایی آن می کند شامل کپسول می باشد (تصویر شماره ۱-۳)(تصویر شماره۱-۴).

تصویر شماره (۱-۳): شکل شماتیک از فاکتورهای ویرولانس در اشرشیا کلی
تصویر شماره (۱-۴): مکانسیم بیماری زایی UPEC
۱-۱۰-تعاریف واژه ها :
اشریشیا کلی : اشریشیا کلی باسیل گرم منفی، متعلق به خانواده انتروباکتریاسه، بدون اسپور و متحرک به وسیله تاژ های پیرامونی است.
تکنیک PCR (واکنش زنجیره ای پلیمراز) : این تکنیک مجموعه ای از واکنش های بیوشیمیایی است که در طی آن قطعه مشخصی از DNA به طور تصاعدی تکثیر می یابد، بدین ترتیب مقادیر انبوهی از DNA هدف ایجاد می گردد.
عفونت دستگاه ادراری (UTI) نوعی عفونت باکتریایی است که بر بخشی از دستگاه ادراری تأثیر می‌گذارد. هنگامی که عفونت دستگاه ادراری تحتانی را مبتلا می‌کند سیستیت ساده (عفونت مثانه) نامیده می‌شود و هنگامی که بر دستگاه ادراری فوقانی تأثیر می‌گذارد به آن پیلونفریت (عفونت کلیه) گفته می‌شود.
ویرولوتایپینگ: دسته بندی تیپ های باکتری بر اساس وجود یا عدم وجود ژن های ویرولانس و بررسی رابطه خویشاوندی آنها می باشد.
سیستیت : نوعی عفونت باکتریایی است که بر بخشی از دستگاه ادراری تأثیر می‌گذارد. هنگامی که عفونت دستگاه ادراری تحتانی را مبتلا می‌کند سیستیت ساده (عفونت مثانه) نامیده می‌شود.
پیلونفریت : نوعی عفونت باکتریایی است که بر بخشی از دستگاه ادراری تأثیر می‌گذارد. هنگامی که بر دستگاه ادراری فوقانی تأثیر می‌گذارد به آن پیلونفریت (عفونت کلیه) گفته می‌شود.
فصل دوم
مروری بر تحقیقات انجام شده
۲-۱- بررسی تحقیق های انجام شده:
Versalovic et al (1991) روش های تعیین اثر انگشت ژنوم باکتریها را بر اساس تکثیر عناصر تکراری با بهره گرفتن از PCR ارائه نمودند. بر اساس این دستاورد، عناصر تکراری DNA که به منظور تعیین اثر انگشت مورد استفاده قرار می گیرند بر ۳ نوع می باشند(ورسالویک و همکاران، ۱۹۹۱).
Versalovic et al (1994)عناصر تکراری محافظت شده به طول ۱۵۴ جفت باز به نام BOX، متشکل از ۳ جزء boxA, boxB, boxC (ورسالویک و همکاران، ۱۹۹۴).
در سال ۱۹۹۹، PETER و همکاران طی یک پروژه تحقیقاتی، یک پروتوکل Multiplex PCR به منظور شناسایی همزمان شیگا توکسین ۱ و ۲ (stx1 , stx2)، اینتیمین (eaeA) و همولایزین (EHEC hlyA) ارائه نمودند. این محققین با بهره گرفتن از این روش اقدام به شناسایی سریع سویه های E.coli بیماریزا در انواع نمونه های محیطی و کلینیکی نمودند(پیتر و همکاران،۱۹۹۹).
در سال ۱۹۹۹، Sharma و همکاران و در سال ۲۰۰۶، Heijnen و همکاران توانستند با بهره گرفتن از غنی سازی اولیه و متعاقباً شناسایی ژنهای ویرولانس با بهره گرفتن از تکنیک real-time PCR، با سرعت و ویژگی بالا اقدام به شناسایی انواع سویه های انتروپاتوژن E.coli در نمونه های نمایند(چریف و همکاران، ۲۰۰۳).
در سال ۲۰۰۰، PASS و همکاران اقدام به پاتوتایپینگ و شناسایی ۱۱ ژن ویرولانس E.coli اعم از LTI, LTIIa,، LTIIb، STI، STII، VT1، VT2,، VT2e, ، eaeA، Eagg و Einv پرداختند. این محققین اعلام نمودند که می توان با استناد به این تکنیک، کلیه سویه های انتروپاتوژن E.coli را از یکدیگر تفکیک نمود (کمپبل و همکاران، ۲۰۰۱).
در سال ۲۰۰۰، در آمریکا مطالعه ای روی نمونه خون بیماران دچار اوروسپسیس نشان داد که traT یک ژن شایع در بیماران دارای نقص ایمنی و افراد با سیستم ایمنی کامل است(آندری و همکاران، ۲۰۰۸).
در سال ۲۰۰۱، Campbell و همکاران پروتوکل شناسایی سویه پاتوژن E.coli O157:H7 را در نمونه ها به صورت Multiplex PCR ارائه نمودند. این محقیقن پروتکل پیشنهادی خود را که بر اساس شناسایی ژنهای ویرولانس و ساختاری بود بسیار حساس و با ویژگی بالا معرفی کردند (تونی و همکاران، ۲۰۰۶).
در سال ۲۰۰۳، Fode و همکاران وCebula و همکاران اقدام به شناسایی مستقیم سویه های پاتوژن (بالاخص انتروهموراژن) E.coli از نمونه های ادراری و نیز بررسی بیماریزایی آنها در بیماران پرداختند. به ادعای این محققین، روش ارائه شده می تواند حساسیت و کارایی قابل قبولی در شناسایی مستقیم E.coli داشته باشد(فود و همکاران، ۲۰۰۳).
در سال ۲۰۰۶، Toni و همکاران با انجام چندین پروتوکل PCR (به صورت تک و مالتی پلکس)، ۵۸ ژن ویرولانس E.coli را در نمونه های کلینیکی مورد شناسایی و ارزیابی قرار دادند. مطابق نتایج حاصل از این تحقیق، راه انتقال سویه های پاتوژن E.coli به تعدادی از این بیماران آلوده به عفونت های ادراری بوده است (تونی و همکاران، ۲۰۰۶).

• در سال ۲۰۰۷، Bekal و همکاران و در سال ۲۰۰۹، Bruant و همکاران با بهره گرفتن از تکنیک ریزآرایه اقدام به شناسایی ژنهای ویرولانس پاتوتایپ های انتروپاتوژن E.coli نمودند (بکال و همکاران، ۲۰۰۷; برانت و همکاران، ۲۰۰۹).

• در سال ۲۰۰۷،Lan و همکاران که در دانشگاه میشیگان انجام شد، مشخص گردید که فیمبریه نوع I به مقدار زیادی در طول عفونت دستگاه ادراری بیان می گردد که این بیان می تواند منجر به کاهش حرکت در این باکتری گردد و این موضوع به عنوان یک عامل مهم در عفونت، به ویژه در ۲۴ ساعت از زمان کلونیزاسیون در مثانه، تلقی می گردد(لن و همکاران، ۲۰۰۹).

• در سال۲۰۱۰،Pina و همکاران، توانستند با طراحی یک مالتی پلکس PCR، عامل عفونی موجود در نمونه های ادراری را شناسایی نمایند. حسب نتایج این محققین مشخص شد که عامل عفونی E.coliسویه O157:H7 بوده است. ژنهایی که در این تحقیق مورد شناسایی قرار گرفتند عبارت بودند از stx1، stx2، wzyO157 و . eae.

