گام دوم: نیازسنجی
گام سوم: تحلیل فرصت ها و چالش ها
گام پنجم: تدوین و معماری ITS منطبق با برنامه ها و نیازها
گام ششم: تدوین برنامه کلی اجرایی
مطالعات پشتیبان
کالگری با مساحتی حدود ۴۳۶،۱ کیلومتر مربع و جمعیتی بالغ بر یک میلیون نفر یکی از مهمترین و پر جمعیت ترین شهرهای کانادا محسوب می شود
در تعیین ساختار، ارکان استراتژی و برنامه‌ریزی مسا ئل مدیریتی ، فنی مهندسی و تشکیلاتی باید به طور کامل مدنظر قرار گیرد. سپس اهداف طرح را بر اساس قابلیت های موجود تعیین گردد و بعد از آن راهبرد یا استراتژی برای رسیدن به اهداف موردنظر طراحی گردد .

به دلیل اینکه ماهیت پروژه‌های سیستم های هوشمند حمل ونقل بین بخشی است همکاری و هماهنگی مطلوب و موثر بین نهادها و سازمآن‌های مختلف اهمیت بسیار دارد و عملکرد نامناسب یک نهاد ، در فعالیت کل اجزاء اختلال ایجاد خواهد کرد.
متاسفانه در کشور بسیاری از طرح ها به دلیل هماهنگ نبودن بین اجزاء آن به نتیجه مطلوب نرسیده است.
پس از بررسی دقیق شهر الکترونیک، مدیریت هوشمند حمل نقل و ترافیک شهری(ITS) به بررسی و ارزیابی یکی از مهمترین بخش ها و مباحث مدیریت هوشمند حمل و نقل و ترافیک می رسیم. مبحثی که در تمامی زمینه های الکترونیکی بخش مهمی می باشد و در زمینه حمل و نقل و ترافیک نیز می بایست به بهترین نحو از آن استفاده کرده و در طرح های مختلف حمل و نقلی و ترافیکی به کار رود. این بخش که در قسمت زیر سیستم های ITS نیز نام آن ذکر شد، پرداخت الکترونیک می باشد. همانطور که می دانید پرداخت الکترونیک از مباحث اصلی هوشمندسازی سامانه های مختلف شهری می باشد و در اینجا این پژوهش تلاش دارد تا به بررسی سیستم های نوینی در حمل و نقل و مدیریت شهری بپردازد که قابلیت پرداخت الکترونیک در آن‌ها وجود داشته و بتوان با پرداخت الکترونیک به سمت شهری الکترونیکی و هوشمند گام برداشت.
در ادامه به بررسی سیستم های حمل و نقل و مدیریت پارکینگ که از پرداخت الکترونیک استفاده می کنند و طرح ها و پروژه های جدیدی در این عرصه می باشند خواهیم پرداخت.
۷-پرداخت الکترونیک و استفاده آن در سیستم های حمل و نقل و مدیریت ترافیک شهر الکترونیک
سخن گفتن در خصوص ضرورت استفاده از سامانه های پرداخت الکترونیک در روزگار ما سخن از ضرورت امری بدیهست که به آن نمی‌پردازیم. سخن اصلی ضرورت پوشش خدمات پرداخت الکترونیک در بخش پرداختهای خُرد است. تحولی که دولت و بانک مرکزی به دلایل مختلف من جمله
توان قیمت‌گذاری عادلانه همراه با تورم
هزینه بسیار بالای تولید و نگهداری اسکناس و پول فلزی خاصه در ارقام خرد.
تسهیل و تسریع در پرداختهای خرد با توجه به حجم بسیار زیاد پولی که در این بخش گردش دارد
بر آن هستند تا پس از راه اندازی موفق شبکه شتاب در سالهای پیش رو به آن بپردازند.
