قهر بخش خصوصی با بخش دولتی
تغییر دولت در ۸۴ و عدم فعالیت و تغییر مدیریت در سال ۸۵
عملاً طی سال‌های ۸۴ و ۸۵ فعالیت چشمگیری در وزارت بهداشت در این زمینه به چشم نمی‌خورد. به جز: مصوبه شورای سیاست‌گذاری
بررسی مشکلات و نیازهای وزارت‌خانه
بیش از ۸۰ نوع نرم‌افزار مختلف
پشنهاد سازمان بهداشت جهانی در قالب یک استراتژی[۷۶]
قانون برنامه چهارم توسعه ماده ۸۸
ایجاد مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات در سال ۸۶
تشکیل معاونت تحقیق و توسعه در سال ۸۶
گردآوری سوابق طرح و بررسی فعالیت‌های تکفاب (کلیه فعالیت‌های پژوهشی، متخصصین، اخبار، کتب و…)
اجرای فعالیت‌های مطالعاتی و پژوهشی فشرده و گسترده
تدوین کتب متعدد شامل
ارائه تعریف دقیق و علمی از EHR در ایران
بومی‌سازی دانش انفورماتیک سلامت برای تبدیل به فناوری و محصول مناسب
بررسی تجارب برتر دنیا، مفاهیم و استانداردهای بین‌المللی و سیستم‌های کدگذاری حوزه سلامت (بیش از ۱۰۵ سیستم کدگذاری) و تکنولوژی‌های روز دنیا
سیاست اعلامی: ارتقای HISهای موجود و اتصال به پرونده الکترونیکی سلامت(مهرآئین و همکاران،۱۳۹۰: ۴۲).
۲-۶-۶- اجزاء یک سیستم اطلاعات بیمارستانی
تولید کنندههای سیستم HIS اکنون دریافتهاند که این سیستم به تنهائی جوابگوی خواسته های اداره کنندگان بیمارستان نیست و باید MIS را به آن الحاق نمایند. از طرفی مدیران بیمارستانها دیگر تنها به دنبالHIS برای مکانیزه نمودن سازمان خود نمیگردند. آنچه آنها میخواهند یک HIMS کامل است که علاوه بر حل مسائل بیمارستان بتواند به مسائل فرابیمارستانی یا بعبارتی ارتباطات برونسازمانی نیز بپردازد که در حوزه سلامت بهEHR ختم میشود(مرادی،۱۳۸۷: ۵۹).
۲-۷- شناسایی و بسط فرضیه های تحقیق
در این مبحث به مطالعه و بررسی تعاریف، و مباحث مرتبط با فرضیه های تحقیق می پردازیم و در ادامه با ارائه مدل، نتیجه گیری از هر بخش صورت می گیرد و در نهایت پس از طرح فرضیات مدل نهایی تحقیق ارائه می گردد.
۲-۷-۱-کاهش مدت زمان پذیرش بیماران
کاهش مدت زمان انتظار برای دریافت خدمت در مراکز درمانی بخصوص در بخش اورژانس در جهت کاستن از مرگ و میر از اهمیت ویژه ای برخوردار است. توقف طولانی مدت موجب نارضایتی بیماران و افزایش تلفات ناشی از حوادث خواهد شد. امروزه به کارگیری سیستم های اطلاعاتی از ضروریات مدیریت است و یکی از روش های آماری پیشنهاد شده در این سیستم، کنترل آماری فرایند می باشد. بیمارستان توانسته با بهره گرفتن از روش های آماری، تغییرات فرایند خود را تحت کنترل درآورد و در صورت انحراف شاخصی از حد سازمانی تعیین شده، با تشکیل گروه های کاری نسبت به جلوگیری از ادامه انحراف مبادرت ورزد. این شاخص ها می توانند کمک موثری در تدوین استانداردهای ملی و منطقه ای بنمایند(اسدی،۱۳۸۸: ۶۹).
