۳-۴-۳-۱ معرفی برنامۀ SIGMA/W
برنامه SIGMA یک محصول نرم افزاری از نوع المان محدود می­باشد که برای تحلیل تنش و تغییر شکل سازه­های خاکی استفاده می­ شود. این برنامه دارای فرمول­بندی جامعی می­باشد که مسائل ساده و هم پیچیده را تحلیل می­ کند. به عنوان مثال می­توان تحلیل ساده تغییر شکل الاستیک و یا تحلیل پیچیده از نوع تنش موثر الاستوپلاستیک غیرخطی را با این برنامه انجام داد. هنگامی­که این برنامه با برنامه SEEP (دیگر محصول نرم افزار GEO SLOPE ) ترکیب شود، در این حالت می­توان ایجاد و استهلاک فشار آب منفذی در ساختمان خاک به هنگام اعمال بارهای خارجی مدل نمود. برنامه SIGMA در تحلیل و طراحی پروژه­ های مهندسی ژئوتکنیک، عمران و معدن کاربرد دارد]۳۸[.

۳-۴-۳-۲ کاربرد برنامۀ SIGMA/W
انواع مختلفی از روابط تنش-کرنش که محدوده آن از مدل الاستیک خطی ساده تا مدل الاستوپلاستیک غیر خطی می­باشد، در این برنامه می تواند مورد استفاده قرار گیرد. بارهای خارجی می­توانند در صفحه مدل حذف و یا اعمال شوند. برنامه SIGMA می ­تواند برای محاسبه تغییرات فشار آب منفذی حاصل از تغییرات تنش مورد استفاده قرار گیرد. بیشترین کاربرد معمول برنامه SIGMA محاسبه تغییر شکل­های حاصل از خاکریزی یا خاکبرداری مانند پی­ها، خاکریزها، حفاری­ها و تونل­ها می­باشد]۳۸[.
۳-۴-۳-۳ امکانات و قابلیت ­های برنامۀ SIGMA/W
پیش طرح رسم مسأله ، متن ورود عکس
پیش طرح رسم مسأله و خصوصیات متن کمک زیادی به تعریف مدل و فراهم کردن خروجی نتایج می­ کند. رسم مسأله مانند رسم خطوط، دوایر و کمان­ها برای پیش طرح حوزه مسأله قبل از تعریف مش المان محدود آن­ها مفید می­باشند. متن نقشه برای نمایش اطلاعاتی مثل نام مصالح و خصوصیات آن­ها به کار می­رود. خصوصیات متن دینامیکی بدین صورت است که متن اطلاعات پروژه را با تغییر در اطلاعات پروژه به طور خودکار تغییر می­دهد. شرایط مرزی می­توانند با کمک موس، به نقاط و لبه­ها اختصاص یابند]۳۷[.
محاسبۀ نتایج
بعد از تعریف مسأله، تحلیل توسط برنامه انجام می­ شود. تحلیل غیر­خطی به یک روند تکرار نیاز دارد که به حل مورد نظر هم­گرا شود. برای کنترل روند پیشرفت هم­گرایی می­توان از نمودار هم­گرایی کمک گرفت. به عنوان مثال در شکل (۳-۱) روند هم­گرایی تغییر مکان با فرایند تکرار نشان داده شده است.
شکل ۳-۱ :روند هم­گرایی تغییرمکان ها با تکرار تحلیل
مشاهده نتایج
بعد از تعریف مسأله و تحلیل آن می­توان نتایج را به صورت گرافیکی مشاهده نمود. در شکل (۳-۲) نمونه ­ای از نتایج تغییرمکان گره­ها را به صورت گرافیکی ارائه شده است:
شکل ۳-۲ :نمونه ای از نتایج گرافیکی تغییرمکان گره
فرمان Placing Fill
برای تخمین واقع­بینانه از تغییر مکان­های ایجاد شده در زمان ساخت خاکریز، تحلیل غیر خطی لازم می­باشد ولی تحلیل الاستیک خطی ساده تغییر مکان­ها را به طور قابل توجهی دست پایین تخمین می­زند. مدل­های Cam-Clay، Modified Cam-Clay بهترین گزینه برای خاک­هایی که به­ طور ناچیز پیش تحکیم یافته­اند می­باشد و برای خاک­های فوق پیش تحکیم یافته کاربرد ندارد.]۳۸[.
به طور خلاصه برای انتخاب مدل خاکی که با شرایط خاک و تحلیل مسأله سازگار باشد قضاوت­های مهندسی لازم است. در مدل Insitu ، فقط از مدل رفتاری الاستیک خطی می­توان استفاده نمود و ضریب k₀ (فشار خاک در شرایط سکون) نیز باید تعریف شود و این مدل به مراحل زمانی نیازی ندارد. مزیت تحلیل تحکیم غیر وابسته این است که دو مقدار فشار آب منفذی در ابتدا و پایان تحکیم برای برنامه تعریف می شود. در سیستم آحاد متریک، واحد زمان ،ثانیه و در سیستم آحاد انگلیسی، واحد زمان ساعت است که این واحد با تعریف نفوذپذیری به صورت می تواند به صورت روز نیز تعیین شود. در تحلیل به روش تنش کل در مدل الاستیک خطی فقط پارامترهای مدول سختی E و نسبت پواسون مورد استفاده قرار می­گیرند]۳۹[.
قبل از اجرای فرمان SOLVE داده ­های ورودی مسئله می­بایست کنترل و تأیید شوند تا اطمینان حاصل گردد که داده ­ها به طور صحیح معرفی شده ­اند و هیچ خطایی ظاهر نمی­ شود. برای حل معادلات المان محدود، ترتیب شماره نقاط در جهت افقی یا قائم دارای اهمیت می­باشند و شکل آنها نیز به ترتیب از شماره ۱ شروع می­گردد. اختلاف کم در شمارۀ نقاط هر المان کمک زیادی برای به حداقل رساندن حافظه مورد نیاز پردازشگر SOLVE می­ کند. هرچند برنامۀ SIGMA هر زمان که المان­های گروهی توسط کاربر ایجاد می شوند، شمارۀ نقاط و المان­ها را به طور خودکار مرتب می­ کند، اما وقتی که المان­های تکی با بهره گرفتن از فرمان رسم المان تکی ایجاد می شوند و یا وقتی که نقاط و المان­ها با بهره گرفتن از فرمان­های KeyIn Node یا Element KeyIn به مسئله اضافه می­شوند، مش­ها مرتب نمی­شوند. فرمان رسم المان­های نامحدود نیز در صورت لزوم، نقاط کمکی را به المان­های نا محدود اضافه می­ کند. این نقاط نیز زمانی که اضافه می­شوند مرتب نیستند]۳۷[.