۷-۱ ضرورت استفاده از ابزار پرداخت الکترونیک
عدم امکان نرخ‌گذاری صحیح برای تاکسی، اتوبوس ، پارک حاشیه‌ای متناسب با تورم به دلیل عدم امکان پرداخت و دریافت وجه خرد
انتشار بسیار سریع انواع بیماری های ویروسی از طریق نقل و انتقال وجه خرد و هزینه های بسیار بالای درمانی که از این راه به کشور تحمیل می‌شود.
۷-۱-۱ روشی ساده جهت پی بردن به ضرورت پرداخت الکترونیک در حمل و نقل
به عنوان مثال طبق آمار در یک شهر حدود ۹۵۰۰ تاکسی اعم از پلاک ع و خودروهای ساماندهی شده مشغول ارائه خدمات حمل مسافر هستند. در متوسط کشوری هر خودرو تاکسی روزانه ۱۰۰ مسافر جابجا می کند. اگر برای هر نفر به صورت متوسط جهت پرداخت پول و گرفتن باقی مانده آن با پول فیزیکی تنها ۵ ثانیه وقت تلف بشود روزانه حدودا ۵۵ نفر ساعت یا به عبارتی دیگر هر سال به اندازه ۵۵ سال وقت تلف می‌شود!
هزینه این وقت بر اساس کمترین روش محاسبه یا قیمت گذاری یعنی هر ساعت ۳۰۰۰ تومان، سالانه برابر با ۱٫۴ میلیارد تومان است که یقینا در واقع رقم بسیار بیشتر خواهد بود.
اگر هزینه های مربوط به شکایات ناشی از عدم دریافت یا پرداخت پول خرد تنها در تاکسی محاسبه شود بر اساس یک شکایت به ازای هر ۱۰,۰۰۰ سفر و با این شرط که رسیدگی به هر شکایت تنها ۱۶ نفر ساعت کار کارشناسی لازم داشته باشد فارغ از زمانی که از طرفین دعوا گرفته می‌شود تنها هزینه رسیدگی به این شکایات سالانه بیش از۱,۶ میلیارد تومان خواهد بود.
اگر به ازای هر ۱۰۰۰ سفر تنها یک نفر به دلیل انتشار آلودگی ویروسی یا میکروبی به بیماری مبتلا شود و اگر هزینه مراجعه به پزشک و دریافت دارو را تنها ۲۰,۰۰۰ تومان برای هر نفر محاسبه کنیم جدا از زمان های تلف شده برای مراجعه به مراکز درمانی و دوران نقاهت سالانه مبلغی نزدیک به ۷ میلیارد تومان تنها ضرر ناشی از هزینه درمان گردش وجه خرد در تاکسی های آن شهر خواهد بود!
۷-۲ شناخت اجزای سیستمهای پرداخت الکترونیک
سیستمهای پرداخت وجه خرد الکترونیک حداقل شامل سه بخش مجزا شامل
ابزارهای پرداخت
پذیرنده ها
نرم افزارهای مدیریت کلان سیستم (AFC)
می شوند. که توضیح هر یک به شرح زیر است. (رمضانی، ۱۳۹۳)
۷-۲-۱ ابزارهای پرداخت
ابزارهای پرداخت شامل کلیه روش های هستند که با آنها می توان مبلغی را از حساب خریدار خدمت یا کالا به حساب ارائه دهنده آن کالا یا خدمت منتقل کرد.
۷-۲-۱-۱ کارت های بدون تماس RFID
شناخته شده ترین ابزار پرداخت خرد کارتهای بدون تماس (Contactless) از نوع RFID^[1] هستند.
شکل۴: نمونه یک کارت RFID و لایه های آن
در بیشتر شهرهای دنیا از همین نوع کارتها برای پرداختهای وجه خورد در حوزه های تحت کنترل شهرداری ها استفاده شده است.
