مقیاس اندازه گیری داده ها مقیاس نسبی است. مقیاس نسبی بالاترین و دقیقترین سطح اندازه گیری را ارائه می دهد. این مقیاس علاوه بر دارا بودن کلیه خصوصیات مقیاسهای دیگر، از صفر مطلق نیز برخوردار است.روش تحقیق به صورت استقرایی است که در آن مبانی نظری و پیشینه پژوهش از راه کتابخانه، مقاله و اینترنت جمع آوری شده و در رد یا اثبات فرضیه های پژوهش با بکارگیری روش های آماری مناسب، از استدلال استقرایی در تعمیم نتایج استفاده شده است. لذا انجام پژوهش در چارچوب استدلالات قیاسی- استقرایی صورت گرفته است. بدین معنی که در مبانی نظری و پیشینه پژوهش از راه مطالعه کتابخانهای، سایر سایت ها، مقالات در چارچوب قیاسی و گرداوری اطلاعات برای تأئید یا رد فرضیه ها در قالب استقرایی انجام پذیرفته است.

۳-۳- فرضیه های تحقیق
فرضیه اول:
بین درصد مدیران غیر موظف هیات مدیره و ارزشگذاری زیر قیمت در عرضه های عمومی اولیه (IPO) رابطه معکوس و معناداری وجود دارد.
فرضیه دوم:
بین تعداد اعضای هیات مدیره و ارزشگذاری زیر قیمت در عرضه های عمومی اولیه (IPO) رابطه معکوس و معناداری وجود دارد.
۳-۴- جامعه و نمونه آماری
جامعه بزرگترین مجموعه از موجودات است که در یک زمان معین مطلوب ما قرار میگیرد. تحقیق علمی با هدف شناخت یک پدیده در یک جامعه آماری انجام می‌شود. به این دلیل موضوع تحقیق ممکن است متوجه صفات و ویژگیها، کارکردها و متغیرهای آن باشد یا اینکه روابط بین متغیرها، صفات، کنش و واکنش و عوامل تأثیرگذار در جامعه را مورد مطالعه قرار دهد. مجموعه واحدهایی که حداقل در یک صفت مشترک باشند یک جامعه آماری را مشخص می سازند و معمولاً آن را با N نمایش میدهند (خاکی ۱۳۸۲، ۲۷۳).
جامعه آماری تحقیق حاضر شامل کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران که از تاریخ ۱/۱/۷۵ برای اولین بار اقدام به عرضه سهام خود نموده اند می باشد مشروط به این که:

• • جزء شرکت های سرمایه گذاری و واسطه گری مالی نباشند؛

• • سال مالی آنها به ۲۹/۱۲ختم گردد.

روش نمونه‌گیری روش تصادفی ساده است. برای تعیین حداقل حجم نمونه لازم، از فرمول کوکران استفاده می شود:
که در آن:
N=تعداد اعضای جامعه
n=اندازه نمونه
P=نسبت تأیید فرضیه ها
= (۱/۹۶)^۲
ε = خطای برآورد نمونه
در نهایت با توجه به روش فرمول فوق و پس از حذف مشاهدات پرت تعداد نمونه نهایی برابر با ۸۱ شرکت می باشد.
۳-۵- گردآوری اطلاعات
اطلاعات نظری و یافته های تحقیقات پیشین و داده های مورد نیاز تحقیق به صورت دقیق از منابع ثانویه گردآوری می گردد. برای گردآوری اطلاعات در مورد ادبیات موضوع و پیشینه تحقیق و فرمولهای استخراج متغیرهای تحقیق از روش کتابخانهای استفاده شده است. داده های آماری مرتبط با فرضیه های تحقیق با بهره گرفتن از روش اسناد و مدارک سازمانی از صورتهای مالی شرکت ها استخراج و با توجه به فرضیه های تحقیق، داده های متغیرها از اطلاعات بدست آمده محاسبه شده است. با توجه به اینکه اطلاعات و داده های گردآوری از اسناد حسابرسی شده استخراج گردیده و در تبدیل آنها از فرمولهایی استفاده شده است که در جامعه علمی مورد استفاده قرار میگیرد، در نتیجه میتوان ادعا نمود که وسیله اندازه گیری دارای اعتبار خواهد بود. با توجه به اینکه در محاسبه شاخصهای مورد مطالعه از فرمولهای خاصی استفاده میشود که به عنوان ابزار استاندارد جهانی محسوب میشوند و طبق اسناد موجود در ادبیات و پایه های نظری مختص اندازه گیری آن صفات محسوب میشوند، بنابراین از این دیدگاه میتوان به روایی وسیله اندازه گیری اطمینان حاصل کرد.
بنابراین، داده‌های مورد نیاز این پژوهش از طریق بانک‌های اطلاعاتی رایانه‌ای و مراجعه به کتابخانه سازمان بورس و اوراق بهادار و استفاده از نرم افزار ره‌آورد نوین و مراجعه به وب سایت www.rdis.ir سایت متعلق به سازمان بورس و اوراق بهادار (مدیریت پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی)، جمع‌ آوری گردیده است. همچنین صورتهای مالی شرکت ها شامل ترازنامه، صورت جریان وجوه نقد و یاداشتهای همراه صورت های مالی در پایان هر سال مالی (۲۹ اسفند ماه) به عنوان ابزار تحقیق مورد استفاده قرار گرفته است.
۳-۶- مدل متغیرهای تحقیق
برای آزمون فرضیات، مطابق با تحقیق چاهینی و فیلاتوتچو^[۱۹](۲۰۱۱) از مدل رگرسیونی زیر استفاده می شود:
Ln(1+Uderpricing)=β_۰ + β _۱PNED_i,t + β_۲NBD_{i, t}+ β_۳LnAsset_i,t + β_۴ Age_i,t + β_۵Debt ratio_i,t + β_۶Loss dummy_i,t + β_۷Founder Ownership_i,t + β_۸Current Asset_i,t + β_۹Internet dummy_i,t + ε _i,t

• • متغیر وابسته:

Underpricing= ارزش گذاری زیر قیمت که از طریق فرمول زیر محاسبه شده است.
=ارزش گذاری زیر قیمت
(بازده روز اول)

• • متغیرهای مستقل

PNED= درصد مدیران غیر موظف هیات مدیره،
NBD= تعداد اعضای هیات مدیره.

• • متغیرهای کنترل

=Ln Asset لگاریتم طبیعی جمع کل داراییها،
=Age سن شرکت (تفاوت تاریخ تاسیس و تاریخ عرضه عمومی اولیه)،
=Debt ratio نسبت بدهی بلند مدت به جمع کل داراییها،
=Loss dummy متغیر دامی. اگر شرکت در سال مالی قبل از عرضه عمومی اولیه زیان ده بوده برابر یک در غیر اینصورت صفر،
=Founder Ownership درصد مالکیت سهامداران نهادی،
=Current Asset نسبت دارایی های جاری به کل دارایی ها،
=Internet dummy متغیر دامی. اگر شرکت دارای سایت اینترنتی مرتبط با فعالیتهای تجاریاش باشد، برابر یک در غیر اینصورت صفر.
۳-۷- روش‌ها و ابزار تحلیل داده‏ها
در مواردی که بررسی ارتباط بین یک متغیر وابسته با یک یا چند متغیر مستقل مد‌نظر باشد و هدف محقق این است که بر اساس این ارتباط و با بهره گرفتن از داده‌های تاریخی، پارامتر (پارامترهایی) برای متغیر(متغیرهای) مستقل برآورد و با ارائه مدل اقدام به پیش بینی نماید، داده‌ها و متغیر‌های موجود در یک مدل معمولاً در سه نوع مختلف می‌تواند باشد:

۲-۱-۵-۲-۶- تجزیه گیاهی (Phytodegredation)
تجزیه گیاهی شامل جذب، متابولیز و تجزیه آلاینده‌های موجود در خاک، رسوبات، لجن‌ها، آب‌های زیرزمینی و یا سطحی به وسیله آنزیم‌های تولیدی و رها شده از گیاه می‌باشد. تجزیه گیاهی به میکروارگانیزمهای همیار در ریزوسفر وابسته نمی‌باشد. مواد آلاینده مرتبط با تجزیه گیاهی شامل ترکیبات آلی از قبیل مهمات جنگی، حلالهای کلره، علفکش‌ها و حشرهکش‌ها و موادغذایی غیر آلی می‌باشد. همچنین تجزیه گیاهی، تغییر شکل گیاهی^[۲۹] نیز نامیده می‌شود و یک فرایند تخریب مواد آلاینده می‌باشد. برای اینکه تجزیه گیاهی در گیاه انجام شود، گیاه باید قادر به جذب این ترکیبات باشد (Ebbs et al., 1997; Huang et al., 2003).