• در سال ۲۰۱۱، Oliviera و همکاران در برزیل توانستند با طراحی یک مالتی پلکس PCR، عامل عفونی موجود در نمونه های ادراری را شناسایی نمایند(بلنکو و همکاران، ۲۰۰۳).

در سال ۲۰۱۲،Kudinha و همکاران در استرالیا با روش multiplex PCR-Bssed Reverse line Blot در ۷۷ درصد نمونه های افراد مبتلا به سیستیت ژن traT را شناسایی کردند(کپریلو و همکاران، ۲۰۰۵).
در سال ۲۰۱۲، Qin و همکاران روی سویه های E.coli نشان داد که هیچ کدام از ایزوله های جدا شده از موارد حاد سیستیت و یا پیلونفریت ژن afa را حمل نمی کنند(کوئین و همکاران، ۲۰۱۲).

• در سال ۲۰۱۳، ممتاز و همکاران مطالعاتی جهت بررسی فراوانی بالای ژن های حدت در باکتری اشرشیا کلی انجام دادند(ممتاز و همکاران، ۲۰۱۳).

• در سال ۲۰۰۰، Soto و همکاران مطالعاتی در خصوص فاکتورهای حدت یوروپاتوژن و عامل ایجاد آسیب به اپیتلیوم مجاری ادراری برشمرده شده بودند، نیز بیانگر توانایی های بالقوه باکتری های جداسازی شده برای ایجاد آسیب به نواحی بالای واژن زنان نازا انجام دادند(سوتو و همکاران، ۲۰۰۰).

• در سال ۱۳۹۲، نعمتی و همکاران مطالعاتی در خصوص بررسی فراوانی اشرشیا کلی یوروپاتوژن مولد عفونت ادراری و تعیین برخی ژن های ویرولانس در ایزوله های جدا شده از بیماران مراجعه کننده به بیمارستان شهید بهشتی کاشان انجام دادن.(نعمتی و همکاران ۱۳۹۲).

• در سال ۲۰۱۰، مطالعه ای توسط Mercon و همکاران روی بیماران پیوند کلیوی انجام شد، شیوع ژنaer 33 درصد گزارش شد(مرکون و همکاران، ۲۰۱۰).

در بررسی Birosova و همکاران فاکتورهای حدت hly, cnf-1, pap, sfa در سوش های اشرشیا کلی جداسازی شده از سواپ های واژنی زنان مبتلا به عفونت های ادراری، ردیابی شدند(بیروسوا و همکاران، ۲۰۰۴).
فصل سوم
مواد و روش ها
۳ -۱- نوع مطالعه:
مطالعه از نوع توصیفی بوده است.
۳-۲- جامعه مورد مطالعه :
جامعه مورد بررسی در این تحقیق شامل ایزوله های اشرشیا کلی یوروپاتوژن جدا شده در بیماران مبتلا به عفونت مجاری ادراری مراجعه کننده به بیمارستان بقیه الله (عج) تهران بود. تعداد ۱۰۰ ایزوله جدا شده اشرشیاکلی مورد بررسی قرار گرفت.
۳-۳- روش انجام طرح

بر اساس اولویت های به دست آمده برای ارزشهای پیشنهادی با روش میانگین گیری،از چند نفر از کارشناسان موسسه آریانا قلم نظرخواهی کرده و نهایتا ۱۵ مورد را به عنوان ارزشهای پیشنهادی مبنای طراحی مدلهای کسب و کار قرار دادیم.

جدول ‏۵‑۲
طراحی مدلهای کسب و کار:
با توجه به شناختی که از موسسه به دست آوردیم دو مدل کسب وکار فعلی برای انتشارات آریانا قلم طراحی کرده ایم و به منظور طراحی مدلهای کسب وکار با بهره گرفتن از رویکرد توسعه ی محصول که از چهار ترکیب برای ترکیب ارزشهای پیشنهادی که شامل ترکیب محصولات موجود و خدمات موجود،ترکیب محصولات جدید و خدمات جدید،ترکیب محصولات موجود و خدمات جدید و ترکیب محصولات جدید و خدمات موجود می باشد استفاده کرده و چهار مدل کسب وکاری جدید طراحی کردیم که مدلهای طراحی شده را درفصل چهار مشاهده می کنیم.با طراحی مدلهای کسب وکاری در واقع به سوالات فرعی پژوهش که مربوط به ارائه ی گزینه ها در نه بخش تابلوی کسب و کار می باشد پاسخ دادیم.
استخراج معیارهای :SWOT
پس از طراحی مدلهای کسب وکاری با مشورت و راهنمایی استاد راهنما و مراجعه به منابع موجود به استخراج معیارهای SWOT پرداختیم و پس از آن برای بررسی وجود و یا عدم وجود رابطه میان این معیارها پرسشنامه ی همبستگی معیارهای SWOT را طراحی کرده و در اختیار خبرگان موسسه انتشارات آریانا قلم قرار دادیم که نتایج کلی روابط میان زیر معیارها در جدول ۲-۵ نشان داده شده است
جدول ۲-۵روابط معیارهای SWOT
.
رتبه بندی مدلهای کسب وکاری با روش تحلیل شبکه ای:
از آنجا که روش تحلیل سلسله­مراتبی وابستگی های متقابل و همبستگی­های موجود میان متغیرها را در نظر نمی­گیرد در این تحقیق بوسیله فرایند تحلیل شبکه­ ای(ANP ) از نظر خبرگان انتشارات آریانا قلم استفاده شده تا بتوان معیارهای مورد نظر را با توجه به مقایسات زوجی انجام شده توسط این خبرگان اولویت بندی کرد.
نتایج به دست آمده از تحلیل شبکه ای به عنوان اهمیت هر کدام از دسته عوامل و نیز زیرمعیارهای درون این خوشه ها با توجه به همه متغیرهای نام­برده شده در فصل ۳ در زیر آورده شده است:
عوامل مربوط به خوشه نقاط قوت و میزان ارجحیت بدست آمده برای آنها در جدول زیر آورده شده است:
جدول ‏۵‑۳

معیارهای s

وزن نرمال شده برای خوشه

وزن مربوط به معیار

سیستم بازاریابی توانمند

۰٫۳۷۱۶۳

۰٫۰۸۲۰۸۱

توان بالا در طراحی آمیخته بازاریابی

۰٫۲۰۱۰۵

۰٫۰۴۴۴۰۵

سابقه طولانی حضور در فضای مجازی

۰٫۰۷۷۳۵

۰٫۰۱۷۰۸۵

عوامل مربوط به خوشه نقاط ضعف و میزان ارجحیت بدست آمده برای آنها در جدول زیر آورده شده است:
جدول ‏۵‑۴

معیارهای w

در نظر می گیریم که در آن

و همچنین اگر مدل را بصورت
در نظر بگیریم داریم
در زیر نمایی از رگرسیون خطی ساده بر روی شکل نمایش داده شده است :

شکل ۴-۱۳: رگرسیون خطی ساده
که در این مدل با روش حداقل مربعات برآورد پارامتر های مدل ،بصورت زیر بدست آمد:

۴-۱۲-۲-۴- رگرسیون خطی چندگانه
همانطور که می دانید در رگرسیون چند گانه متغیر های مستقل (توضیحی ) به P متغیر تعمیم می یابد و مدل رگرسیونی مربوط به آن بصورت

این مدل را می توان بصورت ماتریسی نیز نمایش داد:

پس مدل رگرسیونی بصورت در می آید.
و همچنین برآورد پارامتر های مدل با روش حداقل مربعات بصورت زیر بدست می آید :

