۹

۸

۷

۶

۵

۴

۳

۲

۱

n

۱/۴۵

۱/۴۵

۱/۴۱

۱/۳۲

۱/۲۴

۱/۱۲

۰/۹

۰/۵۸

۰

۰

I.I.R.

شکل(۴-۳): شاخص ناسازگاری ماتریس تصادفی (قدسی پور، ۱۳۸۵، ۷۳)
۳-۵-۴- انجام مقایسات زوجی در تصمیم گیری گروهی
با توجه به اینکه عموماً در تصمیم گیری گروهی بین نظرات تصمیم گیرندگان در مورد آرایه های ماتریس اختلاف وجود دارد، فرایند تحلیل سلسله مراتبی اجازه میدهد که هریک از تصمیم سازان مقدار دلخواه خود را برای هر آرایه وارد ماتریس نموده و سپس قضاوتهای فردی را با بهره گرفتن از میانگین هندسی آنها به قضاوت گروهی (برای هر مقایسه زوجی) تبدیل میکند. اکزل و ساعتی^[۱۷۱] نشان دادند که میانگین هندسی بهترین روش برای تلفیق قضاوتها در فرایند تحلیل سلسله مراتب گروهی است.

فرمول (۳-۱۱): محاسبه میانگین هندسی برای تلفیق قضاوتها
حال سوالی که مطرح میشود آن است که تا چه اندازه قضاوت افراد با قضاوت گروهی (که از میانگین هندسی به دست آمده) مطابقت میکند؟ به این سوال میتوان با محاسبه سازگاری پاسخ داد. فرض کنیم (a_ij) ماتریس n × n مقایسه زوجی است که با میانگین هندسی تهیه شده است و فرض میکنیم (W₁, W₂, ……….., W_n) وزن نهایی باشد که از این ماتریس به دست آمده است. ابتدا نرخ سازگاری ماتریس را محاسبه میکنیم اگر این نرخ کمتر از ۱/۰ باشد می توان نتیجه گرفت که تصمیم گروه دارای سازگاری قابل قبول است. به همین روش میتوانیم انحراف نسبی یک تصمیم فردی را از قضاوتهای گروهی تعیین کرد. اگر (a_ij) ماتریس قضاوتهای فرد kام و (W₁, W₂, ………, W_n) وزنهای محاسبه شده از ماتریس مقایسه زوجی گروهی a_ij باشد، نرخ ناسازگاری این مقایسه، انحراف نسبی قضاوتهای فرد kام را نسبت به قضاوت گروه نشان میدهد. چنانچه نرخ سازگاری کمتر از ۱/۰ باشد، می گوییم قضاوتهای فرد به گروه نزدیک است. به طور کلی این نتایج انسان را قادر میسازد تا افرادی که نظراتشان از جمع دورافتاده است را مشخص نماید (قدسی پور، ۱۳۸۵، ۱۱۱).
۱۱۲
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل داده ها
۱۱۳
۴-۱- مقدمه
تجزیه و تحلیل داده ها ^[۱۷۲] فرایندی چند مرحلهای است که طی آن دادههایی که از طریق بکارگیری ابزارهای جمع آوری در نمونه (جامعه) آماری فراهم آمدهاند، خلاصه، کدبندی ، دسته بندی و… و در نهایت پردازش میشوند تا زمینه برقراری انواع تحلیلها و ارتباطها بین این داده ها به منظور آزمون فرضیه ها فراهم آید. در این فرایند داده ها هم از لحاظ مفهومی و هم از جنبه تجربی پالایش میشوند. فرایند تجزیه و تحلیل با توجه به نوع تحقیق، مسئله تحقیق، ماهیت فرضیه ها، نوع نظریه سازی، ابزار به کار رفته در جمع آوری اطلاعات، … متفاوت هستند (خاکی، ۱۳۸۴، ۳۰۶).
تحلیلهای آماری بر دو گونهاند، تحلیل توصیفی و تحلیل استنباطی. آمار توصیفی صرفاً به توصیف جامعه میپردازد و هدف آن محاسبه پارامترهای جامعه است. در آمار استنباطی محقق با بهره گرفتن از مقادیر نمونه آمارهها را محاسبه میکند و در صورت امکان آمارهها به پارامترهای جامعه تعمیم داده می شود (آذر و مومنی، ۱۳۸۴، ۹).
۴-۲- تحلیل توصیفی داده های پرسشنامه
همانطور که در فصل قبل اشاره شد، جامعه آماری این تحقیق شامل متخصصان ماشین آلات راهسازی است که سطح تحصیلات تمامی آنها مهندسی در رشته مکانیک میباشد. از لحاظ جنسیتی نیز نمونه آماری در برگیرنده متخصصان مرد و زن می باشد که میزان فراوانی و درصد فراوانی آنها به ترتیب در شکلهای (۴-۱) و (۴-۲) آمده است.
شکل (۴-۱): فراوانی پاسخ دهندگان از نظر جنسیت
شکل (۴-۲): درصد فراوانی پاسخ دهندگان از نظر جنسیت
۴-۲-۱- بررسی ترجیحات پاسخ دهندگان در مقایسه های زوجی
در این قسمت آماری از میزان ترجیح پرسش شوندگان در پاسخ به سوالاتی که به صورت مقایسه زوجی متغیرهای تحقیق مطرح شده بود، ارائه می شود. در هریک از این نمودارها سه ستون وجود دارد که دو ستون اول مربوط به تعداد افرادی است که یکی از دو عامل را بر دیگری ترجیح دادهاند و ستون سوم نیز بیانگر تعداد افرادی است که در هنگام تصمیم گیری خرید ماشین آلات راهسازی این دو عامل برایشان از اهمیت یکسانی برخوردار بودهاند. این مقادیر به شکل درصدی و به صورت نمودار دایرهای نیز آمده است.
در شکلهای (۴-۳) و (۴-۴) به ترتیب میزان فراوانی و درصد فراوانی در مقایسه دو عامل «کیفیت» و «قیمت» نشان داده شده است.
شکل (۴-۳): فراوانی پاسخ دهندگان در مقایسه دو عامل کیفیت و قیمت
۱۱۵
شکل (۴-۴): درصد فراوانی پاسخ دهندگان در مقایسه دو عامل کیفیت و قیمت
در شکلهای (۴-۵) و (۴-۶) به ترتیب میزان فراوانی و درصد فراوانی در مقایسه دو عامل «کیفیت» و «خدمات پس از فروش» نشان داده شده است.
شکل (۴-۵): فراوانی پاسخ دهندگان در مقایسه دو عامل کیفیت و خدمات پس از فروش