وقتی­که در مسئله از مصالح با رفتار الاستیک خطی استفاده می­ شود تعداد مراحل تکرار به طور خودکار عدد یک انتخاب می­ شود. تعداد تکرار مراحل زمانی در مصالح با رفتار الاستیک غیر خطی یا الاستوپلاستیک می­بایست تعیین شوند. پس از انجام تکرار و رسیدن به معیار هم­گرایی، محاسبات متوقف خواهد شد. معیار هم­گرایی جابجایی وقتی ارضاء می­ شود که درصد تغییر در (متوسط جابجایی) Disp Norm از یک تکرار به تکرار بعدی کمتر از میزان درصد خطای مجاز هم­گرایی گردد. پس از انجام تکرار و رسیدن به معیار هم­گرایی، محاسبات متوقف خواهد شد. معیار هم­گرایی جا به ­جایی وقتی ارضاء می­ شود که درصد تغییر در (متوسط جابجایی) Disp Norm از یک تکرار به تکرار بعدی کمتر از میزان درصد خطای مجاز هم­گرایی گردد. برنامه SIGMA تنها پارامترهایی که برای نقاط محاسبه می­ کند، اطلاعات و نیروی مرزی نقاط می­باشند. با انتخاب دکمه Node Information و سپس انتخاب گرۀ مورد نظر اطلاعات آن گره را می­توان مشاهده نمود]۳۸[.
انواع شرایط مرزی گره :
الف- None- خنثی
ب-x-Disp – تغییر مکان در جهت x
y-Disp – تغییر مکان در جهت y
ج- x-Force – نیرو در جهت x
y- Force – نیرو در جهت y
د- x-Spring – مقاومت فنر در جهت x
y-Spring – مقاومت فنر در جهت y
-گزینه X-Action : برای تعیین مقدار تغییر مکان، مقدار نیرو یا مقاومت فنر برای گره مرزی در جهت x استفاده می­ شود. اگر تابع مرزی (Fn#) در جهت x برای یک گره معرفی شود بنابراین مقدار X-Action در محاسبات در نظر گرفته نمی­ شود]۳۸[.
-گزینه Fixed Rotation : این فرمان برای ثابت نگه داشتن چرخش گره در المان سازه­ای استفاده می­ شود. اگر هیچ گره­ای در طول لبۀ المان سازه­ای تعریف نشود این گزینه غیرفعال خواهد بود. شرایط مرزی نقاط با بهره گرفتن از فرمان Draw Node Boundray Condition تعریف می شود. اگر تابع مرزی x یا y تعریف شوند پردازشگر Slove مقدارx-y Actio را از تابع مرزی محاسبه می­ کند و مقدار x-y Actionتعیین شده در قسمت DEFINE را به کار نمی­گیرد ولی اگر تابع مرزی X-Y معرفی نشود بنابراین پردازشگر SOLVE از مقدارx-y Action تعیین شده (مربوط به گره­ها و لبه­ها) استفاده می­ کند. شرایط مرزی فشار را نمی­ توان برای گره­ها تعریف کرد بلکه می­بایست آنها را در لبۀ المان با بهره گرفتن از فرمان Draw Edge B.C تعریف نمود]۳۹[.
انواع فشار مرزی که به لبۀ المان اختصاص می­یابند:
الف-گزینۀ None : بدون فشار مرزی
ب-گزینه Normal/Tan Stress : عملکرد اول (x) تنش در جهت x را مشخص می­ کند و عملکرد دوم (y) تنش در جهت y را مشخص می­ کند.
ج-گزینۀ x-y Stress : عملکرد اول (x ) تنش در جهت x را مشخص می­ کند و عملکرد دوم y تنش در جهت y را مشخص می­ کند.
د-گزینۀ Fluid Pressure : عملکرد اول ارتفاع سیال را مشخص می­ کند و عملکرد دوم وزن خود سیال را مشخص می­ کند.
در جعبه اصلاح اول و دوم مربوط به Action مقدار مربوط به نوع مرز و در قسمت Fn# شمارۀ تابع آن تعریف می­ شود که در جعبه اصلاح دوم اگر گزینۀ فشار سیال (Fluid Pressure) انتخاب شود وزن مخصوص سیال به صورت تابع تعریف نمی­ شود. شرایط مرزی لبۀ می ­تواند با فرمان Draw Boundray Condition نیز تعریف شود. پردازشگر solve با کمک انتگرال­گیری عددی هر کدام از شرایط مرزی تعریف شده برای لبه را به نیروهای گره­ای در نقاط تعریف شده روی لبه تبدیل می­ کند. هر قسمتی از نقشه که با فرمان View Preference دیده نشود، در تعریف مسئله باقی خواهد ماند ولی نمایش داده نمی­ شود]۳۸[.
انواع تحلیل تنش
تحلیل بار/تغییر شکل: یک تحلیل تنش و تغییر شکل عمومی است که به کمک آن کاربر می ­تواند شرایط مرزی را تعریف کند. اگر گزینۀ Adjust Fill to Design Elevation علامت زده شود، بعد از هر مرحلۀ زمانی، برنامۀ SIGMA سطح فوقانی هر کدام از المان­های خاکریزی شده را با موقعیت جدید تنظیم و هماهنگ می­ کند و به ارتفاع اصلی طراحی بر می­گرداند. به این معنی که زمانی که خاکریز مستقر گردید موقعیت خاکریز با لایه­ های قبلی پیوسته و دائمی می­ شود تا اینکه به ارتفاع تعیین شده برسد.
- تحلیل Insitu 1 (درجای۱) برای برقراری شرایط تنش اولیه درجا که توسط وزن خود خاک ایجاد می شود، استفاده می­گردد.
- تحلیل Insitu 1 (درجای۲) شرایط تنش اولیه درجا را با بهره گرفتن از وزن غوطه­وری خاک برقرار می­ کند. شرایط فشار آب حفره­ای اولیه را می­توان با فرمان Initial Water Table و یا از فایل PWP و یا فایل هد آب انتخاب شده به­دست آورد.
- تحلیل Consolidation در برنامۀ SEEP برای ادغام کامل حل مسئله در برنامه ­های SIGMA و SEEP می­باشد. برای این تحلیل لازم است که از نسخه­های یکسان برنامه ­های SEEP و SIGMA استفاده شود]۳۹[. (شکل ۳- ۳).
شکل ۳-۳ : جعبه تنظیمات انواع آنالیز ها (Type Analaysis Setting )
خصوصیات مدل­های مصالح
برنامه SIGMAبرای مدل­های مختلفی از خاک الاستیک و الاستوپلاستیک طراحی شده است.
در زیر مدل­های رفتاری خاک موجود در برنامه در اشکال (۳-۴) تا (۳-۹) آورده شده است]۳۷[:
شکل ۳-۴ : نمودار تنش-کرنش مدل مصالح از نوع الاستیک خطی]۳۷[
شکل ۳-۵ : نمودار تنش-کرنش مدل مصالح از نوع الاستیک خطی و الاستیک خطی غیر همسان]۳۷[
شکل ۳-۶ : نمودار تنش-کرنش مدل مصالح از نوع الاستیک غیرخطی ( مدل هذلولی دانکن و چانگ)]۳۷[
شکل ۳-۷ : نمودار تنش-کرنش از مدل مصالح از نوع الاستو پلاستیک]۳۷[
شکل ۳-۸ : نمودار تنش-کرنش از مدل مصالح از نوع نرم شوندگی کرنش]۳۷[