و همچنین
همانطور که دیدیم در رگرسیون خطی ساده و چند گانه یک متغیر وابسته داشتیم و یک یا چند متغیر توضیحی ، که تحلیل های ساده ای را نسبت به رگرسیون چند متغیره دارد.
توجه کنید که منظور از اصطلاح رگرسیون خطی این است که میانگین تابعی خطی از پارامتر
می باشد.
یک سری فرضیات بر روی مدل های رگرسیونی گذاشته می شود که ما برای جلوگیری از تکرار در مدل های خطی ساده و چندگانه از روش های آزمون این فرضیات خودداری کردیم بعنوان مثال در رگرسیون چندگانه داریم :

E(ei)=0
Var (ei)= σ۲
Cov(ei,ej)=0
Cov(xi,xj)=0
ولی در بخش چند متغیره بطور کامل این شرایط را توضیح و طریقه بررسی درست بودن آنها را با مثال نشان می دهیم.
۴-۱۲-۲-۵- رگرسیون چند متغیره
می توان گفت الگوی رگرسیونی چند متغیره تعمیم رگرسیون چندگانه یک متغیره است. در رگرس یون چندگانه یک متغیره ما تعدادی متغیر مستقل در دسترس داریم که می خواهیم با بهره گرفتن از آنها میزان اثر متغیر های مستقل را بر یک متغیر وابسته ( متغیر پاسخ ) بررسی کنیم(نجیبی،مزارعی،۱۳۸۷).
در رگرسیون چند متغیره چندین متغیر مستقل و چندین متغیر وابسته داریم و هدف تحلیل اثرات متغیر های مستقل بر چند متغیر وابسته (پاسخ) می باشد. ابتدا در این فصل میزان تاثیر پذیری متغیر های وابسته را بررسی کرده و سپس به کمک متغیر های مستقل مقادیر متغیر های وابسته را پیش بینی می کنیم .برای مثال می خواهیم میزان اثر بخشی شدت وزش باد بر مهارت خلبانی از جمله سرعت عکس العمل،میزان دید،مهارت ریاضیات و علوم و … بررسی کنیم.
۴-۱۲-۲-۵-۱ الگوی رگرسیونی خطی چند متغیره با متغیر های توضیحی ثابت
فرض کنید
متغیر های مستقل ثابت بوده و
متغیر وابسته باشند .که می توان آن را با مدل های رگرسیونی زیر نمایش داد :
که بصورت ماتریسی می توان آن را بصورت زیر نمایش داد :

و همچنین ماتریس متغیر های مستقل بصورت :

پس در این حالت مدل بصورت
در می آید. در اینجا و نامعلوم می باشند.
همان طور که دیده می شود پاسخ از الگوی رگرسیون خطی زیر پیروی می کند :
که در آن می باشد.
به عنوان مثال اگر فرض کنیم ماتریس های آنها به صورت زیر می باشد :

و مدل برای اولین ستون y بصورت :

شکل ۴-۱۹ برش دهی اثر متقابل سطوح سالیسیلیک‏اسید در هر سطح شوری بر میزان تجمع یون پتاسیم
کاهش مقدار پتاسیم و افزایش مقدار سدیم یکی از بارزترین اثرات شوری می‏باشد. انتقال سدیم به اندام‏ها موجب جایگزینی آن‏ها با کلسیم می‏شود و جذب انتخابی غشا را مختل کرده و موجب برهم زدن تعادل یونی می‏شود (ملاسیوتیس و همکاران، ۲۰۰۶ و بلوموالد و همکاران، ۲۰۰۰). در مطالعه مومنی و همکاران (۱۳۹۲) بر روی ذرت شوری باعث افزایش نسبت یون سدیم به پتاسیم شد. معمولا افزایش جذب سدیم با کاهش جذب پتاسیم همراه است و این یکی از علایم تنش است. جایگزینی سدیم به جای پتاسیم در توانایی غشا برای جذب انتخابی یون‏ها ایجاد اختلال می‏کند و عدم تعادل یونی را به همراه خواهد داشت (بلوموالد و همکاران، ۲۰۰۰؛ ملاسیوتیس و همکاران، ۲۰۰۶؛ آکل‏احمد و همکاران، ۲۰۰۷). تنظیم تعادل یونی در گیاهان برای مقاومت گیاه در برابر تنش شوری لازم است. در تنش شوری یون سدیم با یون پتاسیم رقابت می‏کند که این امر باعث افزایش یون سدیم و کاهش یون پتاسم برای حفظ پتانسیل اسمزی و افزایش جذب آب توسط گیاه ضروری است.