است :

پس،از این مورد نیز سال ۳۲۹ =(۷۱-۴۰۰) تائید می شود .
حال می توان این پرسش را مطرح کرد که کودکی را ،که در سال ۳۲۹ زاده شد و بعدها به نام فردوسی شهرت یافت و جهان از نام او پر آوازده شد ،چه نام نهادند .پاسخ به درستی دانسته نیست . شاید «حسن » یا «منصور» ؟نام پدرش را به درستی نمی دانیم . آنانکه نامش را «حسن» نوشته اند ،نام پدرش را «اسحاق » یا علی گفته اند و آنکه نامش «منصور» گفته نام پدرش را «حسن» نوشته است . اما کنیه او را همه جا «ابوالقاسم » نوشته اند .
۴-۱-۶ خانواده فردوسی :
از روزگار کودکی او چیزی نمی دانیم . نظامی عروضی ،نویسنده ای که حدود یک قرن و نیم بعد از فردوسی می زیسته ،او را از دهقانان طوس قلمداد کرده است . از گفته همین نظامی و از راه آگاهیهای که از احوال دهقانان آن روزگار داریم و نیز اشاره هایی که در شعر خود فردوسی هست ،می توانیم دور نمایی از از زندگی او را به دست آوریم .
نخست ببینیم در آن روزگاران به چه کسانی دهقانان می گفته اند ؟واژه «دهقان » تاریخچه پیچیده ای دارد و نه تنها در طول قرنها ،بلکه در همان روزگار فردوسی نیز به معنیهای گوناگونی اطلاق می شده است .در روزگار پیش از اسلام ،رئیس طبقه کشاورزان را «دهقان » می گفته اند. ولی در دوران اسلامی به بزرگان ایران دهقان گفته اند . گاهی پادشاه یک ناحیه کوچک هم دهقان نامیده می شده است .در روزگار فردوسی بیشتر اعیان و اشراف خراسان را دهقانان تشکیل
می داده اند . اغلب اینان دارای چند یا یک روستا یا لااقل دارای زمین و آب کشاورزی بوده اند. فردوسی جایی واژه دهقان را به معنی کسی که برتر از کشاورز است و جایی دیگر به معنی کسی که به دست خود کشت می کند به کار برده است . در بعضی از مآخذ نوشته اند:دهقانان با
جامه های خود از مردم عادی ممتاز بودند ؛کمر بندزرین بر زمین می بستند و در قلعه ها زندگی
می کردند: دهقانان با آداب و رسوم و سنتها و به داستانهای باستانی ایران علاقه می ورزیدند. بسیار از سنتها و داستانهای کهن ایرانی را این گروه نگهداری کرده و به آیندگان سپرده اند .چنانکه فردوسی برخی از داستانهای شاهنامه را از قول دهقان نقل می کند :

حال می توان دور نمای زندگی خانواده فردوسی را چنین ترسیم کرد . پدر فردوسی از دهقانان و دارای ثروت و رفاه بوده است . روستای باژ از آن او بوده یا در آن ده زمینهای کشاورزی و باغها و ستور و دام داشته است . با خانواده اش درقلعه ای در نزدیکی ده یا در خانه ای که از خانه های روستایی ممتاز بوده زندگی می کرده است . به تربیت فرزند علاقه داشته ،او را به مکتب فرستاده ،یا برای او معلم به خانه آورده بوده است . چنین بر می آید که فردوسی مدتی از روزگار کودکی و جوانی را در تحصیل دانش گذرانده بوده ،چه علاوه بر تاریخ و ادب فارسی ،از ادبیات عرب و علوم دینی نیز آگاهیهایی داشته است . گذشته از این ،چنانکه رسم آن روزگاران بوده سواری و تیر اندازی و شاید برخی از داستانهای کهن ایرانی را ،شاید از راه تفنن ،به نظم

می کشیده است . در روزگار جوانی همسری گزیده بوده ،و چنانکه از سر آغاز داستان بیژن و میژه بر می آید ،همسرش با سواد و هنرمند بوده ،چنگ می نواخته و زبان پهلوی می دانسته و از روی کتابهای پهلوی همین داستان بیژن و منیژه را برای فردوسی می خوانده است تا او را به نظم درآورد.