آزمایشات انجام شده در دانشگاه واشنگتن نشان داد که زنجیرهای کوتاهتر ترکیبات‌ هالوژن‌های آلیفاتیک می‌تواند به وسیله گیاهان جذب شوند. گیاهان همچنین می‌توانند ترکیبات آلی متنوعی از قبیل تری کلرواتیلن، ترینیتروتولوئن و علفکش آترازین را متابولیسم نمایند. در استفاده از تجزیهگیاهی، تغییر شکل یک ماده آلاینده در داخل گیاه به یک ماده سمی‌تر و سپس رهاسازی آن به اتمسفر از طریق تعرق، نامطلوب می‌باشد. آنزیم‌های گیاهی تولیدی که مواد آلاینده را متابولیز می‌کنند نیز ممکن است در منطقه ریزوسفر آزاد شوند. این آنزیم‌ها شامل دیهیدروژناز، نیتراتردوکتاز، پراکسیداز، لیکاز و نیتریلاز می‌باشد (Ryan et al., 2000). بعضی از گیاهان با بهره‌گیری از فرایند تجزیه گیاهی قادر به تجزیه علف‌کش‌ها می‌باشند. به طوری که تجزیه آترازین در درختان هیبرید تبریزی و تجزیه بنتازون به وسیله درخت بیدسیاه (Salix nigra) مشاهده شده است ( Meagher et al., 2000).
۲-۱-۵-۳- واکنش گیاهان به فلزات سنگین
گیاهان متنوعی بهدلیل توانمندی بالا در تسهیل گیاهپالایی مناطق آلوده مورد توجه قرار گرفتهاند. گیاهان سه استراتژی پایه برای رشد در خاکهای آلوده به فلزات سنگین دارند که عبارتند از:
۱- گیاهان معرف^[۳۰]: این گیاهان فلزات را در بافتهای هوایی خود انباشته میکنند و آثار ناشی از سمیت فلز مانند زرد شدن، چروکیدگی و پیری زودرس برگها با توجه به غلظت فلز محیط در این گیاهان پدیدار میشود که ملاک شناسایی این گیاهان است. در گیاهان معرف غلظت فلز جذب شده در گیاه بیانگر غلظت فلز در خاک است (Memon et al., ۲۰۰۱; Kupper et al., ۱۹۹۹).
۲- گیاهان دوریگزین^[۳۱]: این گیاهان با بهره گرفتن از مکانیسم گیاهتثبیتی بهطور مؤثر از ورود فلز به بخشهای هوایی خود علیرغم حضور غلظتهای بالای فلزات سنگین در خاک جلوگیری میکنند. غلظت فلز در شاخه های آنها تنها کمی بالا رفته، ثابت باقی میماند. این گیاهان ممکن است حاوی مقادیر بالایی از فلزات در ریشه های خود باشند. یکی از شاخصهای شناسایی این گیاهان محاسبه دو عامل ^[۳۲] (BCF) و ^[۳۳] (TF) است، که در ریشه گیاهان دوریگزین ۱ BCF> و ۱TF< است (Macfaralane et al., ۲۰۰۷; Joonki et al., ۲۰۰۶).
۳- گیاهان انباشتهکننده^[۳۴]: این گیاهان با بهره گرفتن از مکانیسم گیاه استخراجی توانایی جذب و تجمع فلز در آلودگیهای کم تا زیاد را دارند (Memon et al., ۲۰۰۱; Kupper et al., ۱۹۹۹). ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ برابر بیشتر از غلظت فلز در سایر گیاهانی است که در خاکهای آلوده رشد مییابند (McGrath et al., ۲۰۰۲; Raskin and Ensley, 2000; Anderson et al., ۱۹۹۹).
۲-۱-۵-۴- شرایط و محیطهای قابل استفاده برای گیاهپالایی
گیاهپالایی تکنولوژی است که برای اصلاح نواحی آلوده به بقایای خطرناک بهکار برده میشود. رشد موفق پوشش گیاهی بهمیزان زیادی به شرایط اقلیمی مناسب وابسته است.مقدار و زمانبندی صحیح زمان بارش، نور خورشید، سایه، باد، درجه حرارت مناسب و طول فصل رشد برای اطمینان از رشد مطلوب ضروری است. نقش مواد اصلاح کننده خاک (کمپوست،کود سبز) یا کود برای رشد پوشش گیاهی مهم است. این اثرات شامل حرکت مواد آلاینده از راه ایجاد تغییرات شیمیایی در خاک، عدم تحرک آلایندهها از راه جذب آن به مواد آلی یا هوموسی شدن، تغییر در جمعیت میکروبی خاک و کاهش کارایی گیاهپالایی از راه رقابت برای مواد غذایی نسبت به آلاینده میشود. رشد پوشش گیاهی باید از راه مراقبت و حفظ خصوصیات خاک، میزان مواد غذایی و محتوی آب خاک در حد مطلوب حفظ شود. محققان در سالهای اخیر بیشتر بر تجمع فلزات سنگین در محصولات گیاهی، گیاهان آبزی و علفهای طبیعی تمرکز داشتهاند. فرایند جذب و تجمع فلز در گیاهان مختلف به غلظت فلزات موجود در خاکها بستگی دارد (Gardea-torresdey et al., ۲۰۰۵). واکنش گیاه نسبت به فلزات به نوع گونه گیاهی، غلظت کل فلز در خاک و قابلیت دسترسی زیستی فلز بستگی دارد (Boularbah et al., ۲۰۰۶). مشخص شده است که برخی از گیاهان خشکیزی مقادیر بسیار زیادی از فلزات سنگین را در خود جمع میکنند و بنابراین میتوانند نقش مهمی در پاکسازی آلایندههای فلزی ایفا نمایند (Ali et al., ۲۰۰۳).
بنابراین چنین به نظر میرسد که بهترین راهحل برای چنین معضلاتی استفاده از فرآیندهای طبیعی از جمله پتانسیلهای فیزیولوژیکی گیاهان سبز میباشد. با مرور تجربه کشورهای توسعه یافته که از سالها پیش درگیر چنین معضلاتی بودهاند، مشاهده میشود که پالایش خاکهای آلوده با بهره گرفتن از گیاهان سبز، ممکن بوده و نتایج مطلوبی نیز درپی خواهد داشت. تلاشهای انجام شده در اینگونه کشورها به ویژه در سه دهه اخیر تحت عنوان کلی پالایش سبز (phytoremediation) طبقهبندی شدهاند.
۲-۱-۶- گونه مورد مطالعه
۲-۱-۶-۱- اکالیپتوس
اکالیپتوس با نام علمی Eucalyptus spp. از تیره Myrtaceae دارای ۵۰۰ گونه میباشد که تنها چند گونه آن به ایران وارد شد و در مناطق مختلفی که زمستان سرد ندارند، نظیر نواحی شمالی و جنوبی کشور کاشته شد (مجتبایی و نامدار، ۱۳۴۶). گونههایی از اکالیپتوس که جهت جنگلکاری در ایران کاشته میشوند عبارتند از: E. camaldulensis, E. globulus, E. microtheca
۲-۱-۶-۲- مشخصات گیاهشناسی
گلهای اکالیپتوس زمانی که هنوز شکفته نشده به صورت یک هرم دارای چهار برجستگی است که نماینده کاسبرگها هستند (مجتبایی و نامدار، ۱۳۴۶). جوانه منفرد در گلآذین دارای دو قسمت مجزاست که بوسیله یک خط از هم جدا میشوند (جوانشیر و مصدق، ۱۳۵۱)، قسمت بالایی بنام سرپوش است که از ۴ گلبرگ سخت و چوبی تشکیل شده و معمولا بعد از باز شدن جوانه و ظاهر شدن پرچمها میافتد (آخوندزاده، ۱۳۷۹)، قسمت پایینی نهنج نام دارد که کروی و قسمت میانی آن توخالی میباشد، که تخمدان در آن قرار دارد. از نوک تخمدان خامه یا کلاله خارج میشود (مظفریان، ۱۳۷۸). دستگاه نر گیاه مرکب از پرچمهای متعدد است. در داخل تخمدان تخمکها قرار دارند که بهصورت یک کپسول چهار گوش میباشند (جوانشیر و مصدق، ۱۳۵۱).
۲-۱-۶-۳- موطن اصلی اکالیپتوس
استرالیا موطن اصلی اکالیپتوس میباشد که در ۹۵ درصد جنگلهای ان انتشار یافته و بیش از ۶۰۰ واریته آن در مناطق مختلف این کشور شناسایی شده است. اکالیپتوس در هندوستان، مراکش و آفریقا نیز کاشته میشود (جوانشیر و مصدق، ۱۳۵۱).
۲-۱-۶-۴- اکولوژی اکالیپتوس
گونه های مختلف اکالیپتوس سازگاری بومشناختی بالایی دارند، بعضی از گونه ها که ظاهرا در یک تازه حساسیت نشان داده و غالبا کشت آنها به عدم موفقیت روبهرو میگردد، ممکن است با کشتهای متوالی با آن محیط سازگار شوند (جوانشیر و مصدق، ۱۳۵۱).
در مورد سازگاری بومشناختی اکالیپتوس در ایران سه عامل زیر از سایر عوامل مهمتر است:
۱- مقاومت در برابر سرما و یخبندان: درخت اکالیپتوس در برابر سرما مقاومت ندارد و اغلب ارقام آن اگر به مدت طولانی در سرمای کمتر از صفر درجه بماند آسیب میبینند (میرحیدری، ۱۳۷۳)، به همین جهت سرما عامل محدود کنندهای در کشت اکالیپتوس بهمنظور بهرهبرداری چوب محسوب میشود و موجب کاهش دامنه انتشار آن در عرضهای شمالی میگردد. با این وجود گونه های مهمی که تاکنون مقاومت آنها در برابر سرما تاحدودی مشخص شده، وجود دارند. بهطور کلی میزان درجه حرارتی که یک گونه در برابر آن مفاومت میکند به شرایط محیط از جمله رطوبت نسبی، نوع خاک، شدت باد و … بستگی دارد (پرهیزگار، ۱۳۸۱).
۲- مقاومت در برابر خشکی: اکثر گونه های اکالیپتوس در برابر تابستانهای خشک طولانی، مقاوم هستند (پرهیزگار، ۱۳۸۱). بنابراین در انتخاب گونه، باید از گونههایی استفاده کرد که در مناطق خشک و نیمهخشک نظیر مراکش، الجزایر، تونس، مصر، سودان و اردن کشت میشوند (جوانشیر و مصدق، ۱۳۵۱).
۳- مقاومت در برابر شوری خاک: عامل مهم دیگری که در بسیاری از نواحی خشک ایران اثر بازدارنده بر کشت اکالیپتوس دارد، شوری خاک و بالا بودن سفره آب زیرزمینی شور در ناحیه بزرگی مانند خوزستان است. گونه های زیادی وجود دارد که به گرمای بیش از ۵۰ درجه سلسیوس مقاوم هستند ولی مقدار گونههایی که بتوانند شوری خاک و آب را تحمل کنند بسیار محدود و انگشت شمارند. از گونه های تایید شده در اهواز میتوان گونه E. camaldulensis را نام برد (پرهیزگار، ۱۳۸۱).
آزمایشها نشان داد که اکالیپتوسها بهتدریج نسبت به شوری یا نمک محلول در آب سازگاری پیدا میکنند، این گیاهان ابتدا مقدار کل نمک را تحمل میکنند و در مرحله بعد با افزایش نمک تا ۱۲ گرم نمک در لیتر، نهالها بهکلی از بین میروند. ضمنا هرچه مقدار نمک بیشتر باشد، ریشه های فرعی زیاذتر شده و از مقدار رشد اکالیپتوس کاسته میشود (جوانشیر و مصدق، ۱۳۵۱).
۲-۱-۶-۵- کشت و پرورش اکالیپتوس

1. 1. کشت مستقیم: بذر درختان اکالیپتوس بسیار ریز است و اگر شرایط مساعد، بعد از جوانه زدن برای نهال نورس اکالیپتوس موجود نباشد، بزودی پژمرده شده و از بین میرود، پس وجود خاک نرم و نسبتا مرطوب، همراه با نور کافی، شرایط مساعدی را برای رشد اکالیپتوس فراهم میکنند (میرحیدری، ۱۳۷۳). بذرها را تابستان همان سال، از شاخه های درخت مادر بدست میآورند به این طریق که شاخه بذر دهنده را قطع کرده و بر پرده کرباس پهن میکنند بعد از مدتی کپسول باز شده، بذر خارج میشود (جوانشیر و مصدق، ۱۳۵۱).

1. 1. کشت غیرمستقیم: در این روش کشت تولید و پرورش نهال مطرح است که در نهالستان (سیار یا دائمی) یا در گلدان انجام میگیرد و در خصوص نهالستان نکات اساسی مانند انتخاب محل، مساحت نهالستان، تسطیح و خیابانکشی، آبیاری، بادشکن، سایبان و … مهم میباشد (جوانشیر و مصدق، ۱۳۵۱).