با پیشرفت علم و تکنولوژی در زمینه سیستم های کامپیوتری و اطلاعاتی استفاده از این سیستم ها در مراکز درمانی روند رو به رشدی به خود گرفته است. سیستم اطلاعات بیمارستانی نه تنها موجب بهبود عملکرد مدیریت و کارکنان بیمارستان می شود، بلکه به تصمیم گیری بهتر در بخش سلامت کمک می نماید. سیستم اطلاعات بیمارستانی با ارائه اطلاعات دقیق در مورد سوابق بیمار به عرضه کنندگان خدمات درتصمیم گیری های درمانی کمک می نماید. با بهره گرفتن از سیستم اطلاعات بیمارستانی، میانگین مدت اقامت بیماران، فرایند درخواست و پاسخ دهی آزمایشات، مدت زمان فرایند پذیرش بیماران و همچنین مدت زمان انجام فرایند تسویه حساب در سیستم کامپیوتری کاهش می یابد. سیستم اطلاعات بیمارستانی در مقایسه با سیستم دستی، باعث افزایش بهره وری و سهولت در کارها شده و در نهایت موجباب رضایت ارباب رجوع و ارتقای کیفیت خدمات ارائه شده را فراهم می آورد. اهمیت رضایت بیمار از خدمات دریافتی یکی از ارکان سیستم های ارتقا ی کیفیت می باشد. یکی از خدمات ارائه شده به بیمار، پذیرش و جنبه های مختلف آن می‌باشد. چنانچه رضایت بیمار از نحوه پذیرش مورد توجه قرار گیرد دیگر فرآیندهای ارائه خدمت در حین بستری را نیز تحت تأثیر خود قرار می دهد. رضایت از پذیرش بیمار جنبه های مختلفی شامل نحوه برخورد پرسنل با بیمار، میزان زمان انتظار برای بستری، برخورد پزشک و پرسنل درمانی بیمار، بحث مالی پذیرش و بستری شدن بدون مشکل در بخش می باشد(یغمایی و شیرازی،۱۳۹۰: ۱۲).
۲-۷-۱-۱- صرفه جویی در زمان پذیرش بیماران
اطلاعات بیمارستانی با ارائه پرونده الکترونیکی سلامت با تسریع انجام خدمات بهداشتی درمانی و جلوگیری از اقدامات تکراری و مراجعات بی مورد، در زمان بیماران و پرسنل سلامت صرفه جویی می نماید.
۲-۷-۱-۲- صرفه جویی در زمان پرسنل سلامت
یکی از اولیت های مدیریت در دنیای امروزی مدیریت زمان است. زیرا با توجه به پیچیده شدن زندگی و کمبود وقت دنیای اشتغال، متغیر زمان روز به روزه دارای اهمیت بیشتری شده و ارزش بیشتری می یابد(نوروزی،۱۳۷۹: ۱۳۶). از این رو در بیمارستان ها هم به عنوان سازمانی خدماتی صرفه جویی در زمان پرسنل علاوه بر کاهش هزینه های بیمارستان باعث افزایش بهره وری و راندمان کاری پرسنل می شود. سیستم جامع اطلاعات بیمارستانی با فراهم آوردن امکاناتات برنامه ریزی و زمان بندی و باعث صرفه جویی د
ر زمان پرسنل بیمارستان می شود.
۲-۷-۱-۳- افزایش دسترسی به اطلاعات یکپارچه بیماران
بدون وجود پرونده الکترونیکی سلامت دسترسی به اطلاعات یکپارچه سلامت بسیار مشکل و حتی در بسیاری از موارد غیرممکن است. ازگزارشات متنوعی که می توان از اطلاعات یکپارچه سلامت بدست آورد می شود برای مقاصد مدیریتی، نظارت، و پژوهشی استفاده نمود(یغمایی و شیرازی،۱۳۹۰). از دیگر قابلیت های سیتم جامع اطلاعات بیمارستانی بهبود دسترسی مناطق دور افتاده و روستایی به مراقبت های سلامت است. HIS در این زمینه با ارائه دورا پزشکی و خدمات دیگر پرونده الکترونیکی سلامت، سطح کیفیت مراقبتهای بهداشتی و درمانی در مناطق دورافتاده و روستاها را به طور چشمگیری افزایش می دهد.
| نمودار۲-۳: مدل فرضیه کاهش مدت زمان پذیرش بیماران |
۲-۷-۱-۴- جمع بندی
از جمله کارکردهای مهم و حیاتی سیستم جامع اطلاعات بیمارستانی(HIS)کاهش مدت زمان پذیرش بیماران است که این مزیت باعث کاهش صرفه جویی در زمان پذیرش بیمار و در نتیجه کاهش خطر در بیماران اورژانسی می شود. علاوه بر این سیستم باعث صرفه جویی در زمان پذیرش برای پرسنل نیز در پی دارد که این امر در نهایت باعث کاهش هزینه هم برای بیمار و هم برای بیمارستان خواهد شد. از سوی دیگر استفاده از این سیستم باعث افزایش دسترسی به اطلاعات یکپارچه بیماران خوهد شد که این امر نیز دارای مزایایی همچون سهولت دسترسی، سرعت دسترسی، سهولت نظارت و کنترل بر روند بهبودی و درمان بیمار را در پی دارد.