۴-۱-۷ مرگ :
تاریخ در گذشت فردوسی را ۴۱۱ نوشته اند . در این هنگام فردوسی ۸۲سال داشته است .
آخرین اشاره ای که به سن خود می کند ،آنجاست که از ۸۰سالگی خود سخن به میان آورده :

بورس محل تجمیع سرمایه^[۲۸]‌های جامعه است و شکوفایی بورس، که خود بزرگترین بخش بازار سرمایه است به معنی شکوفایی بازار سرمایه‌ی یک کشور است. بورس اوراق بهادار تهران شامل ۴۲ صنعت می باشد. که در این پژوهش به دو صنعت شیمیایی و خودرویی می‌پردازیم.
۲-۶-۱- صنعت گروه محصولات خودرویی
هدف از ایجاد شرکت‌های صنعت خودرویی در ایران تأسیس و اداره کارخانجات در هر محل در داخل و یا خارج کشور به منظور تولید و تهیه انواع خودرو و قطعات مربوط به آنها و امثال آن و هرگونه دستگاه، ماشین آلات، قطعات و اجزای آنها و بهره برداری از اینگونه کارخانجات و فروش و صدور محصول آنها و واردات مواد اولیه و قطعات هرگونه خودرو و ماشین آلات و تأسیس هرگونه شرکت و خرید کارخانجات و سهام شرکت‌های موجود در داخل یا خارج از کشور در حدود موضوع شرکت.
۲-۶-۲- صنعت گروه محصولات شیمیایی
شرکت‌های پتروشیمی بیشترین حاشیه سود را ازمیان تمام شرکت‌های بازار سهام ایران دارند. حاشیه‌ی سود مهمترین شرکت‌های پتروشیمی ایران به طور معمول بین ۶۰ تا ۹۹ درصد است و این با در نظر گرفتن حاشیه‌ی سود بسیار پایین صنایع دیگر در بورس اوراق بهادار صنعت قابل توجهی محسوب می‌شود.
۲-۷- معیار تسلط تصادفی^[۲۹]
معیار تسلط تصادفی یک مدل جامع برای انتخاب در شرایط عدم اطمینان است که مطلوبیت مورد انتظار را حداکثر می‌کند. این معیار تابع چگالی را برای نشان دادن ویژگی‌های یک توزیع مورد استفاده قرار می‌دهد. در مقایسه دو گزینه سرمایه‌گذاری در یک زمان، تسلط تصادفی وجود گزینه که احتمال دارد پاداش بیشتری را داشته باشد تعیین می‌کند. در این رویه هر پرتفویی که توسط پرتفوی دیگر تحت تسلط قرار گیرد از منطقه موجه خارج می‌شود. این روند ادامه پیدا می‌کند تا زمانی که مرز کارایی پرتفوهایی که تحت تسلط قرار گرفته‌اند شکل گیرد(ترجمان و راعی، ۱۳۹۰).