در مطالعات مختلف گزارش‏های متناقضی در مورد تاثیر سالیسیلیک‏اسید بر جذب یون‏ها وجود دارد. ارسلان و همکاران (۲۰۰۸) بیان نمودند تاثیر سالیسیلیک‏اسید بر جذب و انتقال یون در گیاهان منجر به پاسخی خاص برای هر گونه می‏گردد. کاربرد سالیسیلیک‏اسید هیچ تاثیری بر مقدار سدیم در هویج (ارسلان وهمکاران، ۲۰۰۷) و اسفناج (ارسلان و همکاران، ۲۰۰۸) نداشت؛ اما گونس و همکاران (۲۰۰۵) گزارش کردند که سالیسیلیک‏اسید موجب کاهش غلظت سدیم و کلر و افزایش کاتیون‏ها از جمله پتاسیم در گیاهان ذرت در تنش‏ها مختلف گردیده است. کاهش جذب سدیم در کاهش آسیب به غشا و افزایش تولید وزن خشک موثر است.به عدم وجود اثرات مثبت معنی‏دار و گاهاوجود اثرات کاهشی سطوح بالای سالیسیلیک‏اسید بر صفات مورد مطالعه در گیاهان گندم و خیار اشاره شده است (اورابی و همکاران ۲۰۱۰؛ شعاع و میری، ۱۳۹۱).
۷۱
۴-۲-۷پرولین
اختلاف بین سطوح سالیسیلیک‏اسید در هر سطح شوری تنها در سطوح شوری زیاد (۶ و ۹ دسی‏زیمنس بر متر) معنی‏دار بود؛ و از آن‏جایی که اثر متقابل شوری و سالیسیلیک‏اسید در سطوح شوری صفر و ۳ دسی‏زیمنس بر متر معنی‏دار نبود، برش‏دهی اثر متقابل تنها در سطوح شوری ۶ و ۹ صورت پذیرفت (شکل ۴-۲۰). در سطح شوری بیشتر، مقدار تجمع پرولین بیشتر بود، در هر سطح شوری نیز با افزایش سالیسیلیک‏اسید، از میزان تجمع پرولین کاسته شد. در سطح شوری ۶ دسی‏زیمنس بر متر کمترین میزان تجمع پرولین در سطح پرایمینگ ۲۰۰ پی‏پی‏ام بود که با سطح ۱۵۰ پی‏پی‏ام سالیسیلیک‏اسید در یک سطح آماری قرار گرفتند (به ترتیب ۸۳/۷ و ۹۳/۸ میلی‏گرم بر گرم وزن تر). بین سطوح شاهد، ۵۰ و ۱۰۰ از نظر تجمع پرولین اختلاف معنی‏داری مشاهده نشد. در سطح شوری ۹ دسی‏زیمنس بر متر نیز سطوح پرایم ۱۵۰ و ۲۰۰ پی‏پی‏ام تجمع پرولین کمتری نسبت به سطوح صفر، ۵۰ و ۱۵۰ پی‏پی‏ام داشتند.
شکل ۴-۲۰ برش دهی اثر متقابل سطوح سالیسیلیک‏اسید در هر سطح شوری بر میزان تجمع پرولین
۷۲
پرولین یکی از مهم‏ترین ترکیباتی است که در واکنش‏های دفاعی گیاهان نسبت به شوری عمل می‏کند. افزایش پرولین در گیاهان تیمار شده با سالیسیلیک‏اسید موجب افزایش تحمل به نمک می‏شود (در طی بروز تنش شوری گیاهان سعی در تنظیم اسمزی با استفاده ترکیبات آلی همانند پرولین و کربوهیدرات‏ها دارند. این ترکیبات تا حد زیادی شرایط و انرژی لازم برای ادامه رشد و فتوسنتز برای گیاهان را فراهم می‏کنند (کیارستمی و همکاران، ۱۳۹۱). بر اساس یافته‏های همدا (۲۰۰۰) در تنش آب، میزان پروتئین محلول و پرولین در ریشه‏ها و میزان پرولین و آمینو اسیدهای دیگر در نوشاخه‏ها افزایش می‏یابد، اما در حضور ویتامین‏ها یا آسپرین، آثار تنش کاهش می‏یابد.
شعاع و میری (۱۳۹۱) دریافتند بین غلظت سالیسیلیک‏اسید و میزان پرولین رابطه خطی وجود دارد و با افزایش سالیسیلیک‏اسید، میزان پرولین افزایش می‏یابد. سامارات و همکاران (۲۰۱۰) نشان دادند که تنش شوری در گیاهچه‏های برنج موجب افزایش میزان پرولین نسبت به شاهد می‏شود. اسید سالیسیلیک‏نیز می‏تواند باعث القا تجمع پرولین در گیاهچه‏های گندم شود، در نتیجه موجب کاهش تاثیرات زیان‏آور تنش شوری و کم‏آبی بر گیاهچه‏ها می‏شود (ساخابودینوا، ۲۰۰۳).
۴-۲-۸محتوای نسبی آب
بر اساس نتایج برش‏دهی فیزیکی اثر متقابل سطوح سالیسیلیک‏اسید در هر سطح شوری مشخص شد که اختلافات بین سطوح سالیسیلیک‏اسید از نظر درصد رطوبت نسبی در هر ۴ سطح شوری معنی‏دار بود. به طور کلی با افزایش شوری محتوای نسبی آب کاهش یافت. بر همین اساس مشخص شد که سطوح سالیسیلیک‏اسید باعث بهبود محتوای آب نسبی شدند، به طوری که سطوح شاهد سالیسیلیک‏اسید دارای کمترین محتوای آب نسبی بودند (شکل ۴-۲۱). سطح ۱۰۰ پی‏پی‏ام سالیسیلیک‏اسید در همه سطوح شوری دارای بیشترین درصد رطوبت نسبی بود، روند کاهشی محسوسی در درصد رطوبت نسبی در سطوح بالای سالیسیلیک‏اسید مشاهده شد.
۷۳
شکل ۴-۲۱ برش دهی اثر متقابل سطوح سالیسیلیک‏اسید در هر سطح شوری بر محتوای نسبی آب
کاهش در محتوای نسبی آب در گیاهان تحت تنش شوری ممکن است اشاره به دلیل از دست رفتن فشار تورگر که در نتیجه محدودشدن دشترسی آب برای سلول باشد (کریمی و همکاران، ۲۰۰۵). برای مثال در گندم و ذرت تحت تنش شوری محتوی نسبی آب کاهش پیدا کرد. محتوی آب نسبی منعکس‏کننده وضعیت آب در گیاهان است و یک فاکتور مهم در رشد گیاه و مقاومت به تنش است (ماندهانیا و همکاران، ۲۰۰۶؛ الخلال و همکاران، ۲۰۰۹). افزایش محتوی آب نسبی توسط سالیسیلیک‏اسید و مشتقات آن می‏توان به نقش آن در افزایش قدرت سیستم دفاع آنتی‏اکسیدانی و کاهش تنش اکسیداتیو و افزایش همبستگی و پایداری غشا و تعدیل و تنظیم اسمزی از طریق افزایش مقدار پتاسیم به عنوان یون بسیار مهم در حفظ فشار تورژسانس سلولی نسبت داد (کرکمز و همکاران، ۲۰۰۷؛ باندورسکا و استروینسکی، ۲۰۰۵).
۴-۲-۹نشت الکتریک
همانطور که در شکل ۴-۲۲ مشخص شده است اختلافات سطوح سالیسیلیک‏اسید بر نشت الکتریک تنها در سطوح شوری ۶ و ۹ دسی‏زیمنس معنی‏دار بود. به طور کلی با افزایش شوری از ۶ به ۹ دسی‏زیمنس مقدار نشت الکتریک افزایش یافت، از طرفی در هر سطح شوری با افزایش سطوح پرایمینگ سالیسیلیک‏اسید از میزان این صفت کاسته شد؛ که نشان‏دهنده این است که در شوری‏های بیشتر با آسیبی که به غشا می‏رسدمیزان نشت افزایش می‏یابد اما پرایمینگ می‏تواند تا حدی از این آسیب جلوگیری کند و میزان نشت الکتریک را کاهش دهد.
۷۴
شکل ۲۲-۴ برش دهی اثر متقابل سطوح سالیسیلیک‏اسید در هر سطح شوری بر نشت الکتریک
یکی از اثرات تنش شوری افزایش گونه‏های فعال اکسیژن و القای تنش اکسیداتیو است (سادهاکار و همکاران، ۲۰۰۱). گونه‏های فعال اکسیژن منجر به پراکسیداسیون لیپیدهای غشا و تغییر در نفوذپذیری غشا و خسارت به سلول می‏گردند. بنابراین اندازه‏گیری میزان نشت یونی به همراه اندازه‏گیری کیزان آلدئئیدهای تولید شده در طی پراکسیداسیون لیپیدها، شاخص‏های خوبی برای اندازه‏گیری میزان آسیب اکسیداتیو وارد شده به غشا می‏باشند (باندگلو و همکاران، ۲۰۰۴). حفظ یکپارچگی غشاهای سلولی در شرایط تنش یکی از اجزای مقاومت در برابر تنش‏هایی نظیر شوری است (مسود و همکاران، ۲۰۰۶). تیمار سالیسیلیک‏اسید موجب کاهش پراکسیداسیون لیپید در جو (الطیب، ۲۰۰۵)، گندم (افضلی و همکاران، ۲۰۰۶) و شنبلیله (پسندی‏پور) شد. شاخص پایداری غشا در ذرت تحت تنش ۴۰ میلی‏مولار با بهره گرفتن از تیمار سالیسیلیک‏اسید افزایش ۲۸ درصدی داشت (دانشمند و همکاران، ۱۳۹۱). در کلزا، سالیسیلیک‏اسید با کاهش میزان مالون‏دی‏آلدئید، کاهش پراکسیداسیون غشا و نشت الکتریک و در نتیجه به کنترل تنش کمک کرد (کیارستمی و همکاران، ۱۳۹۱). در مطالعه‏ای بر روی ذرت تنش وری باعث افزایش نشت یونی، و پیش‏تیمار سالیسیلیک‏اسید باعث کاهش آن شد (مومنی و همکاران، ۱۳۹۱)، آن‏ها نتیجه گرفتند که کاربرد سالیسیلیک‏اسید با فعال کردن سیستم دفاع آنتی‏اکسیدان باعث افزایش مقلومت گیاهان در برابر تنش اکسیداتیو ناشی از تنش شوری و در نتیجه بهبود رشد گیاه ذرت می‏شود. کاربرد سالیسیلیک‏اسید باعث کاهش میزان نشت یونی غشا سلول در گیاه ذرت (کانگ و سالتویت، ۲۰۰۱) و گوجه‏فرنگی (استیونس و همکاران، ۲۰۰۶) شده است.
۷۵
در مطالعه کمالی و همکاران (۱۳۹۱) شوری منجر به افزایش میزان نشت الکترولیت شد. شوری محتوای رطوبت نسبی برگ را نیز کاهش داد. گزارش شده که سالیسیلیک‏اسید از طریق اثر بر روی پلی‏آمین‏هایی نظیر پوترسین، اسپرمین و اسپرمیدین و همچنین ایجاد کمپلکس‏های پایدار با غشا باعث محافظت از غشا می‏شود (نامس و همکاران، ۲۰۰۲). باندورسکا و استرونیسکی (۲۰۰۵) گزارش کردند که در گیاهان جو که قبل از اعمال تنش با سالیسیلیک‏اسید تیمار شده بودند خشارت ناشی از کمبود آب در غشای سلولی برگ‏ها کاهش یافت.
۷۶
فصل پنجم
جمع بندی نتایج و پیشنهادها
فصل پنجم
نتیجه‏گیری و پیشنهادات