۲-۱-۶-۶- برداشت اکالیپتوس
هدف از کاشت اکالیپتوس بهدست آوردن محصولات زیاد در مدت کوتاه است، لذا آن را بهصورت شاخهزاد تربیت میکنند یعنی از طریق شاخه قابل بهرهبرداری باشد. دوره برداشت به نوع گونه، کیفیت رویشگاه، تراکم جنگل و نوع محصول قابل مصرف در بازار بستگی دارد. مثلا برای استفاده از برگ جهت تولید روغن هر سال عمل قطع صورت میگیرد در حالی که دوره بهرهبرداری از چوب ۸ تا ۱۶ سال طول میکشد. بسیاری از گونه ها پس از ۴ سال دوره برداشت بهعلت ضعیف شدن خاک و کندهها تقریبا غیرقابل استفاده میگردند، مگر اینکه به تقویت خاک اقدام گردد. نتایج نشان میدهد که دوره برداشت دوم بیشترین بازه را داشته و در دوره های بعد از میزان آن کاسته میشود (جوانشیر و مصدق، ۱۳۵۱). زمان گلدهی این گونه، خرداد تا آبان ماه است و برگها از قسمتهای مسنتر گیاه جمعآوری میشوند.
۲-۱-۶-۷- موارد مصرف چوب اکالیپتوس
اکالیپتوسها تولیدکننده بادوامترین چوبها میباشند. کیفیت چوب، رشد سریع، قدرت تجدید نسل و ابعاد بزرگ چوب، آن را یکی از پرارزشترین منابع چوب، در بین پهن برگان قرار داده است (زرگری، ۱۳۷۵). تنها در حدود ۶۰ گونه اکالیپتوس (۱۵درصد از گونه ها و واریتهها ) از نظر چوب صنعتی اهمیت دارند، بقیه گونه ها بهعلت کوچکی یا کمبود آنها هنوز اهمیت اقتصادی پیدا نکردهاند. چوب اکالیپتوس در ساختن ابزار و لوازم یا تأسیسات از قبیل: صنعتهای مختلف ساختمانسازی، خراطی، ابزار کشاورزی، لوازم موسیقی، وسایل ورزشی، قایقسازی، پرچین، خمیر کاغذ و چوب و برای سوخت کاربرد دارد (جوانشیر و مصدق، ۱۳۵۱).
انتشار وسیع اکالیپتوس در جهان بیشتر به علت ارزش و اهمیت چوب آن، یعنی از نظر اقتصادی بوده است. از طرفی، برخی از گونه های اکالیپتوس از نظر کمیت و چه از نظر کیفیت تولید عسل، جز بهترین گیاهان محسوب می شوند. روغنهای فرار اکالیپتوس از آغاز تمدن، در استرالیا مورد توجه قرار گرفت و از همان وقت یکی از اقلام صادراتی، روغنی بود که از برگهای تقطیر شده اکالیپتوس بدست میآمد. تعدادی از روغنها که از برگها استخراج شده بود، در معالجه بعضی از امرا ض مؤثر واقع گردید و مورد توجه داروسازان قرار گرفت و این امر موجب شد که روغنهای اکالیپتوس اهمیت تجارتی پیدا کنند، مهمترین مصرف روغنهای صنعتی، برای ضد عفونی کردن و از بین بردن بوی بد است (جوانشیر و مصدق، ۱۳۵۱).
۲-۲- مروری بر ادبیات موضوع
ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ در زﻣﻴﻨﻪ ﺟﺬب ﻓﻠﺰات ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺗﻮﺳﻂ ﮔﻴﺎﻫﺎن در داﺧﻞ و ﺧﺎرج از ﻛﺸﻮر اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺧﻼﺻﻪای از ﺑﺮﺧﻲ از اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﮔﺮدآوری ﺷﺪه اﺳﺖ.
۲-۲-۱- مطالعات صورت گرفته در خارج از کشور
لی^[۳۵] و همکاران (۱۹۹۶) در یک بررسی گیاهان کتان، آفتابگردان، گندم، دوروم، بادام زمینی و سویا را بهعنوان گیاهان جاذب کادمیوم دانستند. همچنین عنوان کردند که افزایش کادمیوم خاک منجر به افزایش جذب آن توسط گیاه میشود.
در بررسی انجام شده توسط لید^[۳۶] (۲۰۰۱) بیان کرده است که قابلیت جذب عنصر قلع در خاک توسط گیاه شدیدا وابسته به pH است علاوه بر این میزان در دسترس بودن این عنصر در خاک توسط pH کنترل می شود. این تحقیق در دو خاک با pH اسیدی وبازی صورت گرفته است نتایج نشان داد که در شرایط اسیدی میزان در دسترس بودن عنصر قلع بیشتر است.
مطابق مطالعات بارونی^[۳۷] و همکاران (۲۰۰۴) که به تعیین میزان آرسنیک در خاک و پوشش گیاهی در مناطق آلوده اطراف نواحی معدنکاری شده قدیمی در Tuscan ایتالیا پرداختند. غلظت آرسنیک در بخشهای مختلف خاک دارای یک رابطه معنیدار بود. در مورد گونه های گیاهی ریشه و بهدنبال آن برگها و شاخه ها بیشترین مقدار را نشان دادند. بهطور کلی سطوح آرسنیک در خاک و گیاهان دارای همبستگی مثبت است، در حالیکه توانایی گیاهان برای تجمع عناصر مستقل از مقدار آرسنیک خاک میباشد.
مطابق مطالعات والن وایدر^[۳۸]و همکاران در سال ۲۰۰۶ اثرات سمی کادمیوم را بر گیاه Salix Viminalis بررسی کردند؛ شایعترین علامت مشاهده شده نکروز بود که ابتدا در یک نقطه مشاهده شده و سپس در سراسر برگ گسترش مییابد. سایر علائم عبارت بودند از کاهش بیومس برگها و ریشه ها، قهوهای شدن ریشه ها، تخریب موضعی اپیدرم فوقانی برگها و افزایش ضخامت دیواره سلولی آنها، نکروز در سلولهای مزوفیل نردبانی، افزایش ضخامت دیواره سلولی در سلولهای اپیدرم تحتانی، کاهش شادابی و قدرت حیاتی در سلولهای مزوفیل نردبانی واسفنجی.
دربررسی انجام شده توسط وانگ^[۳۹] و همکاران (۲۰۰۹) به تعیین توزیع و فراهمی زیستی فلزات سنگین مس، سرب، کادمیم و روی در خاک ریزوسفر گونه گیاهی Paulowniu fortunei در نزدیکی یک کارخانه ذوب سرب- روی در Guangdong چین در چهار مکان دارای زمان بازسازی پوشش گیاهی متفاوت پرداختند. نتایج نشان داد که ویژگیهای فیزیکو شیمیایی خاک و مقدار کل فلزات سنگین بهطور مداوم با زمان بازسازی پوشش گیاهی افزایش مییابد. همچنین pH، هدایت الکتریکی و مواد آلی مهمترین فاکتورهای تأثیرگذار بر توزیع ذرات فلز سنگین بودند.
مطابق مطالعات موناسی^[۴۰] و همکاران (۲۰۱۱) که غلظت عناصر عمده و کمیاب را در خاکهای ناحیه ریزوسفر و بخشهای مختلف گیاه خلنگ در ناحیه معدنی RioTinto (اسپانیا) تعیین کردند. نتایج نشان داد که این گیاه توانایی رشد روی بسترهای دارای غلظتهای بالای آرسنیک، مس، آهن و سرب را دارا میباشد. این مطالعه نشان داد که در ناحیه ریوتینتو گونه گیاهی خلنگ میتواند دامنه وسیعی از غلظت عناصر سمی را تحمل کند. قابلیت فوقالعاده این گیاه برای سازش با زیستگاههای دارای شرایط سخت، آن را به یک گونه مورد توجه برای بهبود تثبیت گیاهی و توسعه یک پوشش گیاهی خودکفا در ناحیه ریوتینتو تبدیل کرده است.
EPA کمیتهای برای شناسایی بیشترین مکانهای آلوده به ضایعات خطرناک در ایالات متحده آمریکا است. در چنین راستایی اداره ضایعات جامد و واکنشهای اضطراری (OSWER) و اداره ابداعات تکنولوژی (TIO) به همراهی با مرکز پژوهشیEPA پرداختهاند و با کمک صنایع جهت رفع آلودگیها به شناسایی، تشویق و توسعه فراتر تکنولوژی های ابداعی اقدام میکنند (EPA, 1999). در تحقیقی، گیاهپالایی برای پاکسازی آلودگی آبهای زیرزمینی مجاور منطقه آبردین شهر مریلند انجام گرفت. این منطقه برای دفن مواد شیمیایی و ضایعات جنگی طی سالهای ۷-۱۹۴۰ میلادی در نظر گرفته شده بود. مواد شیمیایی که جزء پاککنندهها و حلالهای صنعتی بودند، از مهمترین مشکلات موجود در آبهای زیرزمینی منطقه محسوب میشدند لذا در سال ۱۹۹۶ میلادی اقدام به کاشتن ۱۸۳ اصله درخت صنوبر گردید. درختان نسبت به جذب آلودگی آبهای زیرزمینی اقدام کردند و همزمان به تجزیه آنها در منطقه ریشه ها پرداختند. سطح آبهای زیرزمینی مجاور درختان نشان داد که از گسترش آبهای آلوده به اراضی پاک مجاور جلوگیری شده است. محققین برآورد نمودهاند که میزان آلودگی آبهای زیرزمینی منطقه پس از گذشت ۳۰ سال از آغاز طرح مذکور بهمیزان ۸۵ درصد کاهش خواهد یافت (EPA, 2012).
دربررسی انجام شده توسط لی و همکاران (۲۰۰۷) که به تعیین غلظت فلزات سنگین در خاک و گیاهان در یک معدن منگنز بازسازی شده در جنوب چین پرداختند. خاکهای معدنی اساسا آلوده نبود، اما خاکهای نواحی معدنکاری شده باقیمانده و در مجاورت زبالههای باطله به وسیله کادمیم و منگنز آلوده شده بود. اندازه گیری مقدار فلزات در گیاهان غالب نزدیک بهمقدار فلزات در گیاهان سایر معادن بود. گیاهان مقادیر زیاد کادمیم را از خاک انباشته میکنند، اما منگنز را به مقدار زیادی به بخشهای فوقانی انتقال میدهند.
مطابق مطالعات مارتینز^[۴۱] و همکاران (۲۰۱۲) که در پژوهشی میزان تجمع عناصر کمیاب را در گیاهان یک منطقه خشک که تحت تأثیر فعالیتهای معدنکاری قرار داشت بررسی کردند. در این مطالعه غلظت عناصر کمیاب در ریشه و برگهای پنج گونه گیاهی موجود در خاکهای منطقه آلوده بهمنظور تعیین اینکه کدام قسمت از گیاهان بیشترین میزان فلزات سنگین را تجمع میدهد، اندازه گیری شد. غلظت فلزات با توجه به نوع گونه متفاوت بود. نتایج نشان داد که Zygophyllum fabago میتواند بهعنوان یک تجمعدهنده برای آهن عمل کند و Arthrocnemum macrostachyum میتواند آهن، آرسنیک و منگنز را در خود تجمع دهد.
آلودگی فلزات سنگین بهعنوان خطر بالقوه اکولوژیکی محسوب میشود. غلظت برخی از عناصر آلاینده در نمونه های خاک سطحی شهر ترسینای برزیل نشان داد که منشأ آلودگی سرب و روی عمدتا به فعالیتهای انسانی نظیر استفاده از کودهای شیمیایی و انتشار دود خودروها مرتبط است (Moura et al., ۲۰۱۰).
مطابق مطالعات بچجام^[۴۲] و همکاران (۲۰۱۲) که به تعیین میزان بردباری گونه های گیاهی بومی در برابر تجمع فلزات سنگین در خاکهای آلوده نواحی اطراف معدن پلی متالیک Carolina در پرو پرداختند. هدف از این مطالعه یافتن گونه های دارای پتانسیل مناسب برای گیاهپالایی بود. بر اساس نتایج تمام نمونه های خاک دارای غلظتهای سرب و روی بالاتر از حد آستانه بودند. غلظتهای بالای سرب و روی در تعدادی از گونه های گیاهی مشاهده شد. این گونه ها به علت ظرفیت بالای جذب و انتقال عناصر و توانایی رشد در حضور فلزات سمی میتوانند دارای پتانسیل گیاهپالایی باشند.
نایدو^[۴۳] (۲۰۰۳)، بیش از ۸۰۰۰۰ نقطه آلوده در استرالیا وجود دارد و بسیاری از این نقاط در محیطزیست شهری و یا در مناطق با فعالیتهای پیشین معدنکاری قرار دارند. احیا این مناطق آلوده شده در گذشته بهسبب غلظتهای فلزات سنگین, توسط حکومتهای ایالتی و ملی در دستور کار قرار دارند. آلایندههای با بیشترین توجه شامل Cd, Cu, Zn, As و Pb ناشی از فعالیتهای صنعتی، معدنکاری و کشاورزی بوده است.
ابس^[۴۴] و همکاران (۱۹۹۷) توانایی Brassica juncea ،B.rapa ،B.napus را در برابر کادمیم و روی در خاکهای آلوده تعیین کردند و با Thalspi aerulescens ، Agrostis capillaries و Festuca rubra مقایسه نمودند. نتایج نشان داد که غلظت کادمیم جذب شده در ساقه های Thlaspi aerulescens، ۵/۲ برابر بیشتر بود.