قصه در خانواده‌ی یک پادشاه اتفاق میافتد، بنابراین در قصه فقط از یک طبقهی اجتماعی سخن به میان آمده است. پادشاه بیمار برای درمان نیاز به برگ ظلمات دارد. سه پسر پادشاه برای یافتن برگ اقدام میکنند. دو برادر اول انسانهایی خوشگذران و حسود هستند و به نوعی تجسم دیوان روی زمین که در نهایت هم به سزای اعمال خود میرسند؛ اما برادر کوچکتر فردی مصمم و باهوش است که به برگ ظلمات دست مییابد.

در قصه، هنگامی که بین دیوان و جوان درگیری ایجاد میشود و دیوان شکست می‌خورند، دیوان بعد از شکست مسلمان میشوند. با توجه به آن چه در مورد دیوان و مذهب زرتشت (رجوع شود به قصهی ۱۲) گفته شد، میتوان چنین نتیجه گرفت که این قصه، قدمتی دیرینه داشته؛ اما به تدریج با نفوذ اسلام دیوان نقطهی مقابل مسلمانان قرار گرفتهاند و شکست آنها به مسلمان شدن آنها میانجامد.
¨ آداب و رسوم
___________
¨ وضعیت اقتصادی و رابطه با قدرت و ثروت
_________________
■ عناصر روانشناسی
همانگونه که پیشتر هم گفته شد، اعداد به ویژه عدد سه که غالباً به صورت سومین فرزند خانواده دیده میشود، نقش مهمی در قصهها و تحلیل روانشناسانهی آنها دارند(رجوع شود به قصهی ۹۸). در این قصه شاهد تکرار عدد سه هستیم. سومین برادر به سوی ظلمات میرود و در راه سه دیو را تحت فرمان خود درمیآورد. از لحاظ روانشناسی رفتن به ظلمات، رفتن به سوی کشف ناخودآگاه است (رجوع شود به قصه‌ی ۳۰)؛ بنابراین میتوان چنین گفت که سومین برادر در اینجا دیگر ابرمن یا ناخودآگاه وجود آدمی نیست، بلکه قهرمانی به دنبال یافتن خود است. وی در این سفر ابتدا با سه دیو میجنگد، یعنی با نیروهای درونی که مانع رسیدن او به ناخوآگاه هستند. پس از آن به برگ ظلمات دست مییابد و در همین جاست که با دختری زیبا؛ یعنی با نیمهی دیگر وجودش روبهرو میشود و در پایان ازدواج این دو به معنای تکامل روانی قهرمان است.
در مورد دختری که خفته یا زندانی شده و قهرمان به نوعی آن را بیدار میکند و به زندگی برمیگرداند. دلاشو در کتاب زبان رمزی قصههای پریوار چنین میگوید:
در هریک از این قصهها و در بسیاری دیگر نیز، شاهزاده خانمها در قلب کاخهایشان به خواب فرورفتهاند، همانگونه که خاطرات در اعماق ناخودآگاهی غنودهاند. شاهزادهی پسر که آنان را از خواب بیدار میکند، خودآگاهی ماست که تصاویر اسلاف و نیاکان را که برای عمل و اقلام شاهزاده (خودآگاهی) ضروریاند، فرا میخواند. به دیگر سخن، هر یک از این پریرویان بیحرکت و ساکن، نمودار تصویری از نیاکان است که به حالت انفعالی در منزلگاه ناخودآگاهی مقام دارد. این ماهرو به ندای جفت مکمل خود؛ یعنی حصهی فاعل خودآگاهی، که هزار خطر به جان میخرد تا او را به چنگ میآورد، جان میگیرد. در مرتبهی رازآموزی، دختر زیبای خفته یا زندانی، نمایشگر صورتی مثالی متعلق به ناخودآگاهی جمعی قومی یا نوع بشر است و زمانی که پس از قرنها، دوباره جان میگیرد. برای آن است که جهتی خاص به هنر، دانش و اندیشهی حوزهی عظیمی از جهان بدهد (دلاشو، ۱۳۶۶: ۱۳۵- ۱۳۳).
■ باورهای عامیانه و خرافی
______________
■ سایر عناصر
_______
۳-۱۰۲-برگ مروارید
* خلاصه‌ی قصه
حاکم نابینایی بود که سه پسر داشت. پسرها هرکدام از یک مادر بودند. روزی درویشی به حاکم گفت که دوای چشم تو برگ مروارید است. پسرها به راه افتادند تا برگ مروارید را پیدا کنند. در میان راه بر لوحی نوشته شده بود که اگر هر سه برادر از یک راه بروند، هلاک میشوند. دو برادر بزرگ‌تر از راه چپ و برادر کوچک‌تر از سمت راست رفتند. دو برادر بزرگتر به شهری رسیدند و همانجا ماندند. برادر کوچکتر که اسمش ملک محمد بود، رفت تا به قلعهای رسید. قلعه متعلق به دیو بود. ملک محمد با کمک خواهر دیو وارد قلعه شد و با دیو کشتی گرفت و بر او غلبه کرد. دیو غلام حلقه به گوش ملک محمد شد. در راه دو قلعه دیگر هم بود که دو دیو در آنها ساکن بودند. ملک محمد دو دیو دیگر را هم غلام خود کرد. دیو سومی راه رسیدن به برگ مروارید را به ملک محمد نشان داد و به او گفت: «اول وارد ظلمات میشوی، بعد از آن به باغی میرسی، درخت مروارید آنجاست. بعد از چیدن برگ مروارید، اتاقی میبینی که چهل پله و چهل زنگ دارد با چهل پنبه زنگها را از کار میاندازی و وارد اتاق میشوی، دختری آنجا خوابیده، دو بوسه از گونه های دختر میگیری و باز میگردی». ملک محمد این کارها را انجام داد و بازگشت. آن سه دیو خواهران خود را به ملک محمد دادند. ملک محمد به دنبال برادرانش رفت و هر سه به سوی شهرشان راه افتادند . در راه برادران که به ملک محمد حسادت میکردند، او را در چاه انداختند. خواهر کوچک دیوها ملک محمد را از چاه نجات داد.