نتیجه‏گیری
درصد جوانه‏زنی یکی از مهم‏ترین عوامل تاثیر گذار بر تراکم نهایی محصول است و بالاتر بودن درصد جوانه‏زنی یک توده بذری می‏تواند در حصول اطمینان از رسیدن به تراکم مورد نظر موثر باشد در عین حال از مصرف بذر بیشتر و هزینه‏ های اضافی جلوگیری خواهد کرد. نتیجه‏گیری کلی حاصل از آزمون آزمایشگاهی نشان داد که این صفت به طور معنی‏داری به صورت یک منحنی درجه دوم با افزایش شوری کاهش می‏یابد و از طرف دیگر تحت تاثیر مثبت معنی‏دار سالیسیلیک‏اسید قرار دارد؛ این امر می‏تواند به دلیل خنثی کردن رادیکال‏های آزاد و یا اکسیژن فعالتوسط این ماده باشد؛ از این رو کاربرد سالیسیلیک‏اسید در شرایط شوری برای حصول حداکثر درصد جوانه‏زنی می‏تواند مثمر ثمر باشد. سرعت جوانه‏زنی نیز از دیگر صفات مربوط به آزمون آزمایشگاهی است که در بسته شدن یکنواخت‏تر و سریع‏تر کانوپی اثر دارد، این حالت در شرایط تنش‏های زنده و غیر زنده مهم‏تر می‏شود. بر اساس نتایج این آزمون مشخص شد که این صفت به طور معنی‏دار تحت تاثیر سطوح تنش شوری و سطوح پرایمینگ سالیسیلیک‏اسید قرار دارد به طوری که با افزایش شوری از میران این صفت کاسته شد که دلیل آن می‏تواند منفی‏تر شدن پتانسیل اسمزی محلول در شرایط شور و ایجاد اشکال در جذب آب باشد؛ اما کاهش سرعت جوانه‏زنی در بذور پرایم‏شده کمتر بود. به همین دلیل شوری باعث افزایش متوسط زمان جوانه‏زنی در بذور سبدر برسیم شد که تحت تاثیر متقابل با سالیسیلیک‏اسید این کاهش به طور معنی‏داری جبران شد. طول ریشه‏چه و ساقه‏چه در کمک به استقرار هر چه سریع‏تر گیاهچه حیاتی هستند. طول ریشه‏چه رابطه رگرسیونی خطی منفی بسیار معنی‏داری با تنش شوری داشتند و با افزایش شوری از میانگین طول آن‏ها کاسته شد. طول ریشه‏چه تحت اثر سالیسیلیک‏اسید به صورت منحنی نمایی افزایش یافت. طول ساقه‏چه نیز تحت تنش شوری کاهش یافت که این کاهش در بذوری که پرایم نشدند شدیدتر بود. کاهش طول ساقه‏چه در شرایط تنش می‏تواند به دلیل کاهش یا عدم انتقال مواد غذایی از لپه‏ها به جنین باشد، علاوه بر آن کاهش جذب آب توسط بذر در شرایط تنش باعث کاهش ترشح هورمون‏ها و فعالیت آنزیم‏ها و در نتیجه اختلال در رشد گیاهچه‏می‏شود. وزن خشک گیاهچه‏هم به طور معنی‏داری تحت تاثیر سطوح شوری و پرایم قرار گرفت، پرایمینگ باعث بهبود وزن خشک گیاهچه در بذور تحت تنش شد. این امر می‏تواند به دلیل تاثیر سالیسیلیک‏اسید بر طویل شدن و تقسیم سلولی باشد.
۷۹
در آزمایش گلدانی نیز نتایج حاکی از آن بود که تنش شوری می‏تواند باعث کاهش صفات مرتبط با رشد و فتوسنتز باشد و اثر پرایمینگ این اثرات تنش را به طور معنی‏داری بهبود می‏بخشد. کمترین میانگین‏های ارتفاع بوته مربوط به سطوح شوری شدید ۹ دسی‏زیمنس بود که در این سطح شوری کمترین میانگین ارتفاع مربوط به سطح بدون پرایم بود. تحت تنش شوری، عدم آماس مناسب و تخصیص بیشتر مواد سنتزشده جهت مقابله با تنش، کوتاه‏شدن دوره رشد گیاه و مکانیسم‏های فرار از تنش، همگی می‏توانند مانع از توسعه عادی سلول‏ها و در نتیجه کاهش ارتفاع گیاه شوند. در مورد سطح برگ که به عنوان یک صفت رشدی مهم‏ترین جزء شرکت‏کننده در فتوسنتز است نیز نتایج مشابهی به دست آمد. شوری باعث کاهش شدیدتر آن در بذور بدون پرایم شد. وزن تر و خشک بوته که می‏تواند به عنوان شاخص اصلی در میزان تولید علوفه شبدر برسیم باشد با افزایش شوری به طور بسیار معنی‏داری به صورت خطی کاهش یافتند. عدد اسپد که خود نشانه‏ای از غلظت مقدار کلروفیل است با افزایش شوری به صورت خطی کاهش یافت که این امر می‏تواند نشان‏دهنده صدماتی که شوری از طریق فتوسنتز بر عملکرد گیاه می‏گذارد باشد. این شاخص با افزایش سطوح پرایمینگ به صورت منحنی درجه افزایش معنی‏داری داشت که نشان‏دهنده اثر معکوس سالیسیلیک‏اسید در سطوح بالای ۱۰۰ پی‏پی‏ام است. کاهش مقدار پتاسیم و افزایش مقدار سدیم یکی از بارزترین اثرات شوری می‏باشد. انتقال سدیم به اندام‏ها موجب جایگزینی آن‏ها با کلسیم می‏شود و جذب انتخابی غشا را مختل کرده و موجب برهم زدن تعادل یونی می‏شود. در این آزمایش به خوبی نشان داده شد که با افزایش شوری تجمع یون سدیم افزایش یافته و از تجمع یون پتاسیم کاسته شد. این اثرات تحت پرایمینگ به طور معنی‏داری تعدیل شدند. در مورد صفات مذکور سطوح ۱۰۰ پی‏پی‏ام عملکرد بهتری داشت. پرولین یکی از مهم‏ترین ترکیباتی است که در واکنش‏های دفاعی گیاهان نسبت به شوری عمل می‏کند. افزایش پرولین در گیاهان تیمار شده با سالیسیلیک‏اسید موجب افزایش تحمل به نمک می‏شود (در طی بروز تنش شوری گیاهان سعی در تنظیم اسمزی با استفاده ترکیبات آلی همانند پرولین و کربوهیدرات‏ها دارند. این ترکیبات تا حد زیادی شرایط و انرژی لازم برای ادامه رشد و فتوسنتز برای گیاهان را فراهم می‏کنند. نتایج آزمایش نشان داد که پرولین تحت تاثیر متقابل شوری و سالیسیلیک‏اسید قرار دارد و با افزایش شوری میزان تجمع آن افزایش می‏یابد و در سطوح پرایمینگ سالیسیلیک‏اسید که اثرات سوء تنش را تخفیف می‏دهند تجمع این ماده کمتر است.
۸۰
به طور کلی نتایج این تحقیق را می‏توان در موارد زیر خلاصه نمود:
۱-پیش تیمار سالیسیلیک اسید بر خصوصیات جوانه‏زنی شبدر برسیم (مانند درصد و سرعت جوانه‏زنی) تحت شرایط شوری موثر باشد.
۲- پیش تیمار سالیسیلیک اسید بر خصوصیات رشدی گیاهچه شبدر برسیم (مانند طول و ماده خشک گیاهچه) تحت شرایط شوری موثر باشد.
۳-میزان رشد گیاه شبدر برسیم (مانند ارتفاع، وزن تر و خشک گیاه) تحت شرایط شوری کاهش می‏یابد.
۴-شوری باعث کاهش رنگیزه‏های فتوسنتزی می‏شود، که این کاهش در سطوح پرایم کمتر است.