مقاله‌های منتشر شده توسط توسط هانوچ و لوی^[۳۰] در سال ۱۹۶۹، هادر و راسل^[۳۱] در سال ۱۹۶۹، راسچیلد و استیگلز^[۳۲] در سال ۱۹۷۰ و ویتمور^[۳۳] ۱۹۷۰یک چارچوب سیستماتیک برای تحلیل رفتار در عدم اطمینان به وجود آورد و زمینه را برای یک پارادایم جدید با عنوان تسلط تصادفی(SD) فراهم کرد(پست^[۳۴]، ۲۰۰۳). معیار تسلط تصادفی از مفیدترین ابزارهای تصمیم‌گیری در شرایط عدم اطمینان برای رتبه‌بندی و تعیین تسلط سرمایه‌‌گذاری‌‌ها است(وونگ و چان^[۳۵]، ۲۰۰۸). معیار تسلط تصادفی چارچوبی براساس مطلوبیت برای ارزیابی انتخاب، در شرایط نامطمئن فراهم می‌کند(فونگ^[۳۶]، ۲۰۱۰).
معیار تسلط تصادفی بطور مستقیم براساس قواعد اقتصاد خرد است و اصول اصلی این معیار عبارتند از:
غیر اشباع^[۳۷]: سرمایه‌گذاران بیشتر را به کمتر ترجیح می‌دهند؛ مطلوبیت نهایی مثبت است.
ریسک گریزی^[۳۸]: سرمایه‌گذاران یک درآمد مطمئن را بر یک درآمد مورد انتظار نامطمئن و برابر با آن ترجیح می‌دهند؛ مطلوبیت نهایی کاهشی است.
تقارن^[۳۹]: سرمایه‌گذاران، توزیع با چولگی مثبت را ترجیح می‌دهند؛ مطلوبیت نهایی محدب است(ورسیجپ^[۴۰]، ۲۰۰۷).
در مقایسه با روش‌های سنتی، روش تسلط تصادفی فرضیات محدود کننده ندارد بلکه بینش بیشتری نسبت به عملکرد و ریسک ذاتی شرکت های بورسی فراهم می‌کند. معیار تسلط تصادفی، تحلیل میانگین- واریانس را برای تعیین مرز کارای فرصت‌های سرمایه‌گذاری از دیدگاه‌های مختلف به مبارزه می‌طلبد.
۲-۷-۱- تسلط تصادفی مرتبه اول^[۴۱](FSD)
در معیار تسلط تصادفی مرتبه اول محدودیت تابع مطلوبیت آن است که تصمیم گیرندگان در معیار سنجش دارای مطلوبیت نهایی مثبت هستند یعنی همان مفهوم مقدار بیشتر بر کمتر ترجیح داده می شود.
تسلط تصادفی مرتبه اول با فرض سیری ناپذیری سرمایه‌گذاران شکل گرفت. در معیار تسلط تصادفی مرتبه اول فرض بر این است که تصمیم‌گیرندگان صرف نظر از ریسک‌پذیر، ریسک‌گریز یا بی تفاوت بودن نسبت به ریسک، بیشتر را به کمتر ترجیح می‌دهند و مطلوبیت نهایی بازده مثبت است(  )(فونگ، ۲۰۱۰). این سرمایه‌گذاران نیازمند تابع مطلوبیت غیرکاهشی با توجه به نرخ بازده می‌باشند. دو سرمایه‌گذاری A و B را در نظر بگیرید. A براساس تسلط تصادفی مرتبه اول بر B مسلط است اگر سرمایه‌گذاران بیشتر را به کمتر ترجیح دهند و تابع توزیع تجمعی^[۴۲] A هیچ وقت بزرگتر از تابع توزیع تجمعی B نباشد (توزیع‌ها همدیگر را قطع نمی‌کنند و A بالای B قرار نمی‌گیرد). به عبارت دیگر، هر نرخ بازده برای A بایستی بزرگتر یا مساوی هر نرخ بازده برای B باشد و حداقل یک نرخ بازده برای A وجود داشته باشد که قطعاً از آن نرخ بازده مورد نظر برای B بزرگتر باشد. هنگامی که A بر B مسلط باشد، فرصت سرمایه‌گذاری A، فرصت سرمایه‌گذاری B را از مرز کارا خارج کرده و B در منطقه غیرکارا قرار می‌گیرد(کجتسا و کیف^[۴۳]، ۲۰۰۳).A براساس تسلط تصادفی مرتبه اول بر B مسلط است اگر:
سرمایه‌گذاران بیشتر را به کمتر ترجیح دهند(  ).
مجموع احتمالات تجمعی برای همه بازده ها هیچ وقت برای A از B بیشتر نباشد و گاهی کمتر باشد(ترجمان و راعی، ۱۳۹۰).
۲-۷-۲- تسلط تصادفی مرتبه دوم^[۴۴](SSD)
نیازهای بازار مالی دنیا، رفتار و سلایق متفاوت سرمایه‌گذاران نشان داد که معیار تسلط تصادفی نیاز به مفروضات بیشتری دارد و معیار تسلط تصادفی مرتبه اول کافی نمی‌باشد. راسل و هادر در سال ۱۹۶۹ بیان کردند که یک معیار کاراتر و قوی تری نیاز است تا سرمایه‌گذاران را راهنمایی کند. این معیار جدید کارا به تسلط تصادفی مرتبه دوم معروف است. در معیار برتری تصادفی درجه دوم محدودیت های اضافی بیشتری برای تابع مطلوبیت در نظر گرفته می شود. این معیار بر این اساس است که سرمایه‌گذاران ریسک گریزند. این چارچوب کلی، ایجاد یک ارزیابی دقیق‌تر را ممکن می‌سازد. در نتیجه، اضافه شدن فرض جدید به نوعی باعث کاهش اندازه مرز کارا می‌شود. در حقیقت، اکثر اوقات کاهش در تعداد کاندیدا های سرمایه‌گذاری که ارزش پاداش در مرز کارا را دارند، وجود خواهد داشت. بنابراین تسلط تصادفی مرتبه دوم یک رویکرد قطعی ‌تری برای رتبه‌بندی گزینه‌های سرمایه‌گذاری است. ریسک گریزی یک پیش فرض برای تسلط تصادفی مرتبه دوم است(کجتسا و کیف، ۲۰۰۳). معیار تسلط تصادفی مرتبه دوم نسبت به معیار تسلط تصادفی مرتبه اول از قدرت تمایز بیشتری برخوردار است و منطقه موجه تسلط تصادفی مرتبه دوم، زیر مجموعه منطقه موجه تسلط تصادفی مرتبه اول است.A براساس تسلط تصادفی مرتبه دوم بر Bمسلط است اگر:
سرمایه‌گذاران بیشتر را به کمتر ترجیح دهند(  ).
سرمایه‌گذاران ریسک گریز باشند(  )
مجموع احتمالات تجمعی برای همه بازده ها هیچ وقت برای A از B بیشتر نباشد و گاهی کمتر باشد(ترجمان و راعی، ۱۳۹۰).
۲-۷-۳- تسلط تصادفی مرتبه سوم^[۴۵](TSD)
تئوری تسلط تصادفی مرتبه سوم توسط ویتمور (۱۹۷۰) توسعه یافت. این معیار تلاش می‌کند تا یک قانون کاراتر و محدودتر تصمیم‌گیری را با افرودن مفروضاتی جدید به تسلط تصادفی مرتبه دوم ایجاد کند. فرض جدید اضافه شده به فرض ریسک‌گریزی تسلط تصادفی مرتبه دوم بیان می‌کند که سرمایه‌گذاران ریسک گریزی مطلق کاهشی دارند که این فرض مربوط به شکل تابع مطلوبیت است. از نظر ریاضی، در این حالت مشتق سوم تابع مطلوبیت یک سرمایه‌گذار مثبت است. ریسک‌گریزی مطلق، میزانی که یک سرمایه‌گذار برای یک سطح معین ثروت ریسک‌گریز است را نشان می‌دهد. هرچه ثروت افزایش یابد، مبالغ بیشتری در دارایی‌های ریسکی سرمایه‌گذاری می‌گردد. به طور کلی اکثر سرمایه‌گذاران ریسک‌گریزی مطلق کاهشی را نشان می‌دهند(کجتسا و کیف، ۲۰۰۳). A براساس تسلط تصادفی مرتبه سوم بر B مسلط است اگر:
سرمایه‌گذاران بیشتر را به کمتر ترجیح دهند(  ).
سرمایه‌گذاران ریسک گریز باشند(  )
سرمایه گذاران ریسک گریزی مطلق کاهشی داشته باشند(  ).
مجموع احتمالات تجمعی برای همه بازده ها هیچ وقت برای A از B بیشتر نباشد و گاهی کمتر باشد(ترجمان و راعی، ۱۳۹۰).
۲-۸- برتری تصادفی مارکوئیتز
برتری تصادفی مارکوئیتز برای دو متغیر F و G به این صورت تعریف می شود:
اگر برای تمام xها، و باشد آنگاه تابع توزیع F برتری تصادفی مرتبه اول مارکوئیتز نسبت به تابع توزیع G دارد.
اگر برای تمام xها، و ، آن موقع تابع توزیع F برتری تصادفی مرتبه اول مارکوئیتز نسبت به توزیع G دارد.
اگر برای تمام xها، و آن گاه تابع توزیع F برتری تصادفی مرتبه سوم مارکوئیتز نسبت به تابع توزیع G دارد.
تابعی که مارکوئیتز برای رفتار مبتنی بر ریسک سرمایه‌گذاران پیشنهاد داده بود این حقیقت را بیان می‌کند که سرمایه‌گذاران در دامنه‌ی مثبت در آغاز ریسک پذیر و در دامنه‌ی منفی ابتدا ریسک گریز هستند. در واقع سرمایه‌گذاران در دامنه‌ی مثبت، سهام با بازدهی پایین تر را انتخاب می‌کنند و در دامنه‌ی منفی سهام دارای بازدهی بالاتر را انتخاب می‌کنند و به صورت یک امر واضح می‌توان بیان کرد که برای سرمایه‌گذارانی که تابع مطلوبیت آنها به آن صورتی که مارکوئیتز پیشنهاد کرده باشد، سهامی که تابع توزیع آن در ناحیه‌ی مثبت بالاتر و در ناحیه‌ی منفی تابع توزیع آن پایین تر است دارای برتری خواهد بود و به عبارتی مسلط است( چو و همکاران^[۴۶]، ۲۰۰۶).
۲-۹- برتری تصادفی آتی^[۴۷]
برتری تصادفی آتی مفهوم دیگری از نظریه‌ی برتری تصادفی است. به عنوان مثال اگر x و y دو متغیر تصادفی با توزیع احتمال F و G باشند آن موقع برتری تصادفی آتی، برای این دو متغیر به صورت زیر تعریف می شود:
اگر برای تمام xها، و باشد آنگاه تابع توزیع F دارای برتری تصادفی مرتبه اول آتی نسبت به تابع توزیع G است.
اگر برای تمام xها، و آنگاه تابع توزیع F برتری تصادفی مرتبه‌ی دوم آتی نسبت به تابع توزیع G دارد.
اگر برای تمام xها، و ، آن گاه تابع توزیع F برتری تصادفی مرتبه سوم آتی نسبت به تابع توزیع G دارد(چو و همکاران، ۲۰۰۶).
۲-۱۰- مزیت‌های معیار تسلط تصادفی
جذابیت نظری معیار تسلط تصادفی در جهت‌گیری غیرپارامتری آن نهفته است. معیار تسلط تصادفی به مشخصات پارامتری کامل از ترجیحات تصمیم‌گیرنده و توزیع آماری از گزینه‌های انتخاب نیاز ندارد بلکه به مجموعه‌ای از مفروضات کلی تکیه دارد(لین^[۴۸] و همکاران، ۲۰۱۰). از جمله مهم‌ترین مزایای معیار تسلط تصادفی که باعث شده کاربرد زیادی در سنجش ریسک و رتبه بندی سرمایه‌گذاری‌ها داشته باشد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
بدون نیاز به بررسی دقیق اولویت‌های ریسک سرمایه‌گذاران و شکل تابع مطلوبیت می‌توان به صورت مناسب ریسک سرمایه‌گذاری‌ و پرتفوی را رتبه بندی کرد.
معیار تسلط تصادفی در حالت غیر نرمال بودن توزیع داده‌ها هم قابل استفاده است.
مفروضات اساسی معیار تسلط تصادفی محدودیت کمتری نسبت به معیار سنتی میانگین- واریانس و تحلیل‌های CAPM^[49] ایجاد می‌کند(لین^[۵۰] و همکاران،۲۰۱۰).