دو برادر بزرگتر به حاکم گفتند که ملک محمد را گرگ خورده است. حاکم هم مادر ملک محمد را زندانی کرد. ملک محمد و خواهر کوچک دیوها پنهانی به قصر آمدند. از آن طرف دختر صاحب برگ مروارید، وقتی فهمید که ملک محمد وارد اتاقش شده، بر قالیچه‌ی حضرت سلیمان سوار شد و در نزدیکی شهر حاکم رسید. دختر از حاکم خواست، کسی را که برگ مروارید را چیده، به نزد او بفرستد. دو برادر بزرگتر رفتند؛ اما نتوانستند نشانی درست بدهند. دختر تصمیم گرفت با حاکم بجنگد. حاکم به دنبال ملک محمد فرستاد. او را در اتاقش یافتند. ملک محمد نزد دختر برگ مروارید رفت. دختر وقتی او را دید، فهمید آورندهی برگ مروارید هم اوست. از ملک محمد خواست تا با او ازدواج کند. ملک محمد دو برادر و پدرش را جلو شیر و پلنگ انداخت و خودش نیز با چهار دختر عروسی کرد و حاکم شهر شد.
■ عناصر اساطیری
¨ شخصیتهای اساطیری
___________
¨ کنشهای اساطیری
- سفر (رفتن به ظلمات)
(رجوع شود به قصهی ۱ و ۱۰۱ )
- اظهار عشق از سوی دختر
(رجوع شود به قصهی ۶۶ و ۱۰۱ )
- غلبه بر دیوان
(رجوع شود به قصه ۱۰۱ ) تنها تفاوت این قصه با قصهی ۱۰۱ در این است از تار موی جادویی خبری نیست.
- سخن گفتن با حیوانات
(رجوع شود به قصه ۷ )، در این قصه وقتی که ملک محمد میخواهد برادران و پدرش را مجازات کند از شیر و پلنگ میپرسد که چند روز است غذا نخوردهاند، آنها هم جواب می‌دهند و ملک محمد هم برادران و پدرش را به عنوان غذا جلو آنها میاندازد.
¨ موجودات و پدیده های اساطیری
- دیو
(رجوع شود به قصهی ۱۲ )
- برگ مروارید (گیاهان مقدس )
(رجوع شود به قصهی ۲۸)
-عدد چهل
(رجوع شود به قصهی ۸)، در این قصه هم چند بار عدد چهل تکرار میشود چهل پله، چهل زنگ، چهل پنبه وچهل گره تنبان دختر.
■ عناصر اجتماعی
¨ طبقات اجتماعی، شخصیتها و روابط بین آنها
این قصه هم از لحاظ ساختار و هم موضوع شبیه به قصهی ۱۰۱ است. در این قصه هم حاکم نابینایی پسران خود را به دنبال برگ مروارید میفرستد. دو برادر بزرگ حاکم به شهر میروند و آنجا مشغول کار میشوند و تنها برادر کوچک به برگ مروارید دست مییابد. تنها تفاوت این قصه با قصهی ۱۰۱ در این است که در این قصه، درویشی به حاکم راه درمان را میگوید و در قصه ۱۰۱ طبیب راه درمان را برگ ظلمات تجویز میکند. دیگر این که در پایان این قصه، ملک محمد دو برادر و پدرش را جلو حیوانات درنده میاندازد؛ اما در قصهی ۱۰۱ فقط دو برادر قهرمان به مجازات میرسند. در واقع میتوان چنین گفت که این سه تن در این قصه، تجسم همان سه دیوی است که ملک محمد با آنها کشتی گرفته و آنها را مغلوب کرده است. نکته دیگر اینکه ازدواج با چهار دختر به نوعی حق ازدواج مردان در اسلام با چهار زن را به ذهن تداعی میکند.
¨ آداب و رسوم
________
¨ وضعیت اقتصادی و رابطه با قدرت و ثروت
____________
■ عناصر روانشناسی
همان‌گونه که گفته شد این قصه هم از لحاظ ساختار و هم از لحاظ محتوا شبیه به قصه‌ی ۱۰۱ است.
■ باورهای عامیانه و خرافی
___________
■ سایر عناصر
___________
۳-۱۰۳-بزبزکان
* خلاصهی قصه
روزی، بزبزکان میخواست به صحرا رود و علف بخورد، به همین دلیل به بچههایش شنگول، منگول و کله پا گفت که در خانه را محکم ببندند.گرگ که همان نزدیکیها بود، آمد و بچه ها رافریب داد. وارد خانه شد و شنگول و منگول را خورد، کله پا چون کوچک بود در تنور پنهان شد. وقتی بزبزکان به خانه آمد، کله پا از تنور بیرون آمد و ماجرا را تعریف کرد. بزبزکان پیش آهنگر رفت و شاخها و دندانهایش را تیز کرد و به جنگ گرگ رفت. بزبزکان با شاخ به شکم گرگ زد و شکم آن را پاره کرد. شنگول و منگول از شکم گرگ بیرون آمدند. مادرشان آنها را به حمام برد، تمیز کرد و به آنها گفت که دیگر حق ندارند، در را به روی کسانی که نمی‌شناسند، باز کنند.
■ عناصر اساطیری
¨ شخصیتهای اساطیری
____________
¨ کنشهای اساطیری