پیشنهاد‏ها
با توجه به این که اراضی استان خوزستان تحت تنش شوری هستند و گیاه شبدر برسیم که می‏تواند بررای تولید علوفه دام کشور حائز اهمیت باشد جزء گیاهان حساس به شوری طبقه بندی می‏شود، با توجه به نتایج و تجارب حاصل از این آزمایش پیشنهاداتی برای تحقیقات بعدی و همچنین تصمیم‏ گیری‏های زراعی به شرح زیر ارائه می‏گردد:
۱- این آزمایش بر روی ارقام دیگر شبدر برسیم انجام شود.
۲- ترکیبات سطوح شوری و پرایمینگ دیگری (از نظر مقدار و نوع ماده) مورد بررسی قرار گیرد.
۳- از آن‏جایی که اثر سالیسیلیک‏اسید بر تنش‏های دیگر در منابع بسیاری مورد توجه قرار گرفته است، لذا تاثیر پرایمینگ بر عوامل تنش‏زای دیگر بر روی این محصول مورد مطالعه قرار گیرد.
۴- مطالعه استفاده از مقادیر مختلف سالیسیلیک‏اسید به صورت محلول‏پاشی در مطالعات گلدانی یا مزرعه‏ای تحت تنش‏های مختلف توصیه می‏شود.
۸۱
۵- تجاری سازی سالیسیلیک‏اسید برای سهولت تهیه و استفاده از آن می‏تواند مورد توجه بخش صنعت قرار گیرد.
۶- ترویج استفاده از سالیسیلیک‏اسید با ایجاد مزارع آزمایشی و ایجاد تسهیلات برای توزیع آن به کشاورز توسط وزارت جهاد کشاورزی می‏تواند کشاورزان را به استفاده از این ماده ترغیب نماید.
۷- کاربرد سالیسیلیک‏اسید به میزان ۱۰۰ پی‏پی‏ام به صورت پرایمینگ برای کشت شبدر برسیم تحت تنش شوری توصیه می‏شود.
۸۲

شورای نگهبان هم با انتشار نامه ای در حالی اطاعت خود را از فرمان رهبری اعلام کرده و به حکم حکومتی اشاره نکرده بود و در آن نامه نظر رهبری را نظر ولایی عنوان کرده بود .
۴- عزل اسفندیار رحیم مشایی
یک ماه پس از انتخابات پر حاشیه ریاست جمهوری دهم ، آقای دکتر محمود احمدی نژاد طی حکمی اسفندیار رحیم مشایی را بعنوان معاون اول رئیس جمهوری معرفی کرد ، که این انتصاب با واکنش منفی فراوانی از سوی مقامات کشوری همراه بود . تا آنجایی که آیت الله مکارم شیرازی این تصدی پست معاون اولی توسط مشایی را غیر مشروع عنوان کرد .
سرانجام رهبری طی نامه ای خطاب به محمود احمدی نژاد مبنی بر برکناری اسفندیار رحیم مشایی از سمت معاون اول اعلام کردند ، آقای احمدی نژاد هم طی نامه ای به رهبر انقلاب اعلام کردند ضمن رونوشت نامه کنارگیری آقای مشایی از معاونت اولی به استحضار می رساند که مرقومه مورخه ۲۷/۴/۸۸ حضرتعالی به استناد اصل ۵۷ قانون اساسی اجرا شد .
این نخستین بار در تاریخ جمهوری اسلامی بود که رهبر انقلاب با صدور حکم حکومتی از انتصاب مقامی در حد معاون اولی رئیس جمهور جلوگیری می نمود .
۵- مخالفت با برکناری وزیر اطلاعات
حکم حکومتی دیگر دولت احمدی نژاد توسط رهبر انقلاب در شرایطی صادر شد که برخلاف ماجرای مشایی این بار حکم حکومتی ولی فقیه مانع از تحقق استعفا مصلحی به عنوان وزیر اطلاعات شد .
این در حالی بود که آقای مصلحی وزیر اطلاعات استعفای خود را اعلام و رئیس جمهوری با این استعفا موافقت کردند ، اما دو روز پس از انتشار موافقت استعفا وزیر اطلاعات توسط رئیس جمهور ، رهبر انقلاب طی نامه ای خطاب به آقای مصلحی خواهان ادامه انجام کار در وزارت اطلاعات شدند . این بار نیز هیچ شک و شبهه ای در حکم حکومتی بودن نامه رهبری وجود نداشت .
۶- خروج طرح اصلاح قانون مطبوعات از دستور کار مجلس
۷- صدور مجوز برداشت از صندوق ذخیره ارزی بدون تأیید مجلس
۸- مجوز تأخیر ۱۱ روزه ای در معرفی وزیر اقتصاد دولت احمدی نژاد
۹- در فروردین ۱۳۸۹ رئیس قوه قضاییه با پایان مهلت اجرای آزمایشی قانون آیین دادرسی ، این قانون با اجازه رهبر برای یکسال دیگر تمدید شد . در این نامه از دستور ولایی استفاده شده است .