آماره آزمون که دارای توزیع t استیودنت با درجه آزادی n-2 است براساس فرمول زیر محاسبه می شود: رابطه (۳-۵)
که در رابطه فوق S_bخطای معیار b (ضریب رگرسیون حاصل ازنمونه ها) از طریق رابطه (۳-۵) به دست می آید:
رابطه (۳-۶)

که در رابطه فوق S_e خطای معیار برآورد است که از طریق فرمول رابطه (۳-۶) محاسبه می شود:
رابطه (۳-۷)
۳-۱۰-۶-۳-تعیین مقادیر بحرانی
در این مرحله مقادیر بحرانی با توجه به n و و یک دنباله یا دو دنباله بودن آزمون تعیین می شوند.
۳-۱۰-۶-۴- تصمیم گیری
اگر آماره آزمون با توجه به مقادیر بحران در ناحیه پذیرش H₀ واقع باشد، فرض H₀در سطح اطمینان ×(۱- )۱۰۰درصد پذیرفته می شود. به عبارت دیگر رابطه خطی معنی داری بین متغیر مستقل و متغیر وابسته وجود ندارد. در غیر این صورت داده های نمونه دلیل محکمی بر تایید H₀ ارائه نداده به بیان دیگر H₁تایید شده یعنی رابطه خطی معنی داری بین متغیر وابسته و مستقل وجود دارد (آذر، ۱۳۸۰).
۳-۱۱- جمع بندی مطالب فصل روش تحقیق
با بررسی خصوصیات کمی و تبیین ارتباط دادهای مورد تحقیق به صورت کنترل شده از نظر پایایی و روایی مورد نیاز و کفایت قضاوت پذیری در خصوص عوامل موثر در اهداف مورد نظر ارتقاء تکنولوژی صنعت برق در حوزه برق منطقه ای غرب، به کمک تبیین جدول هدف – محتوا تفسیر کننده عملکرد متغیرها یا عوامل اولیه موثر در نحوه شناخت وکشف روابط مکنون در امر تکنولوژی، اقدام به تحلیل عاملی داده های مزبور گردید. آنگاه با تبیین وتوصیف مسیرهای ارتباطی میان عوامل موثر و اهداف مورد نظر مدل قابل سنجش و آماده تحقیق برای تبیین معادلات ساختاری معرفی گردیده است. به بیانی دیگر نتایج بدست آمده در این فصل از تحقیق، موجب به تبیین روش تحقیق و آماده سازی داده های آماری جهت تجزیه و تحلیل منجر به تدوین مدل تجربی و قابل آزمون و اثبات روابط ساختاری مکنون به صورت مدل مفروض و اولیه در نمودار شماره (۳- ۲) در زیر می باشد:

نمودار (۳- ۲): مدل ساختاری مفروض عوامل موثر در ارتقاء سطح تکنولوژی
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل داده ها
و
طرح مدل تجربی تحقیق
تجزیه و تحلیل داده ها و طرح مدل تجربی تحقیق

1. 1. فصل چهارم : تجزیه وتحلیل داده ها و طرح مدل تجربی تحقیق

۴-۱- مقدمات و کلیات مدل سازی
۴-۲- طراحی و توصیف مدل تجربی اولیه
۴-۳- طراحی و توصیف مدل تجربی نهایی
۴-۴- ارزیابی مدل های تجربی کشف شده
۴-۵- آزمون فرضیه های تحقیق بر روی مدل تجربی نهایی
۴-۶- تحلیل معادلات رگرسیون در مدل تجربی نهایی
۴- ۷- جمع بندی نتایج تحلیل داده ها و ارائه مدل تجربی مطلوب
۴-تجزیه و تحلیل داده ها وطرح مدل تجربی تحقیق
نظر به حجم زیاد و پیچیدگی داده ها ی حاصل از جامعه آماری؛ احتمال بروز خطاهای محاسباتی، اشتباهات تحلیلی، عملکرد نادرست در تشخیص مدل مورد نظر بیشتر خواهد شد. بنا براین با طبقه بندی داده ها و تعیین شاخص های آماری مربوط به هر طبقه می توانیم درک صحیح تری در خصوص ارتباطات نامشهود میان متغیرهای تحقیق داشته باشیم. در این تحقیق به کمک روش های آماری مختلف بر اساس موارد و مندرجات فصل سوم، عامل های کاملا مشخص و اساسی مورد شناسایی قرار گرفته که به روش تحلیل مسیر، اقدام به تجزیه وتحلیل عوامل موثر در این تحقیق پرداخته خواهد شد.
۴-۱- مقدمات وکلیات مدل سازی
در این بخش ضمن ارائه ویژگی های آماری جامعه، به بررسی توصیفی داده های آماری نمونه پرداخته می شود، و در مرحله دوم با تبیین میزان همبستگی میان عوامل موثر در مدل مفروض کشف شده در فصل قبل به شرح و تجزیه و تحلیل چگونگی طراحی مدل تجربی و نحوه دستیابی به ضرایب مربوط به سطح معنی داری، مسیرها و شکل ارتباطات اجزای مدل تجربی مزبور تبیین می گردد. مرحله سوم مربوط به ارزیابی مدل تجربی مفروض است. طی این مرحله به تحلیل مدل تجربی و خطاهای عملیاتی مربوطه پرداخته خواهد شد. آنگاه سنجش برازندگی یافته های تحقیق و نتایج تجزیه و تحلیل، اعتبار سنجی اطلاعات نهایی صورت می پذیرد. سپس به آزمودن فرضیه های تحقیق بر روی مدل تجربی نهایی تحقیق پرداخته خواهد شد. و در پایان نیز اقدام به تعیین معادلات رگرسیون جهت تبیین روابط ریاضی مسیرهای ارتباطی میان اجزای مدل تجربی وتعیین میزان تاثیر اجزا و متغیرهای ترکیب شده در عوامل مکنون اصلی مدل تجربی خواهد شد.
۴-۲- طراحی و توصیف مدل تجربی اولیه
در مدل تجربی اولیه، مولفه های چهارگانه اصلی یعنی عامل فنی و مهندسی به عنوان متغیر مستقل و اثر گذار و عوامل فنی و اقتصادی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شده اند. مدل مورد نظر ما در این تحقیق از نوع مدل اولیه یا مفروض است که در آن محقق با توجه به مطالعات نظری وتحلیل های منطقی برای جامعه آماری مورد مطالعه، یک مدل اولیه طراحی می کند و سپس با بهره گرفتن از داده های تجربی و با کمک تحلیل مسیر ، مدل را اصلاح می کند تا برازش مناسب داشته باشد. مدل اولیه بدست آمده در فصل سوم که بصورت مقدماتی به ایده تدوین مدل نظری آزمون پذیر تبدیل شد. در زیر به عنوان نمودار شماره (۴-۱) می آید:
نمودار (۴- ۱) مدل اولیه ساختاری مفروض عوامل موثر در ارتقاء سطح تکنولوژی
همانگونه که در فصل سوم در قسمت تحلیل عامل داده های تحقیق آمد، پس از انجام تحلیل داده های مربوط به تحقیق در نها یت چهار عامل به عنوان مولفه های اصلی شناسایی شدند. در اینجا با توجه به ارائه مدل طراحی شده اولیه به دنبال اصلاح روابط اجزای مدل مورد نظر هستیم . بنا براین به منظور ارزیابی وضعیت ارتباطات وتعیین میزان همبستگی مناسب بین عوامل معرفی شده از میان داده های مربوط به مولفه های فوق بر اساس مدل فرضی اولیه ارائه شده در شکل (۴-۱) بالا؛ به کمک نرم افزار AMOS ^[۵۳]وضعیت ارتباط اجزای مدل معادلات ساختاری ^[۵۴]SEM تحلیل شده است.
نتایج تجزیه و تحلیل روابط مدل نظری اولیه به شکل مدل تجربی اولیه ارزیابی شده به صورتی که میزان همبستگی روابط میان متغیرها و عوامل آن محاسبه و توصیف شده باشد در نمودار شماره (۴-۲) ارائه گردیده است.