(ب)

شکل۳-۲- نمونه ­ای از بارهای وارده به بال هواپیما بر حسب مسیر پروازی، الف)مکان هواپیما در طول مسیر پروازی و بارهای وارده متناظر در هر نقطه از مسیر ب) بارهای اصلی وارده به بال]۶[
در وضعیت A هواپیما به زاویه حمله زیاد رسیده که متناظر با  و ضریب بار  است. (صعود با شیب زیاد)
در وضعیت A’ ضریب بار در ماکزیمم سرعت مجاز  به  می­رسد.
در وضعیت B ضریب بار در حالت ماکزیمم سرعت مجاز با جابجایی شهپرها به  می­رسد
( مانورهای آکروباتیک و غلتش)
در وضعیت C شهپرها در وضعیت شیرجه در ضریب برآی صفر، فعال می­شوند.
در دو وضعیت D و D’ از وضعیت شیرجه به حرکات آکروباتیک تغییر وضعیت داده شده که ضریب بار در این دو نقطه منفی است.
بار وارد شده به بال درنواحی مختلف با توجه به شکل۳-۲ به صورت زیر است.

ناحیه

ناحیه

ناحیه

ناحیه

۳-۲-۲- ضریب بار ناشی از جریان ناگهانی هوا^[۳۲]
ضرایب بار ناشی از جریان ناگهانی هوا به علت اغتشاشات اتمسفری که به هواپیما وارد می­ شود از کنترل خلبان خارج است. طبیعت اغتشاشات اتمسفری و اثرات آن بر هواپیما، موضوع بسیاری از تحقیقات در طول سالیان اخیر بوده است. شدت اغتشاشات در نظر گرفته شده برای طراحی و در نتیجه ضریب بار مورد نظر توسط داده ­های آماری و به طور کلی توسط استانداردها و مراجع مشخص تعیین می­ شود.

ضریب بار بر اثر جریان­های ناگهانی هوا هنگامی که هواپیما در شرایط وزن کمینه قرار دارد بیشتر از وضعیت ماکزیمم وزن است. در شرایط مینیمم وزن این مساله اهمیت کمی دارد زیرا وزنی که باید توسط بال تحمل شود کم بوده و در این شرایط بال در وضعیت بحرانی قرار ندارد. در وضعیت مینینم وزن، در مورد اتصال موتور به بال این مساله بحرانی­تر است. بنابراین لازم به نظر می­رسد که در شرایط وزن کمینه، ضریب بار بر اثر جریان­های ناگهانی هوا محاسبه شود.
۳-۳- بارهای حدی و نهایی
بار حدی، ماکزیمم باری است که هواپیما، می ­تواند در طول عمر خود در معرض آن قرار گیرد. تحت بار حدی در سازه هواپیما هیچ گونه تغییر فرم مخرب دائمی ایجاد نمی­ شود و تاثیری بر عملکرد سازه ندارد. کارایی سازه با پارامترهای مقاومت و سختی تعریف می­ شود. سختی برای انعطاف پذیری و تغییر فرم­ها شرح داده می­ شود و در آیروالاستیسیته و فلاتر معنا دارد. مقاومت برای بارهایی که سازه هواپیما قابلیت تحمل آن­ها را دارد اهمیت دارد. برای تمام بارهای بیشتر از بار حدی، تغییر فرم سازه باید به نحوی باشد که عملکرد ایمن آن را تحت شعاع قرار دهد. بار نهایی (یا بار طراحی) برابر است با حاصل ضرب بار حدی در ضریب اطمینان.

(۳-۳)

در حالت کلی، ضریب اطمینان ۱٫۵ در طراحی سازه دم و دیگر سازه­های هواپیما استفاده می­ شود. سازه باید بارهای نهایی را بدون واماندگی تحمل کند. اگرچه فرض می­ شود که بار بزرگتر از بار حدی به هواپیما وارد نمی­ شود، مقدار مشخصی استحکام اضافه برای جلوگیری از شکست کلی سازه در طراحی اجزای سازه در نظر گرفته می­ شود. این استحکام اضافه به دلیل عوامل مختلفی است که عبارتند از:

• تقریب­هایی که در تئوری آیرودینامیک و تحلیل تنش سازه انجام می­ شود.

• تغییرات خواص فیزیکی مواد

• تغییرات در استانداردهای ساخت و بازرسی

این شخص احتمالاً منسوب به روستای تبرته از توابع منطقه فراهان است که در رکاب فردی به نام قتلق قیا از عاملان حکومت ایلخانی در دوره غازان خان بوده است. (خواندمیر، ۱۳۸۵: ۳/۱۵۳)
کتاب طبقات اعلام شیعه از شخص دیگری با نسبت فراهانی نام‌برده که او نیز در دوره ایلخانی به شغل استنساخ مشغول بوده و چند کتاب را نسخه‌برداری کرده است. درباره او در این مجموعه چنین آمده است: «محمد بن محمد بن علی الفراهانی المحمدآبادی.
انتسخ بخطّه من مجموعه فیها «الجواهر» لابن برّاج و «المراسیم» و شرحه و کانت علیها إجازه بخط القطب الراوندی (م  ۵٧٣ ). فکتب صاحب الترجمه فی آخر المجموعه إنه انتسخ منها فی العشر الأخیر من شعبان  ۶١٨  داعیا لصاحبه و مستغفرا لمصنّفه.) (آقابزرگ تهرانی،۱۹۷۲ م: ۴ /۱۷۲) در این مطلب نام این فرد به همراه نام تعدادی از کتب نسخ شده و سال آن آمده است.
در قرن هشتم در سال ۷۳۵ ه.ق نیز فردی به نام یوسف فراهانی به رونویسی از کتابی به نام شرائع الاسلام پرداخته است. (حسینی اشکوری،۱۴۲۱ ق : ۲/ ۱۸) این کتاب به شرائع‌الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام با نام کوتاه شرائع‌الاسلام یا شرائع اثر ابوالقاسم نجم‌الدین جعفر بن حسن معروف به محقق حلی (۶۷۶-۶۰۲ ه.ق) معروف است؛ و در مورد فقه امامیه، از زمان نگارش تاکنون (حدود ۷۵۰ سال) از مهم‌ترین کتاب‌های آموزشی فقهی در حوزه‌های علمیه شیعه به شمار می‌رود و موجب شده تا نویسنده‌ی آن به صاحب شرائع معروف شود.
با توجه به مواردی که اشاره شد یکی از فعالیت‌های فرهنگی که باعث رونق تشیع در منطقه گردیده شاید همین رواج رونوشت نویسی از کتب بزرگان تشیع باشد که زمینه آشنایی مردم با تشیع را فراهم کرده است.
نتیجه بحث این است که فراهان از گذشته شاهد تحولات مختلف فرهنگی بوده و تشیع نیز به‌عنوان جزئی جدایی‌ناپذیر از فرهنگ آن است که از هنگام ورود باعث تحولاتی شده و در طول تاریخ در منطقه استمرار یافته است. این فرهنگ به‌عنوان شیوه زندگی مردم منطقه درآمده و گاهی از آن برای ابراز مخالفت با ظلم‌ها و ستم‌ها استفاده می‌شده است. همین وجود فرهنگ شیعی موجب پرورش عالمان زادی در فراهان شد که اگر چه نام نشان بسیاری از آنان از بین رفته اما شواهد و قراینی از فعالیت‌های آنان را در منابع می‌توان دید.