این حقیقت نه تنها در قرآن بلکه در روایات متعئئی از معصومین(علیه السلام) بیان شده است و صدر المتألهین، در آثار خود به آن آیات و روایات استناد کرده است.
نهایتاً به نظر ملاصدرا، مغالطه‌ای که تناسخیه گرفتار آن شده‌اند، که همچنان که انسان موجودی است که سه مرحله دارد و از مرحل حسی و مثال و عقل برخوردار است، عالم هستی نیز به سه مرحله کلی طبیعت، مثال و عالم عقل تقسیم می‌شود و بین عالم حس و عقل، مرحله‌ای است که در آن مرحله، انسان براساس افعال و عقاید خود ظهور یافته و محشور می‌گردد.
ملاصدرا در اسفار در این مورد می‌گوید:
اینکه از پیشینیان در انتقال نفوس انسانی به بدنهای حیوانی رسیده، ما آن را توجیهی غیر از توجیهی که آنان کرده‌اند و حمل بر غیر آنچه اثبات تناسخ کرده‌اند نمودیم، و همین طور آنچه در رموز قرآنی و کلمات نبوی رسیده است، همه را محمل‌های درست غیر از آنچه که طرفداران تناسخ فهمیده‌اند می‌باشد.
زیرا بیشتر این مواعید و رازهای الهی فقط در سرای دیگری غیر از این سرا تحقق و ثبوت می‌یابد، و سرای آخرت منحصر در عالم عقل، که از مقادیر و اشکال و صور، مجرّد و مبرا است، نمی‌باشد بلکه عالم آخرت دو عالم است:
عالم عقلی نوری و عالم حسی، که (عالم حسی) منقسم به سرای نعمت و جایگاه نقمت می‌گردد، یکی از آن دو، نورانی است و دیگر ظلمانی، اول خاص مقربان است و دومی ویژه نیکبختان و صالحان و یاران دست راستی، و سومی جایگاه بازگردندگان به پایین‌ترین مرتبه و دست چپی‌ها است.
عالم برزخ، عالم متوسط بین عالم طبیعت (دنیا) و عالم عقل است، در این عالم انسانها با هیأتهایی ظاهر می‌شوندکه مناسبت با اخلاق و ملکاتشان دارد.
چون برای هر اخلاقی از خلق‌های زشت و پست که در نفس متمکن شده است، بدنی و صورت نوعی از حیوانات است که به همان خلق و خو اختصاص دارد، مث تکبر و تهور که مناسب با بدن شیر، حیله‌گری به بدن روباه و …..تعلّق می‌گیرد.

هر خلق و خویی علاوه بر اینکه به بدن حیوانی تعلّق دارد، در درجات شدت و ضعف آن اخلاق هم تفاوت صورت و بدن وجود دارد و برای هر درجه‌ای از قوی و ضعیف ومتوسط یک اخلاق، بدن نوع خاصی از آن حیوانات تعلّق می‌گیرد که البته همه در آن خلق و خو اشتراک دارند فقط درجه قوی و ضعیف آن فرق می‌کند.
حالا تکلیف آن شخصی که به انواع خوهای زشت مبتلا شده است، چیست؟
خلق و خوی غالب و برتر که دروی به نهایت شدت وجود دارد، صورت و بدن اصلی و ابتدایی وی را تشکیل می‌دهد تا بالاخره پس از عذاب کشیدن در آن کالبد، صورت آن صفت در وی زایل شده و یا از شدتش کاسته شود. آن وقت به شکل و صورت صفت و خلق و خوی بعدی که در شدت و ضعف صفات، اولویت دارد و غالب‌تر از بقی صفات می‌باشد، در می‌آید و این جریان ادامه دارد تا هروقت که از صفات مذموم پاک شود.
ملاصدرا معتقد است تمام این سخنان در نشأه اخروی مطابق با عقاید اصیل قرآنی است.
(صدرالدین شیرازی،۱۳۷۸ ، صص۳۲ و ۳۱)

۴-۲۶-۲-مواد بدنهای اخروی:

بدن اخروی انسان به عینه همان بدن دنیوی اوست ولی از حیث صورت نه از حیث ماده و می‌دانیم که تمام هرچیزی صورتش است نه ماده‌اش.
بدن شخصی انسان در این عالم از آغاز عمرش تا پایان آن به شخص خودش باقی است ولی نه از حی ماده‌اش، چون مواد بدنی‌اش پیوسته در حال تغییر و تحول و دگرگونی است. پس از حیث صورت نفسانی‌اش است، که هویت و وجود و تشخص و شخصیت وی حفظ می‌گردد.
پس ملاک در حشر بدن انسان، به عینه بقای او از حیث صورت و ذاتش همراه با ماده‌ای مبهم است پس جهت وحدّت و تشخص هر انسانی از کودکی تا پیری همان نفس اوست در ابدان متفاوت دنیوی به همه تغییرات آن، جهت ثبوت در استکمالات شخصیتی انسان همان نفس وی می‌باشد که دقیقاً همین امر وجه اشتراک بین بدن دنیایی و بدن آخرتی وی است.
نفس و یا صورت انسانی وجه ثابت است مواد به تیع نشأت، متفاوتند.
نفوس در جهان اخروی به وسیله لذات و دردها، پاداش و کیفر داده می‌شوند که همه اینها به جهت افعالی است که از بدن دنیوی صادر شده، صورتی از نتیجه افعال و اعمال بدن دنیوی در نفس پدید آمده است که در آخرت و با مواد مبهمه‌ای که در آنجا مطرح است به نوع دیگری تبدیل و تغییر یافته ظاهر می‌گردد.
(صدرالدین شیرازی،۱۳۷۸ ، ص ۳۴)
یکی دیگر و به گونه‌ای مبحث پایانی این فصل پاسخ صدرا به اشکال تناسخیه است مبنی بر اینکه آنها بیان می‌کنند:
وجود تناسخ در این دنیا دقیقاً مثل همان حشرّ است که در آخرت اتفاق می‌افتد:
صدرا در اسفار اینگونه پاسخ می‌دهد که :
ابدان اخروی، وجودشان استعدادی نیست و تکوّنشان به سبب استعدادات مواد و حرکات و آماده سازی آنها و استکمالات درجه آنها که از سببهایی که غریب ولواحقی حقی مفارق حاصل می‌گردد، نمی‌باشد. بلکه آن بدنها لوازم آن نفوس‌اند، مانند لوازم سایه برای صاحب سایه، زیرا آن (بدنها ) به مجرّد ابداع حق اول، به حسب جهات فاعلیت وبدون مشارکت قوابل و جهات استعدادی آنها افاضه می‌شوند، بنابراین هر جوهر نفسانی مفارق را، شبحی مثالی ملازم است که از آن (جوهر) به حسب ملکات و خوها و هیأت نفسانیش و بدون مدخلیت استعدادات و حرکات مواد همانطور که در این عالم هست خرده خرده می‌روید و وجود بدن اخروی مقدم بر وجود نفسش نمی‌باشد، بلکه در وجود، هردو با هم‌اند، بدون ورود و رسوخ جعل در بین آندو، مانند معّیت و با هم بودن لازم و ملزوم و سایه و شاخص، پس همانطوری که شخص و سایه‌اش، هیچ یک از آن دو بر دیگری تقدم ندارد و به واسطه وجودش هیچ یک را از دیگری استعداد حاصل نمی‌گردد، (بلکه به گونه تبعیّت و لزوم است)، قیاس ابدان اخروی هم با نفوسشان که متصّل به آنهاست، همین‌گونه است. (همان ، ص۳۴)

فصل پنجم

تناسخ در آیات، روایات و کلام

۵-۱-تشبّث به آیات قرآن و احادیث و سخنان حکمای بزرگ

۴-۴-۱۸-۲ ضمانت نامه پوشش اعتبار خرید
به منظور فراهم آوردن امکان خرید کالا و خدمات ایرانی به صورت اعتباری برای خریداران خارجی، بانک های داخلی ممکن است در قالب خطوط اعتباری اقدام به اعطای اعتبار به خریداران خارجی نمایند. به عبارت دیگر، در چارچوب این طرح، صادرکننده ایرانی وجه اعتبار اسنادی مدت داری که از سوی خریدار خارجی به نفع وی گشایش شده را به محض ارائه مدارک حمل به بانک اعتبار دهنده داخلی دریافت نموده و در نتیجه ریسک عدم بازپرداخت اعتبار را به اعتبار دهنده منتقل می نماید و بدین ترتیب به خریدار خارجی فرصت کافی جهت پرداخت وجه کالا یا خدمات صادره داده می شود. به منظور تضمین بازپرداخت به موقع اعتبار اعطایی به خریدار / بانک خارجی، اعتبار دهنده / بانک ایرانی ممکن است درخواست وثایقی را بنماید که تهیه و ارائه آن برای خریدار/بانک خارجی امکان پذیر نباشد. در چنین مواردی ضمانتنامه خط اعتبار خریدار این صندوق می تواند جایگزین مناسبی برای وثیقه درخواستی اعتبار دهنده باشد. به عبارت دیگر، این ضمانتنامه که به نفع اعتبار دهنده / بانک ایرانی صادر می گردد، وی را در مقابل ریسک عدم بازپرداخت به موقع تسهیلات از سوی مدیون (خریدار/ بانک خارجی ) پوشش می دهد. بدین ترتیب در صورت عدم بازپرداخت به موقع تسهیلات دریافتی، این صندوق نسبت به پرداخت خسارت وارده به اعتبار دهنده  اقدام خواهد نمود. قبل از صدور این ضمانتنامه، اعتبار خریدار/ بانک خارجی  ( اعتبار گیرنده ) مورد ارزیابی قرار گرفته و براساس نتایج بدست آمده از اعتبار سنجی  وثایق مورد نظر ( که اغلب به صورت ضمانتنامه دولتی است) از وی اخذ می گردد.^[۱۹۵]