نمودار (۴- ۲) : نمودار میزان همبستگی مستقیم اجزای مدل تجربی اولیه ارزیابی شده
با توجه به اطلاعات مربوط به مدل تجربی اولیه ارزیابی شده در نمودار شماره (۴-۲)، شامل روابط همبستگی مستقیم بین متغیرها به قرار جدول شماره (۴-۱) ، معنی داری ارتباط مسیرهای مدل مربوطه مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. در این رابطه بایستی توجه نمود که معنی داری ارتباط مسیرهای مدل اولیه وقتی قابل اعتنا خواهد بود که نسبت عددی مقدار خطای برآورد شده به خطای استاندارد حداقل ۹۶/۱ برابر باشد. بنا براین صرف نظر از علامت اعداد ارائه شده در این جدول مقدار (t) این نسبت را بیان می کند.
جدول (۴- ۱) : برآورد ضرایب و مقادیر استاندارد در همبستگی مستقیم متغیرهای مدل تجربی اولیه

• • تعیین موقعیت سازمانی مناسب برای بخش فناوری اطلاعات به نحوی که بتواند نیازهای کسب و کار سازمان را به بهتریت شکل مورد بررسی قرار دهد.

• ایجاد و توسعه فرهنگ تمرکز بر مشتری در بخش فناوری اطلاعات.

• اطلاعات رسانی شایسته و آگاهی دادن به ساختار کسب و کار سازمان در مورد ارزش و اهمیت فناوری اطلاعات.

اوسیرن اعتقاد دارد که الزامات بالا خود نیازمند توجه به موارد زیر می باشد:

• آموزش مدیریت کسب و کار سازمان در مورد اهمیت وجود همکاری و مشارکت با بخش فناوری اطلاعات در سازمان.

• ارائه کنترل هایی به بخش کسب و کار در مورد تصمیماتی که در حوزه فناوری اطلاعات به خصوص استراتژی ، معماری ، اولویت ها و هزینه های فناوری اطلاعات و … اتخاذ می گردد.

• مطابقت تصمیمات بخش فناوری اطلاعات با معیارهای کسب و کار سازمان

• همسویی ساختار ، سبک مدیریت ، کارکنان و مهارت های بخش فناوری اطلاعات به منظور مطابقت با نیازمندی های کسب و کار سازمان.

• ایجاد فرایندی برای حفظ همسویی فناوری اطلاعات و کسب و کار سازمان.

همسویی استراتژیک یکی از مهمترین مواردی است که مدیران کسب و کار و مدیران اجرایی فناوری اطلاعات با آن روبرو هستند ، سازمان هایی که به این موضوع پرداخته اند همسویی بیشتری را بدست آورده اند. همچنین این شرکت ها از روش های مختلفی برای ارزیابی همسویی استفاده می کندد(تالون و دیگران ،۲۰۰۰،۱۵).
مدیریت فرایند مداوم همسویی نیازمند عوامل زیر می باشد(اوسبورن ،۲۰۰۳،۱۰۲):

• ایجاد یک کمیته فناوری اطلاعات دائمی شامل مدیران کسب و کار و فناوری اطلاعات سازمان به منظور اتخاذ تصمیمات فناوری اطلاعات با تبادل نظر و با توجه به اختیار تصمیم گیری برابر.

• تدوین فرایندی جهت پیشنهاد،بازبینی و تصمیم تغیرات در استراتژی و معماری فناوری اطلاعات.

• یکپارچگی فرایند برنامه ریزی و تصویب پروژه های فناوری اطلاعات با فرایند برنامه ریزی در سطح کلان سازمان.

آنچه باید مورد توجه قرار گیرد لزوم حضور مدیران کسب و کار و فناوری اطلاعات در کنار هم در فرایند همسویی می باشد. همچنین همسویی نیازمند تغییر نگرش مدیران کسب و کار و مدیران فناوری اطلاعات می باشد.حتما باید به این نکته اساسی دقت کرد که همسویی یک پروژه نیست ، یک فرایند است.
از نگاه لوفتمن ، دستیابی به همسویی ، تکاملی و پویا است و به حمایت بسیار از طرف مدیریت عالی، روابط خوب کاری ، رهبری مصمم ، حق تقدم مناسب ،اعتقاد ، روابط موثر و فهم دقیق کسب و کار و محیط های فنی از سوی کارکنان نیاز دارد(لوفتمن ،۲۰۰۰،۴۴).
در سازمان هایی که به همسویی توجه ندارند، فناوری اطلاعات از نظر مدیران اجرایی به عنوان یک هزینه در نظر گرفته می شود. بنابراین مدیریت در خرید منابع فناوری اطلاعات تعلل کرده و این موضوع به عدم مدیریت یا مدیریت نادرست هزینه های صرف شده در فناوری اطلاعات منجر می شود. در مقابل ، در سازمان هایی که به همسویی اهمیت می دهند ،تمرکز بر اهداف و کارکردهای فناوری اطلاعات می باشد. این اهداف شامل کاهش هزینه های عملکردی سازمان و بالا بردن ارزش افزوده است. (سابهروال،هیرشیم ،۲۰۰۱،۹۶).
۲ – ۳ – ۶- بعد از دستیابی به همسویی
در اکثر مطالعات ، همسویی به عنوان یک هدف نهایی و ساکن به جای یک هدف متغییر و در حال تکامل مد نظر قرار گرفته است. این تحقیقات اصولا موفقیت سازمان در همسویی را با در نظر گرفتن یک مدل تعادل نقطه ای ارزیابی می کنند. تعادل نقطه ای یعنی اینکه سازمان در یک مقطع کوتاه و خاص همسویی داشته و از مزایای آن در کوتاه مدت بهره مند شده باشد. با بررسی چگونگی فرایند همسویی به صورت یک تعادل نقطه ای در طی زمان ، مشخص می شود که حتی بعد از اینکه همسویی به دست آمده ، رضایت خاطر از وضعیت جاری و سختی نگهداری شرایط، کاهش داده و ایجاد تغییرات انقلابی در سازمان را لازم سازند. نتایج تحقیقات نشان می دهد که برخی از شرکت های موفق ، از همسویی پایین یا حتی عدم همسویی ، در طول دوره های تکامل خود برخوردار بوده اند. علاوه براین ، نیاز به ایجاد تغییرات انقلابی به ترکیب پنج عامل زیر وابسته است:

• نیاز به تغییرات محیطی.