۲/۴/۵- عوامل اقتصادی
در جوامع امروزى، اقتصادمحور بسیارى از رویدادها و تحوّلات به شمار مى‌آید. پرسش این است که آیا ممکن است تشیّع فراهان هم به این عامل ارتباطى داشته باشد؟ لازمۀ پاسخ به این سؤال، آشنایى با وضعیت اقتصادى و معیشتى مردم فراهان در قرون اولیۀ اسلامى از رهگذر صنایع و مشاغل رایج در آن دوره است.
حمدالله مستوفی در بیانی دقیق فراهان را چنین معرفی می‌کند: «ولایتیست و درو دیهها معتبر بود و دیه ساروق دار الملک آنجاست و طهمورث ساخت. اکنون زلفاباد و ماسیر معظم قراى آنجاست. طولش از جزایر خالدات «فدک» و عرض از خط استوا «لدن» هوایش معتدلست و آبش از کاریزها. ارتفاعاتش غلّه و پنبه و انگور و میوه نیکو و بسیار مى‌باشد و پیوسته در آن ولایت ارزانى بود؛ و مردم آنجا  شیعۀ اثنى‌عشرى‌اند و بغایت متعصّب؛ و در آن ولایت بحیره‌اى است که آن را مغول چغان ناوور  خوانند و در آن حوالى شکارگاه خوبست. حقوق دیوانى آن ولایت سه تومان و هفت هزار دینارست.» (مستوفی، ۱۳۸۱ : ۱۱۲) همچنین درباره دریاچه میقان فراهان آمده است: «به روزهاى پاییز که روستاییان بذر افشانى را نیازیشان به آب نیست، همه آبها به این دریاچه بندند … چون بهار آید و نیازمند آب شوند، آبها را از آن ببرند» (ابن فقیه،۱۳۴۹: ۷۵) همچنین در جایی دیگر می‌گوید: «در فراهان شوره زمینى بود … کُردان و سایر مردم آن نمک را برند و بهمه بلاد جبل و غیر آن برند» (قمی،۱۳۸۵ : ۸۸) همچنین آمده است که شاه اسماعیل صفوی «عازم شکار صحراى فراهان گشت‏»(خواند میر،۱۳۸۰: ‏۴ /۵۲۲)
از جملاتی که در بالا ذکر شد و در منابع اشاره‌شده است تا حدودی می‌توان به وضعیت معیشتی مردم فراهان پی برد و از مشاغل مردم آن زمان تصویری به دست آورد.
از این عامل نیز می‌توان چنین نتیجه گرفت که منطقه دارای اهمیت کشاورزی بوده و شاید باعث جذب افرادی از اعراب به این منطقه شده باشد که از آن جمله اشعریان قم بوده‌اند که در فراهان املاک و مزارعی داشته‌اند. (قمی، ۱۳۸۵ : ۷۸۲ و ۷۳۷) همین امر هم با فرض تشیع اشعریان، در گسترش تشیع در منطقه در قرن اول دوم هجری می‌توانسته دخیل باشد و باعث رواج آن شده است. همچنین با توجه به اینکه تشیع در اواخر سلجوقیان عمدتاً در میان طبقه متوسط جامعه رواج داشته است، (ترکمنی آذر، ۱۳۸۳: ۲۱۳) مردم منطقه نیز بر اساس این توضیحات تقریباً در طبقه متوسط رو به پایین قرار داشته‌اند که استعداد رواج تشیع در آنان را افزایش می‌دهد.
نتیجه‌گیری کلی از بحث اینکه فراهان کمی پس از حضور اشعریان در قم با اندیشه‌های شیعی آشنا شده است ولی مردم هنوز عمدتاً پیرو مذاهب قبل از اسلام بوده‌اند. از این به بعد با حمله حاکم قم به منطقه، فراهان از همدان به قم منتقل می‌شود و با ویرانی آتشکده‌های زرتشتی منطقه، مردم بیشتر با اسلام آشنا می‌شوند و ازآنجایی‌که اشعریان به تشیع مشهور بودند، مذهب قالب منطقه تشیع می‌شود. پس از این آشنایی اولیه، اشعریان در مناطق فراهان و تفرش نفوذ می‌کنند و املاک و مزارعی را برای خود تصاحب می‌کنند و همین امر هم باعث گسترش تدریجی تشیع در منطقه می‌شود. فراهان از دیرباز در بین راه‌های ارتباطی قم و اصفهان و همدان بوده که این به آشنایی فراهانیان با مذاهب مختلف کمک می‌کرده است. در دوره عباسیان با مهاجرت‌های گسترده علویان که به دنبال ورود امام رضا (ع) به ایران از یک سو و اوضاع مطلوب ایران نسبت به عراق از سوی دیگر، انجام شد؛ بسیاری از علویان در ناحیه فراهان ساکن شدند که بیشتر آنان به درخواست مردم بومی برای آشنا کردنشان با تشیع در این مناطق ساکن شدند. همچنین احتمال تشیع سیاسی منطقه نیز می‌تواند تأیید شود چراکه درگذشته بارها از وقوع شورش‌ها و قیام‌های در مرکز ایران صحبت شد که مردم منطقه نیز در برخی از آنها مثلاً با خرمدینان یا اسماعیلیان همکاری می‌کرده‌اند؛ که شاید علت آن تعالیم برابری و عدالت تشیع از سویی و ظلم و ستم حاکمان و عاملانشان در منطقه از سوی دیگر باشد.
۲/۴/۶- موانع تشیع در فراهان
گسترش تشیع در فراهان همواره با فراز و نشیب هایی همراه بوده است. در مقاطعی از تاریخ این منطقه تشیع دچار مشکلاتی نیز می باشد، یکی از این مقاطع دشوار برای تشیع در فراهان شورش خرم دینان است. این شورش اگر چه در شمال ایران آغاز شد ولی در نواحی مرکزی ایران نیز انتشار یافت. این جنبش در فراهان نیز طرفدارانی پیدامی کند که این نفوذ برای تشیع مشکلاتی ایجاد می کرد.