۱۹-۲ بخش دوم : پیشینه تحقیق
۱-۱۹-۲ تحقیقات انجام شده در زمینه مدیریت دانش
تحقیقات داخلی
اخوان و همکاران (۱۳۸۹) به تحقیقی تحت عنوان “توسعه ی فرآیندهای چرخه مدیریت دانش مبتنی بر عوامل مؤثر بر موفقیت مدیریت دانش” پرداختند. نتایج تحقیق نشان داد کسب و تولید دانش، مشوق ها و عوامل انگیزشی مناسب از مهم ترین عوامل موفقیت به شمار می آیند.کار تیمی و حمایت مدیران ارشد در رتبه های بعدی قرار دارند. همچنین دریافتند پشتیبانی مدیران ارشد در عوامل دیگر موفقیت هم مؤثر است. بنابراین در پیاده سازی مدیریت دانش باید همیشه توجه مدیران را به این نکته جلب کرد که بدون حمایت و پشتیبانی آن ها ممکن است فرایند دچار شکست شود و در مرحله به کارگیری دانش جدید، صدور مجوز از جانب آن ها حیاتی است.
تحقیقی با عنوان “الگوی مدیریت دانش انتظامی در سازمان ناجا ” توسط محمدی مقدم (۱۳۹۰) انجام پذیرفت. نتایج تحقیق حاکی از این بود که بین فن آوری سازمانی، فرآیندهای مدیریت دانش و سبک مدیریت دانش رابطه وجود دارد به نحوی که :
مشاغل تکراری با درونی سازی دانش و سبک مدیریت دانش منفعل، مشاغل غیرتکراری با بیرونی سازی دانش و سبک مدیریت دانش پویا، مشاغل هنری و مهارتی با اجتماعی سازی دانش و سبک مدیریت دانش انسان گرا و مشاغل مهندسی با ترکیب دانش و سبک مدیریت دانش نظام گرا تناسب و هماهنگی دارند.
تحقیقی تحت عنوان “رابطه بین مدیریت دانش و یادگیری سازمانی و نوآوری سازمانی” توسط دهقان (۱۳۹۰) انجام شد، نتایج تحقیق حاکی از این بود که مدیریت دانش تأثیر مستقیم و مثبتی بر روی نوآوری سازمانی دارد و متغییر یادگیری سازمانی در این میان نقش میانجی را ایفا می کند .
حمید استادی جعفری (۱۳۹۱ ) در تحقیقی با عنوان ” اولویت بندی عوامل کلیدی موفقیت اجرای سیستم مدیریت دانش که با هدف اولویت بندی عوامل سخت افزاری و نرم افزاری کلیدی موفقیت در اجرای سیستم مدیریت دانش با بهره گرفتن از مدل هفت اس مشاوران مک کینزی اجرا شده است. به این نتیجه دست یافت که رابطه سن و سنوات خدمت با مراحل فرایند مدیریت دانش معنا دار نیست، ولی رابطه تحصیلات با مراحل فرایند مدیریت دانش معنی دار است.
تحقیقات خارجی
تحقیقی توسط ماسا و تستا^[۱۹۶] (۲۰۰۹) راجع به رابطه رویکرد مدیریت دانش با مزیت رقابتی سازمانی برای فرایند کسب و خلق دانش صورت پذیرفت که این شاخص ها را معرفی کرده اند: انجام تحقیقات بازار و بازارسنجی، انجام فعالیت های تحقیق وتوسعه، مطالعه رضایت مشتری، استفاده از دانش مشتری و تأمین کنندگان، بازار محوری بر اساس اطلاعات کسب شده از صنعت و مشتری، حساسیت به اطلاعات مربوط به تغییرات بازار، مشارکت با مشتریان بین المللی، ارائه ایده توسط کارمندان، استخدام و نگهداری افراد فنی و متخصص و آموزش دیده، احترام به نگرش و اعتقادات افراد با هدف ترغیب آن ها برای به روز رسانی مهارت هایشان، ایجاد یک فرهنگ باز در محیط کار، وجود شرایط مناسب فرهنگی در سازمان برای معرفی مدیریت دانش و صرف زمان برای مطالعه ژورنال های علمی و تجاری.
تحقیقی که توسط مین^[۱۹۷] و همکارش (۲۰۱۰) با عنوان ” فرهنگ سازمانی و مدیریت دانش ” به عنوان یک مطالعه تجربی در شرکت های پروژه محور در کشور فنلاند انجام شد. هدف تحقیق مذکور بیان منابعی تجربی برای درک چگونگی تأثیر فرهنگ شرکت های پروژه محور صنایع مصنوعی بر فعالیت های مدیریت دانش در شرکت های مورد مطالعه بود. نتایج تحقیق نشان داد که فرهنگ این شرکت ها اثر معناداری بر مدیریت دانش این شرکت ها داشته است.
لیا^[۱۹۸] و همکارانش (۲۰۱۰) نیز به بررسی رابطه فرایند های مدیریت دانش ( خلق ،تسهیم ، بهره برداری از دانش ) و ساختار سازمانی (ابعاد تمرکز گرایی، رسمیت، پیچیدگی و یکپارچگی ) با توجه به عامل تعدیل کننده عدم قطعیت محیطی پرداخته اند. آن ها به دنبال بررسی این موضوع بودند که چگونه مدیریت دانش می تواند ساختار سازمانی را برای مقابله با عدم قطعیت محیطی آماده سازد. آن ها دریافتند که عدم قطعیت در محیط، سازمان ها را به سمت مدیریت دانش سوق داده و همین امر به نوبه خود سازمان ها را مجبور به تغییرات ساختاری می کند.
نتایج مطالعاتی که توسط گرامی^[۱۹۹] (۲۰۱۰) صورت پذیرفت حاکی از این بود که حرکت از ایده مدیریت دانش و پیاده سازی مراحل آن در مدل های مختلف نیازمند شناسایی عواملی همچون خلق، تسهیم، و استفاده مجدد از دانش، درک ارتباطات مختلف در زمانی که توسط مشتری مورد شناسایی قرار می گیرد، آموزش روش ها و خدمات مدیریت دانش، تعامل و ترکیب ابعاد فرهنگی دانش با عملیات سازمان و پاسخگویی به سرمایه گذاری ها و مسئولیت های محوله است.
تحقیقی توسط زاهدالسلام و همکاران (۲۰۱۱) با عنوان اقدامات مدیریت دانش و اثربخشی سازمانی با بهره گرفتن از شواهد تجربی در کشور بنگلادش صورت گرفت. این تحقیق روی رابطه اقدامات مدیریت دانش در قالب استراتژی اکتساب، تبدیل، کاربرد، حمایت از یک سو و اثربخشی سازمانی از سوی دیگر، در کشور توسعه نیافته ای همچون بنگلادش متمرکز بود، مدل های مختلف مدیریت دانش با بهره گرفتن از متون علمی مدیریت دانش تست و تحلیل شد. نتایج کلی تحقیق حاکی از این بود که اقدامات مدیریت دانش نفوذ معناداری بر اثربخشی سازمانی دارد.
تحقیقی توسط وو^[۲۰۰]( ۲۰۱۲) در مورد طبقه بندی فاکتورهای حیاتی موفقیت پیاده سازی مدیریت دانش انجام شد، وی با بهره گرفتن از روش ^[۲۰۱]DEMATEL که مبتنی بر تئوری گراف است، این عوامل را طبقه بندی نمود .نتایج کلی تحقیق نشان داد که این فاکتورها به ترتیب اولویت شامل: فرهنگ و افراد، حمایت مدیران ارشد، ارتباطات، پاداش ها، تکنولوژی اطلاعات، صداقت، زمان، معیارهای ارزیابی عملکرد و امنیت هستند.
۲-۱۹-۲ تحقیقات انجام شده در مورد رهبری تحول آفرین
احسان فر (۱۳۹۰) تحقیقی تحت عنوان ” رابطه رهبری تحول آفرین و خلاقیت و نوآوری سازمانی در شرکت های بیمه خصوصی ایران” انجام داد یافته ها حاکی از آن بود که رهبری تحول آفرین با نوآوری سازمانی رابطه معناداری دارد و خلاقیت سازمانی در این میان نقش متغییر میانجی را ایفا می کند. با توجه به نتایج این تحقیق وجود رهبران تحول آفرین در شرکت های بیمه و با ویژگی هایی چون نفوذ آرمانی، انگیزش الهام بخش، ترغیب ذهنی و ملاحظات فردی می تواند فضای مناسبی برای خلاقیت فراهم نموده و به نوبه خود در ارتقاء نوآوری سازمانی صنعت نقش داشته باشد. مدل مفهومی این تحقیق به شکل زیر است:
در مقاله ای که توسط حیدر چوپانی و همکاران(۱۳۹۰) تحت عنوان “ارزیابی میزان بکارگیری مؤلفه های رهبری تحول آفریند در شرکت های بیمه البرز” صورت گرفت. یافته های پژوهش حاکی از آن بود که رهبری تحول آفرین و مؤلفه های آن در شرکت های بیمه البرز در سطح نسبتاً مطلوبی قرار دارد. علاوه بر این نتایج نشان داد که شکاف معناداری بین وضعیت موجود و مطلوب به کارگیری رهبری تحول آفرین و مؤلفه های آن در شرکت سهامی بیمه البرز مشاهده می شود.
تحقیقات خارجی
اَتوود^[۲۰۲] و همکاران (۲۰۱۰) به مقایسه رهبران تحول گرا و تبادلی پرداخته و عنوان کرده اند، در مقابل رهبران تبادلی که قادر هستند موفقیت های کوتاه مدت را خلق کنند، رهبران تحول آفرین فضای یادگیری، انطباق و تغییرات بلند مدتی را ایجاد می کنند که مکمل یادگیری سازمانی است. در واقع زمانی که یادگیری سازمانی و رهبری تحول آفرین با یکدیگر ترکیب می شوند، مشاهده می شود که رهبری تحول آفرین می تواند یادگیری را ارتقاء دهد در حالی که رهبری تبادلی بسیار متناسب با ایجاد محیطی برای تغییرات فردی و کوتاه مدت است.
مووهارم^[۲۰۳] و همکاران (۲۰۱۰) پژوهشی با عنوان “رهبری تحول آفرین و تعهد سازمانی، مورد مطالعه صنعت مهمانداری ترکیه” انجام دادند یافته های تحقیق نشان داد که رهبری تحول آفرین، تعهد و وفاداری به سازمان را افزایش می دهد. علاوه بر آن، این پژوهش سطح بالایی از همبستگی بین رهبری تحول آفرین و تعهد هنجاری و عاطفی را نشان داد. و یافته ها حاکی از آن بود که رابطه معناداری بین تعهد هنجاری و ابعاد نفوذ آرمانی و انگیزش الهام بخش رهبری تحول آفرین برای کارمندان وجود دارد.
سانگ^[۲۰۴] و همکاران (۲۰۱۲) تحقیقی تحت عنوان “تاثیر رهبری تحول آفرین و عدالت رویه ای بر رفتار شهروندی سازمانی در محیط تجاری” انجام دادند. نتایج کلی تحقیق نشان دهنده ی تأثیر مثبت رهبری تحول آفرین بر رفتار شهروندی سازمانی بود و در عین حال نشان داد که رهبری تحول آفرین نقش متغییر میانجی در رابطه بین عدالت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی دارد.
گوندرسن^[۲۰۵] و همکاران (۲۰۱۲) در مقاله ای تحت عنوان “اثربخشی رهبری تحول آفرین در محیط های کاری پویا ” به بررسی عملکرد رهبری تحول آفرین در محیط پروژه های تیمی و تأثیرش بر عملکرد تیم، سازگاری با کار و رضایت شغلی پرداختند. داده ها از ۲۸۶ نمونه در پروژه های تیمی چند ملیتی در شرکت نفت و گاز جمع آوری شد. نتایج نهایی نشان دهنده ی رابطه مثبت بین رهبری تحول آفرین و نتایج فعالیت تیم بود همچنین حاکی از نقش میانجی اندک عامل صداقت بر رابطه بین رهبری تحول آفرین وعملکرد تیم بود. و علاوه بر این نشان داد که پویایی محیط، تأثیر مستقیم رهبری تحول آفرین بر عملکرد تیم را تعدیل می نماید. به طور کلی نتایج این پژوهش به کارگیری رهبری تحول آفرین را در محیط های با درجه پیچیدگی های گوناگون را تأیید می کند .
جو و لیم^[۲۰۶] (۲۰۱۳) تحقیقی با عنوان “رهبری تحول آفرین و رضایت کارکنان” انجام دادند. نتایج نشان داد که کارکنان زمانی که در کارشان احساس شایستگی، معنادار بودن و اختیار داشته باشند و همچنین زمانی که نفوذ آرمانی که یکی از ابعاد رهبری تحول آفرین است را از رفتار رهبر درک کنند سطح رضایتشان بالاتر خواهد بود. و عوامل روانشناختی به عنوان یک متغییر تعدیل کننده ی رابطه بین رهبری تحول آفرین و رضایت کارکنان عمل می کند .
۳-۱۹-۲ تحقیقات انجام شده در زمینه مدیریت دانش و رهبری
سینگ^[۲۰۷] (۲۰۰۸) در تحقیق خود راجع به نقش رهبری در مدیریت دانش در شرکت های نرم افزاری به این نتیجه رسید که سبک های دستوری^[۲۰۸] و حمایتی^[۲۰۹] رابطه منفی معنا داری با اقدامات مدیریت دانش داشته و سبک های مشاوره ای^[۲۱۰] و تفویضی^[۲۱۱] بیشترین و مثبت ترین رابطه را با اقدامات مدیریت دانش دارند.
کانگاس^[۲۱۲] (۲۰۰۹) در تحقیق خود در صنعت حمل و نقل با ذکر اینکه اولین قدم و مهم ترین قدم برای مدیریت دانش و خلق موفق دانش توجه به افراد است، مهم ترین اقدام رهبر را شناسایی نوع فرهنگ مناسب برای پیاده سازی مدیریت دانش می داند.
جایاسنگام^[۲۱۳]و همکاران (۲۰۱۰) نیز به رابطه انواع قدرت رهبری با فرایندهای مدیریت دانش پرداختند. آن ها دریافتند که قدرت تخصصی و مبتنی بر دانش، اثر مثبتی بر کسب و توزیع دانش داشته و قدرت مشروع، مانع از اقدامات کسب دانش خواهد شد و تأثیر مثبت رهبری تبادلی بر مدیریت دانش را تأیید نمودند.
لرد و شاندریک^[۲۱۴] (۲۰۱۱) در تحقیقی که تحت عنوان رهبری و دانش انجام دادند، سه دیدگاه دانشی شامل : دیدگاه نمادی، پیوندگرا، نهادینه شده را مطرح نمودند. نتایج نهایی تحقیق نشان داد که هر سه دیدگاه ارتباط جدایی ناپذیری با رهبری دارند. به نحوی که به کارگیری هر یک از این دیدگاه ها نیازمند درک کاملی از این موضوع است که رهبر چگونه رفتار می کند و پیروان چگونه عکس العمل نشان می دهند علاوه بر این فرایند رهبری باید به صورت کارا با تغییرات مورد نیاز برای به کارگیری مؤثرتر مدیریت دانش تطبیق پیدا کند.
نگوین و محمد^[۲۱۵] (۲۰۱۱) نیز دریافتند که رفتارهای رهبری تبادلی (پاداش مشروط و مدیریت بر مبنای استثناء) و رهبری تحول آفرین تأثیر مثبتی بر اقدامات مدیریت دانش دارند و متوجه شدند که فرهنگ دانشی نقش میانجی در تأثیرگذاری رفتارهای رهبری بر مدیریت دانش دارد.
تحقیقی در چین توسط شاوو^[۲۱۶]و همکارانش (۲۰۱۲) انجام شد که به بررسی اثر واسطه ای فرهنگ سازمانی و تسهیم دانش بر رهبری تحول آفرین و موفقیت سیستم برنامه ریزی منابع انسانی پرداختند. یافته های این تحقیق نشانگر تأثیر مستقیم رهبری تحول آفرین بر هر چهار نوع فرهنگ سازمانی- فرهنگ توسعه، فرهنگ گروهی، فرهنگ سلسله مراتبی و فرهنگ عقلایی- بود و همچنین نشان داد رهبری تحول آفرین به صورت غیرمستقیم با تسهیم دانش و سیستم برنامه ریزی منابع انسانی ارتباط دارد.
در تحقیقی که توسط گیرداسکین و ساوانوسین^[۲۱۷] (۲۰۱۲) با عنوان “نقش رهبری بر انتقال دانش در سازمان های خلاق ” صورت پذیرفت، نتایج تحقیق نشان دهنده ی تفاوت تأثیر رهبری تحول آفرین و تبادلی در سه گروه از کارمندان؛ خلاق^[۲۱۸]، اجرایی^[۲۱۹]و دارای تجارب مشترک^[۲۲۰] بود. رهبری تحول آفرین بیشترین تأثیر را بر کارکنان خلاق دارد و باعث تشویق خلاقیت در این گروه از کارکنان می شود در حالی که رهبری تبادلی بیشترین تأثیر بر گروه های دارای تجارب مشترک دارد و در مورد کارکنان اجرایی نیز رهبری تحول آفرین مؤثرتر از رهبری تبادلی عمل می کند.
۰
رهبری تبادلی
رهبری تحول آفرین
گروه های دارای تجارب مشترک
اجرایی
خلاق
۶
۵
۴
۲
۱
۳۳
(Girdauskiene & Savaneviciene,2012) شکل ۱۹-۲: نقش رهبری بر انتقال دانش در سازمان های خلاق)
مقاله ی چانگ^[۲۲۱] و همکاران (۲۰۱۳) با عنوان “نقش رهبری، مدیریت منابع انسانی و دانش ضمنی در مدیریت گروه های دانش محور” بر روی ۱۶۲ گروه R&D^[222] صورت گرفت. هدف بررسی نقش سیستم منابع انسانی و سبک رهبری بر کسب و تسهیم دانش در تیم های R&D بود نتایج تحقیقات نشان داد، سیستم منابع انسانی رابطه معناداری با کسب و تسهیم دانش دارد به علاوه رهبری توانمندساز به عنوان یک عامل تعدیل کننده بر این رابطه تأثیر مثبت دارد.
۲۰-۲ مدل پیشنهادی تحقیق
در این پژوهش به منظور ارائه مدل پیشنهادی تحقیق، پس از بررسی های صورت گرفته در زمینه نظریه ها و مدل های مختلف مربوط به متغییرهای اصلی تحقیق، در مورد مدیریت دانش مدل سنگ بنای مدیریت دانش به دلیل جامعیتی که نسبت به سایر مدل های مدیریت دانش دارد و همچنین پرداختن به عوامل درونی و بیرونی سازمان انتخاب گردید و در مورد سبک های رهبری پس از بررسی سیر مکاتب رهبری در نهایت مدل باس و آوولیو به علت جدیدتر بودن و در بر داشتن ابعاد مهم سبک های رهبری انتخاب گردید.
و در آخر بر اساس مطالعات صورت گرفته در زمینه ی مؤلفه های تشکیل دهنده ی مدیریت دانش بر اساس مدل مزبور که عبارتند از تعیین اهداف دانشی، شناسایی و کسب دانش، توسعه و تسهیم دانش، نگهداری و استفاده از دانش، ارزیابی و بازخور و همچنین مدل رهبری باس و آوولیو که مبتنی بر سه سبک رهبری؛ تحول آفرین، تبادلی و عدم مداخله گر است.
مؤلفه های تشکیل دهنده سبک رهبری تحول آفرین شامل:
رفتارهای آرمانی
ویژگی های آرمانی
انگیزش الهام بخش
ملاحظات فردی