دونوع معروف از این نوع کارتها که بیشتر مورد استفاده هستند کارتهای Mifare Classic و Mifare Desfire هستند. کارتهای Mifare Desfire نوع پیشرفته همان کارتهای Mifare Classic هستند که از نظر کدینگ انتقال اطلاعات و امنیت داده، ایمنی بالاتری دارند و به همین دلیل هم گرانتر هستند.
شکل ۵: نمونه کارت Mifare به صورت Tag
پروژه‌های بسیار بزرگی در دنیا مانند OysterCard در شبکه حمل‌ونقل عمومی شهر لندن با کارت‌های Mifare Classic پیاده‌سازی شدند و سپس برای افزایش امنیت به نوع Desfire مهاجرت کردند. در ایران نیز در عمده پروژه‌های جاری کشور بجز معدودی از کارت Mifare استفاده شده است که بعضاً به منظور افزایش سطح امنیت و ایجاد تنوع در خدمات قابل ارائه به سمت کارت‌های Desfire حرکت کرده‌اند.
استفاده از کارتها بدون تماس تحت عناوینی مانند کارت شهروندی، کارت بلیط و … بیشتر برای پرداختهای خرد در حوزهٔ یک شهر یا منطقه جغرافیایی خاص معمول است. مگر آنکه کارت خاصی توسط اپراتور آن برای حوزه ای بزرگتر از یک شهر یا استان ایجاد شده باشد.
۷-۲-۱-۲ جاوا کارت (JAVA CARD)
همان طور که گفته شد اکثر کارت های بدون تماس(Contactless) در واقع کارت های حافظه می‌باشند و تنها توانایی نگهداری اطلاعات را دارند. نسل جدید کارت های هوشمند جاوا کارت(Java Card) علاوه بر حافظه، دارای واحد پردازشگر اطلاعات(CPU) می‌باشند که این نوع کارت را از کارت های حافظه متمایز می‌کند. این کارت ها با همین پردازشگر عملیات خواندن، نوشتن و قابلیت محاسبات را ارائه می‌دهند که همین امر باعث شده تا بتوان این کارت‌ها را برای مصارف گوناگون برنامه ریزی کرد. از بزرگ‌ترین کاربردهای جاوا کارت، سیم کارت تلفن همراه می باشد.
به عبارت دیگر جاوا کارت یک تکنولوژی برنامه نویسی و ریزترین سیستم عامل جاوا است، برای اجرای امن برنامه های جاوا در کارت‌های هوشمند و دستگاه‌هایی با ابعاد کوچک مشابه.
۷-۲-۱-۳ پرداخت از طریق موبایل Mobile Payment
یکی دیگر از ابزارهای پرداختی که برای شهرهایی مانند رشت که از مقاصد مهم گردشگری محسوب می شوند اهمیت زیادی دارند ابزارهای پرداخت از طریق موبایل هستند. Mobile Payment با توجه به فراگیری روز افزون استفاده از موبایل به نحوه که تعداد موبایلهای موجود در کشورها معمولا از تعداد جمعیت آنها بیشتر است جهان را با امکان بسیار جذابی روبرو ساخته و آن استفاده از موبایل برای پرداخت الکترونیک است. گرچه پرداخت موبایلی هر دو بخش پرداختهای خرد و کلان را میتواند پاسخ دهد ولی معمولا بخش پرداختهای خرد در آن بیشتر خودنمایی می کند.
در این روش ابتدا دارنده موبایل باید یک حساب کیف پول الکترونیک برای خود ایجاد نماید. سپس یک شناسه واحد از موبایل فرد (مانند شماره موبایل) به عنوان ابزار شناسایی به کیف پول الکترونیکی فرد متصل می گردد. به ترتیب موبایل به عنوان ابزاری برای شناسایی دارنده حساب قابل استفاده خواهد بود. از این پس شخص دارنده موبایل می تواند در صورتی که پذیرند ابزار لازم برای ارتباط با سامانه کیف پول الکترونیک را داشته باشد تحت شرایط امن و با بهره گرفتن از موبایل اقدام به پرداخت وجه نماید.