بحث دیگر در خصوص شرایط اقلیمی منطقه، وجود کوهستان‌هایی در اطراف آن است که از گذشته پناهگاه اقوام مختلف بوده است. در دوره آغاز آل‌بویه به وجود خرمدینان^[۴] در این منطقه اشاره‌شده است. (ابن مسکویه،۱۳۷۶:‏۵ /۳۷۵) جنبش خرمدینان درواقع یک شورش ضد عربی بوده و در آن علایق فرهنگ ایرانیت بیشتر است. به‌طورى که از مندرجات سیاست‌نامه نظام الملک برمى‏آید، قبل از ظهور بابک، از حدود سال ۱۴۰ هجری، خرم‌دینان‏ در نواحى مرکزى و شمالى ایران فعالیت‌هایی داشتند و به مبارزاتى علیه دین و دولت اسلامى دست مى‏زدند «… در آن وقت که هارون الرشید در خراسان بود بار دیگر خرم- دینان خروج کردند از ناحیت اصفهان … و مردم بسیارى از رى و همدان بیرون آمدند و با این قوم پیوستند و عدد ایشان بیش از صد هزار نفر بود. هارون سوار به حرب ایشان فرستاد، ایشان بترسیدند و هرگروه به جاى خویش باز شدند.» (طوسی،۱۳۷۸: ۳۱۲) از این سخنان می‌توان نتیجه گرفت که شاید مذهب خرمدینی قبل از بابک نیز در منطقه فراهان وجود داشته است که در اصل نوعی واکنش اعتراضی به دستگاه حاکم حکومت عباسیان بوده است. (مادلونگ، ۱۳۷۷: ۱۹) این حرکت در زمان هارون‌الرشید توسط ابودلف قاسم بن عیسی عجلی والی شهر کرج و عبدالله بن مبارک به سال ۱۹۳ هجری سرکوب شد. نه سال بعد حرکت خرم‌دینان توسط بابک رهبری شد و مشکلات فراوانی را برای حکومت عباسی ایجاد کرد. این بار نیز با حرکت سپاهی از سوی خلافت عباسی خرمیان مخفی‌شده و شورش از بین رفت. خرمیان دیگر بار در سال ۲۱۲ هجری قیام کردند و «از ناحیت سپاهان و بریده و کاپله و کره (کرج) و باطنیان با ایشان پیوستند» مأمون، محمد بن- حمید طائى را به جنگ بابک فرستاد ولى پس از شش جنگ، که بین آنان روى داد، محمد بن حمید کشته شد. (طوسی، ۱۳۷۸: ۳۱۳) پس‌ازآن مأمون عبدالله بن طاهر را مأمور سرکوبی آنان کرد و او توانست تمام جبال و آذربایجان را فتح کند و خرمیان را متفرق کند. بار دیگر از شورش خرمیان در اصفهان و کرج تا آذربایجان در سال ۲۱۸ گزارشی آمده است که در آن شهرهایی مثل کرج ابودلف در نزدیکی فراهان نیز غارت شدند و مسلمانان بسیاری از آنان را نیز کشته‌اند. (طوسی، ۱۳۷۸: ۳۱۴) خلیفه مستعصم (۸۳۳ ق- ۸۴۲ ق) عباسى تمامى همت خود را بر دفع بابک مقصور گردانید تا آنکه یکى از سرداران ایرانى را به نام افشین براى قلع‌وقمع وى برگزید. (طوسی،۱۳۷۸ : ۳۱۵) البته در بیان این حوادث به روایت خواجه نظام الملک، باید توجه داشت که او سنی مذهب متعصب بوده و از دیدگاه خود به حوادث نگاه می‌کرده است. پس از سرکوبی شدید خرمدینان به تدریج طرفداران این جنبش به مناطق خود برگشتند و به زندگی عادی خود ادامه دادند، ولی این جنبش نشانه‌ای از مخالفت شدید مردم طبقات پایین جامعه و عمدتاً کشاورز با ظلم و ستم اعراب بود. از مناطق کوهستانی که می‌توانسته موردتوجه خرم‌دینان باشد کوهستان‌های مرزی بین فراهان و تفرش است که از قدیم قلاع متعددی در آنها وجود داشته است به‌عنوان مثال در تاریخ قم به قلعه ریذان بشن اشاره‌شده که مشرف به فراهان بوده است (قمی،۱۳۸۵: ۲۰۹) البته بسیاری از این قلاع در دوره‌های بعدی مورداستفاده اسماعیلیان نیز بوده‌اند.
فصل سوم– نماد‌های شیعی فراهان
یکی از عواملی که می‌تواند در بررسی تاریخ محلی فراهان و به‌طور خاص تاریخ تشیع این منطقه حائز اهمیت باشد، مکان‌های مذهبی و عمدتاً بقاع متبرکه آن است. با توجه به این مکان‌ها می‌توان به جنبه‌های مختلف مذهبی و اعتقادات محلی مردم پی برد و از آن برای تحلیل حوادث نانوشته ورود تشیع به منطقه بهره جست. همچنین از عوامل موثر رونق مذهب در هر دیاری وجود افراد مشهور بدان مذهب است. در فراهان نیز قطعاً چنین افرادی حضورداشته‌اند و فعالیت آنان به تشیع منطقه کمک کرده است، اما در بسیاری از موارد منابع اطلاعات روشنی از آنان نمی‌دهند و نام بیشتر این افراد در منابع یافت نمی‌شود. با در نظر داشتن این نکته تا حد ممکن در یافتن نام و نشان تعدادی از آنان تلاش کرده‌ایم. در این بخش به معرفی مهم‌ترین آرامگاه‌های مذهبی منطقه و مشاهیر شیعی فراهان می‌پردازیم.