هاوجی و همکاران (۲۰۰۵) جرأت ورزی را این گونه تعریف نمودند: جرات ورزی دربرگیرنده­ی احقاق حق خود، ابراز افکار، احساسات و اعتقادات خود به روشی مناسب، مستقیم و صادقانه است، به گونه ­ای که حقوق دیگران را از بین نبریم.
ب) رفتاری که شخص را قادر می­سازد تا به سود خود عمل نماید، بدون هیچ­گونه اضطرابی رفتار متکی به نفس داشته باشد. احساسات واقعی خود را صادقانه بروز داده و با توجه به حق دیگران، حقوق خود را به دست­آورد.
در هر دو تعریف، رعایت­کردن حقوق دیگران و احترام­گذاشتن به آن مورد تأکید قرارگرفته است.
فنسترهایم (۱۹۷۷) و آلبرتی (۱۹۸۲) جرأت ورزی را شامل کنش­ها و رفتارهایی می­دانند که شخص را قادر می­سازد به نفع خویش عمل کند، بدون هیچ اضطرابی روی پای خود بایستد، احساسات واقعی خود را صادقانه ابراز کند و بدون بی­توجهی به حقوق دیگران، حق خود را بستاند.
جرات ورزی رفتاری است که فرد را قادر می­سازد تا به علائقش عمل­کند، بدون اینکه منجر به اضطراب شود و اینکه حقش را بدون ضایع­کردن حقوق دیگران بیان کند.( آلبرتی و آمونز، ۱۹۷۰، ترجمه قراچه داغی، ۱۳۸۳)
رفتار جرأت­ورزانه با خودپنداره­ی مثبت^[۶۰]، عزت­نفس^[۶۱]، تسلط^[۶۲]، خودبسندگی^[۶۳]، و اعتماد به­نفس ^[۶۴]همبستگی دارد و رفتارهای غیر جرأت­ورزانه، بازدارنده و اجتنابی هستند و همبستگی مثبت با ترس­ها^[۶۵]، هراس­ها^[۶۶] و اضطراب اجتماعی^[۶۷] و انواع پرخاشگری­های درونی^[۶۸] دارند. ( رحیمی و همکاران،۱۳۸۵)
نقص در مهارت­ های اجتماعی و فقدان جرات ورزی، سلامت روان افراد را دچار آسیب می­ کند. ( لیبرمن، ۱۹۹۲، به نقل از بهرامی، ۱۳۷۵)
برای درک بهتر مفهوم جرات ورزی، لازم است که بین آن و سبک­های ارتباطی منفعلانه، پرخاشگرانه و همراه با جرات ورزی تفاوت گذاشت.