۲-۷-۲-کاهش خطاهای پزشکی
یکی از علومی که میزان خطا در آن می تواند بسیار خطرناک بوده و باعث تهدید جان انسان ها شود، علم پزشکی است. سالیانه تعداد زیادی از انسان ها بر اثر خطاهای پزشکی مختلف جان خود را از دست می دهند. اما آی تی به کمک این مشکل آمده و بیشتر خطاهای موجود در حیطه تجویز و مصرف دارو را کاهش داده است(گلچهره،۱۳۸۹: ۲۱۴). متاسفانه تا چند وقت پیش خطاهای پزشکی در حیطه تجویز دارو به کرات رخ می دادند و هنوز هم این مشکل در بسیاری از کشورهای در حال توسعه دیده می شود و پیامدهای بالینی و اقتصادی قابل توجهی دارد. برای کاهش میزان این خطاها، کارشناسان به فکر کمک گرفتن از فناوری اطلاعات افتادند تا ضمن راحت تر شدن کارها، کیفیت هم بالاتر رود. حوادث دارویی نامطلوب و خطاهای دارویی در بیماران بستری شده، همیشه مشکل بوده است و مطالعات نشان داده است که حوادث مرتبط با داروها یک اتفاق بسیار رایج بوده و آسیب یا تروژنیک نامیده می شود(عطاپور،۱۳۹۰: ۱۹). این مطالعات خیلی وقت است که در حال انجام است ولی برای توسعه راهکارهای پیشگیری از این آسیب تا چند وقت پیش، فکر خاصی نشده بود. تا این که نظام رایانه ای ورود دستورات پزشک به همراه امکانات حمایتی در تصمیم گیری بالینی را تصویب کرده و به این ترتیب میزان خطاهای جدی تجویز دارو در بالغان بستری شده در بیمارستان کاهش پیدا کرد. کم کم توجه بیشتری به فناوری های اطلاعاتی در دسترس صورت گرفت و میزان استفاده از این فناوری ها روز به روز بیشتر شد. به این ترتیب در شاخه پزشکی تحول عظیمی رخ داد و میزان خطاهای پزشکی تا حد زیادی کاهش پیدا کرد.
۲-۷-۲-۱- کاهش خطا در نسخه نویسی
یکی از مسایلی که می‌تواند باعث ایجاد عوارض در بیمار و در نتیجه طرح شکایت در مراجع قانونی علیه پزشک شود، مساله خطاهای موجود در نسخه نوشته شده توسط پزشک است که این امر موجب تحویل داروی نادرست به جای داروی تجویز شده به بیمار میشود (احمدی،۱۹۸۰: ۲۶) و این مساله معمولا به دلیل بی‌حوصلگی و عجله پزشکِ نویسنده نسخه و یا توجه نکردن کافی کادر داروخانه به مندرجات نسخه پیش می‌آید. خطاهای نسخه نویسی شامل خطا در فیزیک نسخه نویسی و نیز خطا درمتافیزیک نسخه نویسی است. فیزیک نسخه شامل نوشتن اقلام دارویی، رعایت همه استاندارد‌ها و اطلاعات نسخه نویسی، نوشتن کامل دارو، شکل دارو، قدرت دارو، فواصل مصرف دارو و مدت زمان و تعداد داروی مصرفی و… در برمی‌گیرد که نبود هر یک می‌تواند مسیر درمانی را با اختلال مواجه ساخته و بیمار را از نظر دستیابی به درمان با مشکل رو به رو کند(خویی،۱۳۹۲). پرونده الکترونیکی سلامت با هشدارهای به موقع به پزشک و همچنین خوانایی نسخه الکترونیکی و جلوگیری از اشتباه در تحویل دارو موجب کاهش خطا در نسخه نویسی میشود.
۲-۷-۲-۲- کاهش آزمایشات و نسخه های تکراری
اصول نسخه نویسی صحیح و پرهیز از نسخه های تکراری از مهم‌ترین و اساسی‌ترین و نیز تاثیر گذار‌ترین مهارت‌های علمی پزشکان است. با توجه به اینکه در کشور ما بخش مهمی از فرآیندهای درمان مبتنی بر استفاده از دارو و انجام آزمایش است، بخش عمده داروهای مصرف از مسیر نسخه نویسی پزشکان به دست بیماران می‌رسد و به دستور پزشکان توسط بیمار مصرف میشود بنابراین نسخه نویسی و خطا در تجویز آزمایش نقش مهمی را در فرایند درمان بازی می‌کند(خویی،۱۳۹۲). با پرونده الکترونیکی سلامت، پزشکان از سوابق بیماران مطلع شده و از آزمایشات و نسخه های تکراری و بی مورد پرهیز می‌نمایند(زیادلو و مرزبان،۱۳۸۹: ۵). با این کار صرفه جویی در هزینه داروها و آزمایشات به طور چشمگیری صورت می‌گیرد.
۲-۷-۲-۳- کاهش خطا در تفسیر نتایج آزمایشات و تصاویر تشخیصی
با توجه به اینکه متخصصان رادیولوژی می‌توانند
علاوه بر آزمایش یا تصاویر تشخیصی بیمار به سوابق بیماری های حال و گذشته وی و تصاویر و آزمایشات قبلی وی نیز دسترسی داشته باشند می‌توانند آزمایشات و تصاویر را بهتر تفسیر نمایند(زیادلو ومرزبان،۱۳۸۹: ۶)