۱۰- تمدید مهلت رسیدگی به شکایت مربوط به دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری به مدت پنج روز ، شورای نگهبان علیرغم انقضاء مهلت قانونی برای دریافت و رسیدگی به شکایت ها و برای حصول اطمینان بیشتر ، طی نامه ای رسمی از محضر مقام معظم رهبری برای پنج روز دیگر تقاضای تمدید مهلت نمودند ، که معظم له با این امر موافقت نمودند و در پاسخ مرقوم فرمودند : « با پیشنهاد حضرات آقایان موافقت می شود ، اقدام نمائید » ( ادیانی ۱۳۹۰ ، ۸۳ ) .
۶- جایگاه مصلحت در اسلام
مصلحت بعنوان زیر بنای احکام و دستورات شرعی که در اداره حکومت نقش مهمی را ایفا می کند ، خداوند حکیم تمام احکام را بر مبنای مصالح مردم تعیین نموده و اداره کردن حکومت نیز باید در جهت صلاح و سواد انسانها و آحاد جامعه باشد ، پس ولایتی که به فقیه اعطا می شود جهت حفظ اسلام و مصالح جامعه اسلامی است . بنابراین ولی فقیه خود نگهبان و پاسدار اسلام است و نمی تواند اصول را تغییر دهد ولی می تواند در جایی که میان اهم و مهم تزاحم بوجود آید براساس مصلحت جامعه اسلامی مهم را فدای اهم نماید .
مصلحت در زمینه ها و ابعاد گوناگون کارایی دارد ، مثلاً هم در حوزه مالکیت سیاسی و هم در حوزه عبادات بکار می رود . همان گونه که حضرت علی (ع) براساس مصلحت جامعه ، مسلمین ۲۵ سال سکوت کرد و از این حق حاکمیت سیاسی خود بر جامعه به خاطر مصلحت مسلمین صرف نظر کرد .
مثلاً در حوزه عبادی ممکن است مصلحت جامعه و اسلام اقتضا نماید که اعمال حج به خاطر حفظ اسلام و جامعه مسلمین موقتاً تعطیل شود ، حکمی مهمتر بر مهم مقدم می شود و این خود از احکام قطعی اسلام است .
یکی از مصادیقی مهم و کاربردی مصلحت ، احکام حکومتی است که با تفکر و تأمل در آن می توان به تفاوت نظام اسلامی با سایر حکومتهای دینی پی برد : هرگاه احکام اولیه و ثانویه پاسخگوی نیازهای جامعه اسلامی نباشد یا امکان تحقق مصالح حکومت و جامعه اسلامی با آن ها ممکن نباشد ، ولی فقیه می تواند با ملاحظه ی مصالح اجتماعی حکم جدیدی صادر کند که تبعیت از آن بر همه از جمله سایر مجتهدین و مراجع تقلید واجب است .
یک نقطه اشتراک در مصلحت وجود دارد آن هم این است که هم به جنبه دنیوی توجه شده است و هم به جنبه دینی و اخروی آن توجه شده است ،که این نکته در کلام مولای متقیان حضرت علی (ع) مشهود است که در خطبه ۲۱۲ بیان می دارد « … والمصلحه غیر المفسد ، فی الدین والدینا … » ، « اصلاح کننده و افساد کننده در دین و دنیا نیست ». در این خطبه مصلحت و صلاح و اهم در دین از بُعد معنوی و هم از دنیا از بُعد مادی آن مد نظر دارد .
همچنین آیت الله جوادی آملی درخصوص مصلحت اینگونه می نویسد : « مصلحت در جامعه اسلامی ، مصلحتی است که هم مربوط به دنیای مردم باشد و هم مربوط به آخرتشان ، هم حسنه دنیا باشد و هم حسنه آخرت که خدای سبحان در کتاب خود ، شعار جامعه مؤمنان را چنین بیان می کند : « و منهم من یقول ربنا آتنا فی الدنیا حسنه و فی الاخره حسنه و قنا عذاب النار » ( بقره ۲۰۱ ) چیزی مصلحت واقعی انسان است که هم به سود دنیا و هم به سود آخرت وی باشد . اگر چیزی به سود دنیای انسان باشد ولی به آخرتش آسیب برساند ، مصلحت نیست ، و وحی الهی که از مصالح اخروی انسان مانند منافع دنیوی باخبر است ، وی را راهنمایی و ترغیب می کند به چیزی که مصلحت دنیا و آخرت اوست و از چیزی که ضرر و فساد اخروی برای او در پی دارد نهی می کند ، هر چند به حسب ظاهر مصالح دنیوی وی را در بر داشته باشد . حلال و حرام های شرعی و باید و نبایدهای دین ، برای تأمین مصالح دنیوی و اخروی انسان است ( جوادی آملی ۱۳۷۹ ، ۴۶۶ ) .
۷- تفاوت مصلحت فقه شیعه و اهل سنت
مصلحت نقش اساسی و بنیادین در نشریح احکام دارد و بین همه مذاهب اسلامی بر این مسأله اتفاق نظر وجود دارد ، هر چند عالمان شیعه و اهل سنت ، هر دو به عنصر مصلحت توجه ویژه ای دارند و مسائل بسیاری را در باب آن بیان کرده اند ، ولی با یک نگرش کلی سخنان اهل سنت درباره مصلحت به عنوان مصالح مرسله که براساس آن فتوا صادر شده است با مصلحت در دیدگاه علماء شیعه چند فرق اساسی دارد که در اینجا به صورت اختصار به آنها اشاره می نمائیم :
۱- اهل سنت مصالح مرسله را بعنوان یکی از منابع استنباط احکام شریعت و اجتهاد بشمار می رود ، هر چند در احکام حکومتی نیز کاربرد داشته باشد . ولی در فقه شیعه مصلحت از منابع مستقل استنباط شرعی به حساب نمی آید و تنها در احکام حکومتی بشمار می رود . در نتیجه حکم مبتنی بر مصالح مرسله ، نوعی تشریع و قانونگذاری توسط فقها است ، ولی حکم حکومتی مبتنی بر مصلحت ، در فقه شیعه از احکام حکومتی متغییر است و با انتفای موضوع مصلحت حکم آن نیز از درجه اعتبار ساقط می شود ( هاشمی ۱۳۸۱ ، ۲۰ ) .
۲- عالمان شیعه ، حکم براساس مصلحت را از سو.ی حاکم اسلامی ، حکم ولایی واگذار و غیر دائمی می دانند که از باب واجب بودن و پیروی از حاکم اسلامی باید بدان گردن نهاده شود ، نه از باب حکم شرعی اولی ، که برای همه زمانها قابل عمل باشد . ولی اهل سنت ، چون مصالح مرسله را از منابع اجتهاد می دانند بر این باورند که فقیه یا حاکم ، در این جاها حکم شرعی را جعل می کند ، در حقیقت آنان ، نوعی تشریع برای فقیه در دین باور دارند ( حکومت در کوثر زالال اندیشه ۱۳۷۸ ، ۱۸۵ ) .
۳- از نظر شیعه مصلحت در مسائل سیاسی و اجتماعی و برای حفظ جامعه است که براساس آن حکم حکومتی صادر می شود و این اختیار استفاده از مصلحت برای صدور حکم مختص حاکم است ، ولی اهل سنت بر این عقیده هستند که تمامی فقها و مجتهدین می توانند براساس مصلحت جعل حکم کنند و فقها می توانند در تمامی مسائل حکم صادر کنند و آن را بعنوان یک حکم الهی می دانند ، هر چند ممکن است فقط درخصوص یک موضوع احکام متفاوتی صادر کنند .