۱-رفتار منفعلانه: این طبقه­ی رفتاری به گونه ­ای است که فرد، حقوق خود را برای ابراز افکار و احساساتش نادیده می­گیرد و در نتیجه به دیگران اجازه می­دهد که به حقوق وی تجاوز کنند. شخص منفعل اجازه می­دهد که دیگران افکار، احساسات و حقوق وی را نادیده بگیرند و به حوزه ­های شخصی او قدم بگذارند. شخص فاقد توانایی جرات ورزی احساس می­ کند که بر روی اضطرابش هیچ کنترلی ندارد و این اضطراب است که او را برانگیخته و کنترل می­نماید. شخص منفعل، احساس درماندگی و ناتوانی می­ کند، خود را دست کم می­گیرد، اعتماد به نفس ندارد و به دیگران اجازه می­دهدکه به جای او تصمیم ­گیری کنند. چنین فردی توان مسئولیت­ پذیری ندارد و نمی­تواند مشکلاتش را حل کند، در این سبک، هدف فرد آن است که به هرقیمتی که شده دیگران را خشنودسازد و از نشان­دادن هرگونه تعارضی جلوگیری کند.
۲-رفتار پرخاشگرانه: رفتار پرخاشگرانه یعنی ایستادگی سرسختانه برای مطالبه­ی حقوق شخصی، تهدیدکردن با نادیده­گرفتن حقوق دیگران و ابراز افکار و احساسات به گونه ­ای که نامناسب باشد. فرد پرخاشگر غالباً تفوق خویش را به وسیله­ خوار و خفیف­کردن دیگران حفظ می­ کند. چنین فردی هنگامی که مورد تهدید قرار می­گیرد، محل آسیب­پذیر در دیگران را موردهدف قرار می­دهد. ویژگی­های این سبک عبارتند از: صحبت­کردن پیش از اتمام صحبت­های دیگران، بلند بلند و تهاجمی حرف زدن، خیره­شدن به طرف مقابل، کنایه­زدن، ابراز خشن و شدید احساسات و عقاید، بالاتر دانستن خود و رنجاندن دیگران برای جلوگیری از رنجش خود. هدف شخص پرخاشگر، تسلط، برنده­شدن و فشار­آوردن به شخص دیگر برای تسلیم­شدن وی است.
۳-رفتار همراه با جرات ورزی: این­گونه رفتار عبارت­است از ایستادگی برای گرفتن حقوق­شخصی و ابراز مستقیم و صادقانه­ی افکار و احساسات و عقاید به شیوه­ای که به حقوق دیگران احترام گذاشته شود، شخص دارای توانایی جرات ورزی، موقعیت را ارزیابی کرده، تصمیم می­گیرد که چگونه بدون اضطراب یا احساس گناه عمل­کند، افراد دارای توانایی جرات ورزی به خود و دیگران احترام می­گذارند و برای کردارها و انتخاب­هایشان پذیرش مسئولیت می­ کنند. آن­ها نیازهایشان را بازشناسی کرده و آنچه را می­خواهند، آشکارا و مستقیم درخواست می­ کنند. شخص دارای توانایی جرات ورزی، موقعیت را ارزیابی کرده، تصمیم می­گیرد که چگونه بدون اضطراب یا احساس گناه عمل­کند. افراد دارای توانایی جرات ورزی به خود و دیگران احترام می­گذارند و برای کردارها و انتخاب­هایشان پذیرش مسئولیت می­ کنند، آن­ها نیازهایشان را بازشناسی کرده و آنچه را که می­خواهند، آشکارا و مستقیم درخواست می­ کنند، اگر درخواستشان رد شود، ممکن است احساس ناامیدی یا ناراحتی کنند، لیکن خودپنداره­ی آنان متزلزل نخواهد شد، همچنین آن­ها به تأیید دیگران تکیه نمی­کنند، در این سبک، هدف شخص رعایت عدالت برای تمامی طرف­های رابطه است.(به نقل از ارجمند،۱۳۸۶)
جرات ورزی در نظریات روان­شناسی
نظریه تحلیل تبادلی^[۶۹]
در این نظریه اعتقاد بر این است که جرات ورزی، احترام به خود و به دیگران است. احترام به خود شامل خودآگاهی^[۷۰] از اینکه « کسی » هستیم و احترام به دیگران، آگاهی از اینکه دیگران وجود دارند می­ شود، نظریه تحلیل تبادلی خصوصاً مفهوم «جایگاه­های زندگی^[۷۱]» برای تبادل بین رفتارهای جرأت­مندانه و غیر جرأت­مندانه مفید است. فلسفه­ی اساسی تحلیل تبادلی این است که همه مردم خوب متولد می­شوند و اینکه افراد بر مبنای دوران کودکی و نیز بر اساس نوع شناخت و تأییدی که از افراد مهم دیگر دریافت می­ کنند تصمیماتی در مورد خودشان و دیگران می­گیرند، به این نتیجه می­رسند که خوب نیستند، برن^[۷۲] مبدع تحلیل تبادلی، معتقد است که افراد می­توانند این تصمیم را تغییردهند که این از طریق خودآگاهی و بازشناسی مثبت از دیگران حاصل می­ شود، آن­ها می­توانند انتخاب کنند که خوب هستند. (برن، ۱۹۷۵، به نقل از توند^[۷۳]،۲۰۰۷)
این نظریه بیان می­ کند که تنها جایگاه سالم، رسیدن به پیام « من خوب هستم، شما خوب هستید^[۷۴]» است. در این موقعیت افراد در خودشان احساس امنیت و خوداتکایی می­ کنند و به وجود دیگران ا حترام می­گذارند. در این موقعیت افراد جرأت­ورزند امّا در موقعیت­های دیگر، افراد جرأت­ورز نیستند و احساس ناامنی می­ کنند و کمبود اعتماد به نفس دارند. (هریس^[۷۵]،۱۹۹۵، به نقل از توند،۲۰۰۷)
روان­شناسی مثبت­نگر
نظریه روان­شناسی مثبت­نگر به وسیله­ سلیگمن^[۷۶]به وجود آمد، هدف روان­شناسی مثبت­نگر این است که افراد بر توانایی­ها و مزیت­هایی که افراد و جوامع را قادر می­سازند پیشرفت کنند، تکیه کنند. این نظریه بر روی هیجانات مثبت و خوش­بینانه درباره آینده، امید و درستی و قدرتمندساختن افراد تمرکز می­ کند، افرادی که هیجان مثبت خوش­بینانه را رشد داده­اند قادرند موقعیت­های مخالف را تفسیرکنند و به طور کاملاً متفاوتی آن­ها را به تعویق بیندازند. آن­ها در موقعیت­های سخت و چالش­آور معنا پیدا می­ کنند، در این نظریه اعتقاد بر این است که ابراز وجود در مورد تأیید مثبت است. افرادی که احساس مثبتی در مورد خودشان دارند، دیگران را قدردان و باارزش می­دانند. آن­ها قادر به ارائه و دریافت تأیید مثبت هستند، تأیید مثبت برای افراد ترغیب­کننده و برانگیزاننده است، این نظریه اهمّیت ارتباط با خود و دیگران را مورد تأکید قرار می­دهد، توسعه روابط جرأت­مندانه با دیگران، حس همبستگی و همکاری را در محیط کاری ارتقاء می­بخشد و افراد را قادر می­سازد که کارها را با همکاری یکدیگر به انجام رسانند. ( هالوول^[۷۷]،۲۰۰۲ به نقل از توند، ۲۰۰۷)
روان­شناسی وجودی^[۷۸]
روان­شناسی وجودی، بینش­های مفیدی در مورد ارتباط بین عزت­نفس و رابطه فراهم می­ کند، روابط مهم و توانایی واقعی بودن در روابط، بخشی از احساس امنیت و نیز نشان­دهنده ی الگوهای رفتاری جرأت­آمیز است. تنها از طریق داشتن یک رابطه­ واقعی با خود، رابطه و درگیری با دیگر افراد ممکن می­ شود، هرگونه تعامل و مواجهه که افراد دارند بر چگونگی فکرکردن و احساس­کردن آن­ها در مورد خودشان تأثیرگذار است. درمان وجودی، شناخت­های مفیدی در مورد اینکه افراد چگونه می­توانند در تفکرشان انعطاف­پذیر شوند و بر اهمّیت منعطف­بودن در تفکّر برای رشد جرات ورزی ارائه می­دهد، انعطاف ناپذیری در ارزش­ها می ­تواند منجر به عقاید منفی و خودمحدودی در ارتباط با خود یا دیگران شود و نیز باعث الگوهای رفتاری غیرجرأت­مندانه می­ شود. (استراسر و استراسر^[۷۹]، ۱۹۹۹).
نظریه دلبستگی^[۸۰]
نظریه­دلبستگی ایمن و ناایمن^[۸۱] به وسیله بالبی^[۸۲] در سال ۱۹۴۰ به وجود آمد، این نظریه به «نظریه­ دلبستگی» شهرت پیداکرد، نظریه دلبستگی به درک اینکه جرات ورزی چیست و اینکه تجارب اوّلیه چگونه بر احساس عزت­نفس و الگوهای رفتاری تأثیر می­گذارند، کمک می­ کند. برای افرادی که دلبستگی ایمن و مثبت اوّلیه را در روابطشان با مراقبت اوّلیه تجربه می­ کنند، ارتباطات ذهن، بدن و مغز مثبت است. آن­ها قادر به بیان چگونگی احساس به دیگران بدون هیچ گونه ترس هستند و به احساسات دیگران بدون ترس پاسخ می­ دهند. آن­ها می­دانند که چه چیزی برایشان درست است و قادر به خود مدیریتی و با جرأت رفتارکردن هستند. (بالبی، ۲۰۰۶، به نقل از توند،۲۰۰۷)
نظریه رفتارگرا