• کارآیی پایین.

• تاثیر عوامل خارجی.

• وجود رهبری قدرتمند.

• نیاز به تغییرات مفهومی.

در نتیجه کسب همسویی نقطه ای از طریق طراحی دوباره فرآیندها و بازنگری آن ها،انجام شده اما اغلب نتیجه مطلوب را نمی دهد ، تغییرات انقلابی نیز گاهی از اهداف سازمانی بسیار دور می شوند(سابهروال و دیگران ،۲۰۰۱،۳).( سید محمد اعرابی و حسین حقیقت ثابت،۱۳۸۷، ۲۶ )
اما با وجود درک اهمیت همسویی ، تحقیق مختصری بر روی پویایی همسویی صورت گرفته است. بسیاری از تحقیقات انجام شده بر اهمیت همسویی بین استراتژی های کسب و کار و سیستم های اطلاعاتی ، و همچنین بین زیرساخت های کسب و کار و زیر ساخت های فناوری اطلاعات تاکید کرده اند. در پی گسترش شناخت و درک از همسویی، اهمیت بررسی پویایی تغییرات در همسویی از طریق کنش متقابل استراتژی/زیرساخت کسب و کار و فناوری اطلاعات روشن شده است.اکنون این سوال به شدت مطرح است:همسویی به چه روش هایی در طول زمان تکامل می یابد؟
در بررسی این سوال باید توجه خاصی به مدیریت استراتژیک سیستم های اطلاعاتی داشت (سابهروال و دیگران،۲۰۰۱،۸۴).
یک الگوی همسویی به دلیل این که سطح همسویی بالا بوده یا مدیران به همسویی پایین به عنوان یک مشکل نگاه نمی کنند ، ممکن است که در بلند مدت ادامه پیدا کند. تکامل ، شامل تغییرات در اغلب و با تمامی ابعاد مدیریت استراتژیک فناوری اطلاعات ،صورت می گیرد. اما سازمان ها در ساخت چنین تغییرات رو به رشدی در مدیریت استراتژیک فناوری اطلاعات مردد هستند. تکامل حقیقی ظاهرا به مجموعه ای از عوامل قوی نیاز دارد(سابهروال و دیگران ،۲۰۰۱،۸۴).
اما سازمان ها ممکن است قادر نباشند الگوهای همسویی شان را با تغییرات محیطی وفق دهند. این عدم توانایی می تواند به دلایل زیر باشد:

• تاکید بیش از حد بر همسویی می تواند دیدگاه سازمان را محدود کرده از شناسایی دیدگاه های دیگر جلوگیری کرده و توانایی تشخیص و پاسخگویی به نیاز به تغییر را کاهش دهد(میلر ،۱۹۹۶،۱۹۱).

• رضایت خاطر و سستی همسویی موفقیت کوتاه مدت را تسهیل می بخشد که به سستی منجر می شود(تاشمن ،ارلی،۱۹۹۶).

بنابراین وقتی که سازمانی با سطح بالای همسویی، با تغییرات ناگهانی در شرایط صنعت مواجه می شود ، ممکن است که نیاز به ایجاد تغییرات تکاملی را لازم دانسته(گرین وود،هینینگز،۱۹۹۶) ، در شرایط خاصی میزان همسویی خود را تغییر بدهد.
۲ – ۴- مدل های همسویی
در بحث مدیریت استراتژیک فناوری اطلاعات،الگوهای زیادی برای تعیین و گسترش همسویی وجود دارد.بسیاری از این الگوها هنوز در شرایط مختلف به کاربرده می شوند و تعدادی از آن ها خود نسل های قبل الگوهای جدیدتر هستند.دراین قسمت به مرورکلی چند الگوی معروف ارزیابی همسویی پرداخته می شود.
۲ – ۴ – ۱- مدلی مفهومی برای همسویی استراتژیک
تالون و کرامر محققین مرکز تحقیقات فناوری اطلاعات و سازمان در دانشگاه کالیفرنیا مدل مفهومی شکل۲-۴ را برای همسویی استراتژیک مطرح کردند. آنچه که در این مدل مفهومی مورد تاکید قرار می گیرد تاثیر و اهمیت فعالیت های مدیریتی در فرایند همسویی و همچنین لزوم توجه به مفهوم همسویی به عنوان یک فرایند دائمی در سازمان است.
فعالیت های مدیریتی به عنوان یک مکانیسم همسویی در رفع چالش های مدیریت در مسیر تبدیل راهکارهای استراتژیک به فعالیت های اجرایی و تصمیمات عملیاتی اثربخش است.اما در واقع این مکانیسم همسویی ابزاری است که مدیریت فناوری اطلاعات و مدیریت سازمان را قادر می سازد تا محتوا و فرایند همسویی را نظارت و مدیریت نمایند. از جمله این فعالیت ها مشارکت مدیران کسب و کار در برنامه ریزی فناوری اطلاعات ، افزایش تبادلات بین مدیران فناوری اطلاعات و مدیران کسب و کار و همچنین ایجاد یک بینش مشترک از فناوری اطلاعات و شناخت متقابل اهداف کسب و کار و فناوری اطلاعات است(ونکاترامن و دیگران ،۱۹۹۳،۱۷).
استراتژی کسب و کار
همسویی استراتژیک
فعالیت های مدیریتی فناوری اطلاعات و سازمان
ارزش کسب و کار