۴- مصلحت در دیدگاه فقهاء شیعه ، برای صدور حکم حکومتی است و اساس و ملاک مصلحت و حفظ نظام جامعه اسلامی است ، ولی مصلحت در دیدگاه فقه اهل سنت با مصلحت در دیدگاه فقها شیعه فرق دارد ، چرا که اساس مصلحت در دیدگاه اهل سنت خیلی بیشتر و کلی تر از دیدگاه اهل تشیع است . یعنی علاوه بر مصلحت حفظ نظام و جامعه اسلامی شامل مسائل دیگری هم می شود ، در واقع در دیدگاه اهل شیعه عموم و خصوص من وجه است ، ولی در دیدگاه اهل سنت عموم و خصوص مطلق است .
۵- مصلحت در دیدگاه برخی از اهل سنت که احکام شرع را تابع مصالح و مفاسد واقعی می دانند به عنوان یکی از ادله ظنی معتبر برای استنباط احکام شرعی به کار می رود و مبتنی بر این اصل است که در مواردی که نصی از سوی شارع وجود نداشته باشد فقها می توانند باتوجه به مقاصد پنج گانه شرع مقدس یعنی مصلحت دین ، عقل ، نفس ، مال و نسل ، اقدام به صدور حکم نمایند . مصلحت از این منظر به مصالح مرسله تعبیر می گردد و به عنوان یکی از منابع استنباط و اجتهاد به رسمیت شناخته می شود . اما فقهای شیعه هر چند وجود مصالح و مفاسد واقعی احکام را می پذیرند ، اما قایل به مصلحت مرسله نبوده و معتقدند هیچ فعلی از افعال مکلفین نیست که مصلحت در آن رها نشده باشد و شارع حکم آن را به نحو عام یا خاص بیان نکرده باشد . بنابراین مصلحت از ادله ظنی غیر معتبر تلقی شده و در استنباط حکم کاربردی ندارد .
۸- مصلحت از دیدگاه حضرت علی (ع)
در واقع مصلحت اندیشی وسیله ای برای حفظ و بقای دین در زمان و مکان های مختلف است ، نوعی انعطاف پذیری به دین و احکام اسلامی می دهد تا در شرایط مختلف و حساس ، اصل آن حفظ شود و اصل آن انجام تکالیف اولیه است . که حضرت علی (ع) در نهج البلاغه به کررات به موضوع
مصلحت اندیشی پرداخته است و در یک دیدگاه می توان مصلحت را به چهار دسته تقسیم کرد :
۱- مصلحت حفظ اسلام
۲- مصلحت عمومی
۳- مصلحت حکومتی و قانونی
۴- مصلحت شخصی
۱-۸- مصلحت حفظ اسلام
منظور از این مصلحت اساس و کیان اسلام است که بر همه مصالح دیگر مقدم است این موضوع درخصوص رفتار امام علی (ع) به روشنی قابل رؤیت است . امام با اینکه خود را شایسته ترین فرد برای رهبری جامعه اسلامی می دانستند ولی او به چیزی جزء مصلحت اسلام فکر نمی کرد ، اگر ایشان از حق غصب شده خود سخن می گفتند از سخن گفت جز به خیر خواهی و مصلحت اندیشی چیز دیگری نبود ، حضرت هیچ گاه برای احقاق حق خود توسل به زور ، شمشیر و قوه قهریه متوسل نشد ، امام علی (ع) بیش از هر چیزی به مصلحت اسلام و امت اسلامی می اندیشید ، حکیمانه و صبورانه تا ۲۵ سال تحمل کرد و از هیچ کوششی در جهت حفظ کیان اسلام و مصلحت جامعه اسلامی دریغ نکرده است .
حضرت علی ( ع ) در طول دوران خانه نشینی بارها به جهت حفظ اسلام به کمک خلفا آمده و آنها را نجات دادند که بیشترین کمک امام به خلیفه دوم است ، این در حالی است که خلفا هم می دانستند حضرت علی (ع) در رهبری جامعه از آنها شایسته تر است ، که امام علی ( ع ) درخصوص شایستگی خود اینگونه اعلام می نماید : « شما دانسته اید که من به این خلافت از همه شایسته ترم ، و سوگند به خدا ، من به تصمیم شما تسلیم خواهم شد ، مادامی که امور مسلمانان سالم بماند و ظلم و جوری در امور مسلمانان روی ندهد ، مگر فقط برای من ، این تحمل و شکیبایی به امید پاداش و فضل الهی و اعراض از آن آرایش ظاهری و پیرایش صوری خلاف است که شما درباره آن به رقابت افتاده اید » ( خطبه ۷۴ ) .
باز هم پس از بیعت امام علی (ع) است که اعلام می کند: به امور مسلمانان ظلم و جوری وارد نمی شود ، مگر به شخص امام ، که ایشان به خاطر مصلحت اسلام و حفظ جامعه اسلامی این ظلم و جور را می پذیرد ، که حفظ دین در نگاه حضرت امام از همه چیز مهمتر است .
۲-۸- مصلحت عمومی
مصلحت عامه حفظ ارزش ها دینی جامعه است . امام علی (ع) درخصوص مصلحت عمومی و عامه جامعه اینگونه برای فرزندان خود وصیت می کند که این بشر خطاکار از آنها درس بگیرد .
حضرت اینگونه اعلام می کند : «شما و همه فرزندان و دودمانم و هر کسی را که نامه من به او برسد توصیه می کنم به تقوای الهی و نظم امور خویش و اصلاح در میان مسلمانان ، من از جد شما رسول خدا ( ص ) شنیدم که می گفت : « اصلاح میان مردم از عموم نماز و روزه برتر است » ( نامه ۴۷ ) .
همچنین حضرت به یکی از کارگزارانش نامه می نویسد و اینگونه آن را به مصلحت اندیشی راهنمایی می کند : « در هر چیزی که برای تو اهمیت دارد از خداوند یاری بطلب و شدت را با کمی نرمش در آمیز و در هر مورد که مدارا شایسته باشد ، مدارا کن و در حالی جز سختگیری چاره ای نداری تصمیم به شدت بگیر ، بال ترحم و عدل بر رعیت بگستران ، برای انان گشاده رو باش و با نرمش رفتار کن تا بزرگان طمع در ظلم تو نکنند و ناتوانان از دادگری تو مأیوس نشوند » ( نامه ۴۶ ) .
در این دو نامه می توان مهمترین ویژگی های مصلحت عمومی را این چنین بیان کرد :
- تقوا و خداترسی در امور
- عدم فراموشی عدالت و انصاف در کارها
- نظام امور خویش و اصلاح میان مسلمانان
- پرهیز از افراط و تفریط
- اعتدال و میانه روی در امور
- مساوات و عدالت ( مشایخی پور ، ۱۳۸۸ ) .
۳-۸- مصلحت حکومتی و قانونی
از آنجا که تمام قوانین براساس نیازها و مصالح جامعه وضع می شوند و هر جا که کمبود قانون احساس شود قانون وضع می شود و در هنگام اجرای آن نقض و کاستی های آن مشخص می گردد ، بنابراین مجریان خود بایستی ابتداً قانون را درخصوص خود اجرا نمایند و یا اینکه توسط کارشناسان جهت نقض مشخص گردد و براساسی مصلحت جامعه اصلاح شود .
امام علی (ع ) درخصوص اجرای قانون چنین اعلام می کند : « ای مردم ، سوگند به خدا ، من هرگز شما را به اطاعتی تحریک نمی کنم مگر اینکه خود در عمل به آن از شما سبقت می گیرم و شما را از معصیتی نهی نمی کنم مگر اینکه خودم پیش از شما ، از آن اجتناب می نمایم » ( خطبه ۱۷۵ ) .
مطالح و منافع حکومتی و قانونی اعضای جامعه در قالب موازین و اصول مطلوب تبیین می شود ، از تکالیف های کارگزاران و مدیران رعایت قانون و احترام به آن است ، اما باید خاطر داشت که رعایت قانون به معنای پیروی بی چون و چرا از قوانین نیست ، بلکه مدیران باید روح قوانین را درک کنند و آنها را مصالح مراجعان و مصالح قانونی را مصالح عامه تطبیق دهند ( مشایخی پور ۱۳۸۸ )