واژه­ی جرات ورزی عملاً برای بیان و ابراز همه نوع احساسات به جز اضطراب به کار برده می­ شود، تجربه نشان داده­است که چنین ابرازی به منع اضطراب می­انجامد، آموزش اظهار وجود تکنیکی است که برای اضطراب­های حادث از روابط اجتماعی متقابل افراد به کار برده می­ شود، مثلاً اضطراب ناشی از عدم توانایی فرد در ارائه­ عقایدش به دوستان و یا دیگران با این تکنیک به خوبی از بین می­رود. درمانگر، مراجع را وا می­دارد تا بر اساس این فرض احساس و عمل کند که او انسان است و حقوقی دارد و از جمله حق دارد که خودش باشد و آزادانه، تا جایی که به حقوق دیگران لطمه نزد، احساسات خود را بیان نماید، این تکنیک فرد را قادر می­سازد که محیط را به طریق بهتر و مثبت­تری زیر نفوذ و کنترل بگیرد و مانع اضطراب­های بی­دلیل خویش شود. باید دانست که حالت قاطعانه و تمایل به اظهار وجود نه تنها ابراز خشم و تحرکات دیگر را در برمی­گیرد، بلکه همه نوع احساسات و از جمله احساسات گرم و شدیداً محبت­آمیز را شامل می­ شود. بنابراین، جرات ورزی، نوعی رفتار تهاجمی است که ابعاد مثبت و سازنده­تر رفتار را در بر می­گیرد. نوع بسیار معمول و متداوّل مراجعانی که نیاز مبرمی به آموزش جرات ورزی دارند، کسی است که تربیت اوّلیه­ی او تأکید بیش از اندازه­ای بر وظایف و الزامات اجتماعی گذاشته­است و این احساس را در او ایجاد کرده­است که حقوق دیگران از حقوق خود او بسی مهم­تر است. اکثر بیماران نیاز به قاطعیت و اظهار وجود مناسب را به آسانی تشخیص می­ دهند، با وجود این، بصیرت به تنهایی هر چقدر هم روشن و واضح باشد، هیچ­گونه تغییری به وجود نمی­آورد. (شفیع­آبادی و ناصری، ۱۳۸۶)
رفتارهای جرأت­ورزانه
ماسترز^[۸۳]، بریش^[۸۴]، هولون^[۸۵]، و ریم^[۸۶] (۱۹۸۷، به نقل از بیان زاده و همکاران). جرات ورزی را به شرح زیر تقسیم نموده ­اند:
۱-رد جرأت­ورزانه: زمانی که با درخواست­های نامعقول دیگران مواجه می­شویم، می­توانیم با روش رد جرأت­مندانه به درخواست آن­ها پاسخ منفی بدهیم، باید بدانیم که گفتن نه و یا بله در مقابل درخواست دیگران زمانی که به اختیارخود انسان باشد، جرأت­مندی است. هرگاه در مقابل درخواست غیرموجه و نابه­جای دیگران به دلیل رودربایسی یا ترس یا هر دلیل غیرمنطقی دیگر نتوانیم با جرأت از کلمه­ی «نه »استفاده کنیم خود را مورد هجوم بسیاری از آسیب­ها و فشارها قرار خواهیم داد. مثال: اگر به مهمانی دعوت شدیم که اعضای شرکت­کننده در آن را نمی­شناسیم و نمی­خواهیم در آن مهمانی باشیم، می­توانیم با جرأت­مندی این مهمانی را قبول نکرده و بگوییم:« متأسفم، من در مهمانی که اعضای آن را نمی­شناسم، شرکت نمی­کنم»
۲-درخواست جرأت­ورزانه: از این روش در مواقعی نیازمند کمک­گرفتن از دیگران هستیم، استفاده می­کنیم. برای مثال: اگر برای حل یک مشکل بخواهیم از والدین یا دوستی کمک بگیریم، می­گوییم: « من برای حل مشکلم نیاز به کمک و هم­فکری شما دارم، آیا می­توانید به من کمک کنید؟»
۳- بیان جرأت­ورزانه^[۸۷]: راتوس^[۸۸](۱۹۷۵) به نقل از راگز(۱۹۹۱) چندین رفتار توأم با جرات ورزی را که افراد نیاز دارند در مورد آن­ها تعلیم ببینند شناسایی کرد:
۱-گفتار توأم با جرات ورزی که در آن فرد حق یا خواسته­ی خود را با صراحت بیان می­ کند و یا زمانی است که فرد با تعریف و تمجیدی که از دیگران می­ کند به او پسخوراند مثبت می­دهد.
۲- بیان احساسات به فرد آموخته می­ شود تا احساسات خود را تشخیص بدهد و به صورت مناسب و ماهرانه آن را نشان­دهد.
۳-احوالپرسی با دیگران، فرد می ­تواند آموزش ببیند و تشویق شود که یک شبکه دوستانه را به زندگی خود اضافه­کند که باعث کاهش احساس­تنهایی و افزایش عزت­نفس در آن­­ها شود.
۴-بیان عدم­توافق، افراد فاقد جرأت و ابراز وجود، مردمانی هستند که به «بله-بگو» مشهور هستند. زمانی که موضوعی مخالف خواسته آن­ها باشد، به صورت ناشیانه­ای (منفعل یا فعال) خشمگین می­شوند. آن­ها می­توانند تعلیم ببینند که بدون داشتن پرخاشگری به طریق صادقانه­ای، عدم توافق خود را ابراز کنند.
۵-به جای اینکه به سادگی حرف­های دیگران را باورکنند، باید گفتن «چرا» و برای به دست­آوردن دلیل برای سوأل خود، تعلیم ببینند. آن­ها باید بیاموزند این کار را در یک حالت ماهرانه­ای انجام­دهند.
۶-صحبت­کردن در مورد خود، افرادی که عدم­توانایی در رفتار توأم با جرات ورزی دارند، اغلب عزت­نفس پایینی دارند و تجارب آن­ها و این احساس که حوصله­ی دیگران از صحبت با آن­ها سر می­رود. آن­ها نیاز دارند که آموزش ببینند و در مورد خودشان و تجربه­هایشان با یک حالت جالبی صحبت­کنند.
۷-پاداش دادن به دیگران هنگامی که از او تعریف می­ کنند، بارها هنگامی که شخصی از یک فرد فاقد جرات ورزی تعریف می­ کند، آن فرد تعریف را انکار می­ کند و آن را مسخره می­نماید. چنین افرادی نیاز دارند که بیاموزند در مقابل تعریف­هایی که از آنان می­ شود، یک جمله­ ساده «متشکرم» را که به طور مناسبی ارائه می­ شود، بیان کنند. انکارکردن باعث بی­احترامی به فرد مقابل و ناراحتی وی می­ شود.
۸-امتناع از تأکید عقاید دیگران به منظور عادت­کردن به بحث و جدل با آن­ها، به نظر می­رسد که بسیاری از مردم دوست دارند با افرادی که فاقد جرات ورزی هستند، بحث و جدل کنند و آن را به عنوان یک بازی ساده تلقی می­ کنند. بنابراین، این افراد نیاز دارند که آموزش ببینند، در پایان مکالمه­های خود اظهار نظری کنند، مثلاً « من مطمئنم در این مورد می­توانیم یک زمان دیگر بحث کنند، در حال حاضر من نمی­توانم افکارم را تغییردهم، فکر می­کنم تو هم همینطور باشی».
۹-برقرارکردن تماس­چشمی با دیگران و نگاه­کردن به چشمان طرف مقابل، یکی از اساسی­ترین مهارت­ های رفتارهای جرأت­ورزانه است.
۱۰-پاسخ ضدترس، افراد اغلب نیاز دارند که تشویق شوند و آموزش ببینند کارهایی را انجام­دهند که ترس و اضطراب را در آن­ها بر می­انگیزاند. بنابراین، آن­ها می­توانند بر ترس خود غلبه­کرده و زندگی راحت و خوشایندی داشته­باشند که این شکلی از رویارویی با واقعیت است. ( به نقل از بهروزی، ۱۳۸۴)
انواع جرات ورزی
جرات ورزی انواع مختلفی دارد، لنگ^[۸۹] و جاکوبسکی^[۹۰] (۱۹۷۶) به پنج نوع آن اشاره کرده ­اند:
۱-جرات ورزی بنیادی^[۹۱]: این نوع جرات ورزی شامل عمل­ساده و اصرار بر حقوق، اعتقادات و احساسات است. مثلاً وقتی کسی صحبتمان را قطع می­ کند، می­توانیم بگوییم «ببخشید: دوست داشتم حرفم را تمام­کنم.»
۲-جرات ورزی همدلانه^[۹۲]: در این حالت، ما با به رسمیت شناختن موقعیت با احساسات طرف مقابل، نشان می­دهیم که متوجه وضعیت آن­ها هستیم. در این نوع جرات ورزی وقتی کسی صحبت­هایمان را قطع می­ کند، می­گوییم:« می­دانم مایل هستید نظرتان را مطرح کنید، امّا ای کاش اجازه میدادی حرف­هایم را تمام کنم.»
۳-جرات ورزی افزایشی^[۹۳]: در این حالت، بیان قاطعانه با کمترین میزان شروع می­ شود و سپس تشدید می­ شود.
۴-جرات ورزی از طریق رویارویی: وقتی از این نوع جرات ورزی استفاده می­ شود که اعمال و گفتار طرف مقابل تناقض دارند و باید به او نشان دهیم که آنچه می­گوید با آنچه می­ کند، فرق دارد. در نتیجه سخنگو آنچه را در حال حاضر می­خواهد، ابراز می­ کند. برای مثال: «شما گفتید سه شنبه تایپ کردید، امّا امروز پنج­شنبه است و خبری از تایپ نیست، لطفاً همین حالا تایپ کنید.»
۵جرأت­ورزی زبانی: در این نوع جرات ورزی سخنگو به صراحت رفتار طرف مقابل، تأثیر آن بر زندگی یا احساسات خودش و علّت این که چرا آن را تغییر دهید را توضیح می­دهد. مثلاً وقتی با کسی که صحبت ما را قطع می­ کند می­گوییم: «در این چند دقیقه این چهارمین بار است که حرفم را قطع کردی، مثل اینکه توجهی به حرف­هایم نداری و می­خواهی مرا ناراحت کنی، اجازه بده حرفم را تمام کنم.»
بین جرات ورزی مستقیم و غیرمستقیم نیز تمایز وجود دارد، لینهن و اگان (۱۹۷۹) معتقدند جرات ورزی مستقیم و صریح همیشه بهترین شیوه نیست. خصوصاً موقعی که با افرادی سر و کار داریم که می­خواهند دیگران نظهر مثبتی درباره آن­ها داشته باشند، بنابراین، این دو پژوهشگر پیشنهاد می­ کنند که به منظور کاهش تأثیر منفی جرات ورزی، سبک مستقیم به سبک غیرمستقیم و پیچیده تبدیل شود و همچنین از ملاحظات بیشتر استفاده­گردد، منظور از ملاحظات بیشتر، رنگ و لعاب­دادن به رد درخواست هاست، تا بدین ترتیب تأثیر منفی رد درخواست­ها در طرف مقابل کاهش ­یافته و روابط حفظ شود.
مؤلفه­ های جرات ورزی