۳/۱- اماکن و بقاع متبرکه
درباره زمان دقیق کاربرد واژه امام‌زاده در فرهنگ تشیع خبر قطعی در درست نیست، اما از آنجا که قزوینی در النقض این واژه را به کار برده(عبدالجلیل،۱۳۸۵: ۱۹۸) می‌توان گفت کاربرد واژه امامزاده در قرن ششم معمول بوده است و شاید به دوران قبل از ان هم بازگردد، در میان محققان و علمای انساب متداول بوده است که فرد را به جد اعلای او نسبت دهند اما چون برای مردم این مسایل قابل‌هضم نبوده است تصور می‌کرده‌اند که فرد فرزند بلافصل امام است. دهخدا در معنای واژه امامزاده شخصی که بلافاصله یا به فاصله کم از نسل امام باشد را نیز امامزاده دانسته است. از عبارت وی چنین مشخص می‌شود که مقبره محل دفن امام‌زاده نیز در فرهنگ عامیانه امام‌زاده خوانده می‌شود.(دهخد ا،۱۳۷۷: ۳/۳۳۰۸)
مزار امام‌زادگان در سراسر این مرزوبوم، کانون‌های‌ معنوی اسلام در ایران به شمار می‌رود. امام‌زادگان همان‌ سادات شیعه علوی‌ای هستند که در پی اقتدار خلافت اموی‌ و تا پایان خلافت عباسی در نبرد با ستم خلافت و سلطنت برای تحقق عدالت و دفاع از حق مردم به شهادت‌ می‌رسیده‌اند. علویان در جستجوی پناهگاه، مناسب ترین منطقه را ایران و بیشتر مناطق هموار جنوب و رشته کوه البرز مثل قزوین، ری، قم، ساوه و آوه تشخیص دادند(ترکمنی آذر، ۱۳۸۰: ۱۲۶).
این کانون‌ها از دو جهت موردتوجه و اعتقاد و احترام‌ عمیق مردم ایران بوده است؛ از یک سو: اعتقاد و ایمان‌ مردم ما به خاندان نبوت و امامت و عدالت و حریّت و شجره‌ی طیبه انسانی و از دیگر سو حقیقت وجودی خود این‌ شهیدان که در ستیز با بی‌عدالتی و ستم روزگار خویش به‌ شهادت رسیده و در جبهه‌ی گسترده‌ی این رزم بی‌امان بر فراز کوه‌ها و اعماق درّه‌ها و پهنه‌ی دشت‌های قلمرو خلافت و سلطنت بر زمین افتاده‌اند و علی‌رغم اصرار تاریخ و هول‌ و هراس زمان در پرهیز مردم از شهیدان و دوری از یاد و فراموشی نام و نشانشان، جاودانه شده‌اند. (افتخارزاده، ۱۳۷۳ : ۷۶)
۳/۱/۱- امام‌زاده حسن افطس - اسفین
بقعه این امامزاده در ۱۲ کیلومترى شمال غرب فرمهین و در کنار روستاى اسفین از توابع شهرستان فراهان واقع‌شده و به «شاهزاده حسن افطس» شهرت دارد.
بنا، شامل ایوان ورودى، کفش کن، حرم و نمازخانه و گنبد است که در محوّطه وسیعى واقع شده است. اصل اتاق مرقد، یک فضاى هشت‌ضلعی است که بر فراز آن، گنبد شلجمى بزرگى قرار دارد که قطر آن حدود ده و ارتفاع آن بیش از ده متر است. در داخل بقعه، ضریحى چوبى بر روى سکویى چهارگوش قرار دارد. (بحر العلوم،۱۳۹۳ :۱)
بقعه، داراى سه فضاى به هم مرتبط است که ابتدا باید از فضاى ورودى که شامل ایوان و شبستان مستطیل شکل با سقف مسطح است، عبور نمود و به در ورودى بناى قدیمى بقعه رسید، بناى قدیمى، از سطح شبستان ورودى پایین‏تر و حدود پنج پلّه راه مى‏پیماید. مجاور شبستان ورودى، یک فضاى مستطیل شکل دیگرى قرار دارد که به‌عنوان نمازخانه از آن استفاده مى‏شود. شالوده بناى قدیمى، از سنگ و ملاط گل و خشت و آجر ساخته‌شده و معمارى آن مربوط به دوره ایلخانى و صفویه است. (بحر العلوم،۱۳۹۳ :۱)
گنبد بنا، آجرى دو پوش و سطح آن، مقدارى نامنظم و ناهموار است و در ساقه آن با ردیف‏هایى از کاشى، تزیین شده است. مرقد امامزاده، حدود نیم متر از کف بقعه ارتفاع دارد و سنگ‌نوشته‌ای بر آن نصب‌شده که متن آن جدید است: «مضجع مرقد مقدّس مطهّر اشجع السادات حضرت حسن الافطس ابن شاهزاده على الاصغر بن الامام زین العابدین ‰ که در عصر امام جعفر صادق ‰ در راه دفاع از احکام اسلام و سنّت جدّش خاتم الانبیاء محمّد مصطفى ‹ به دست دژخیمان منصور دوانقى به شهادت رسید و در زمان دولت صفوى، توسط عالم العلماء و الدّین مرحوم حاج محمّد تقى حاج الحرمین از علماء بلاد نجف، به ظهور رسیده است. در تاریخ ۱۴۶ هـ. ق به شهادت رسید».
ضریح فلزى نامرغوبى از قبر محافظت مى‏کند. گویند حاج محمّد تقى حاج الحرمین و برادرش قنبر على، بناى کنونى را ساخته‏اند و علّت آن را خواب حاج محمّد تقى مى‏دانند که در شهر نجف به وقوع پیوست و او پس از مراجعه به اسفین و به دست آوردن چندین نشانه، بناى کنونى را ساخت. (بحر العلوم،۱۳۹۳ :۱)
در زیارت‌نامه منصوب در دیوار بقعه که در بخشى از آن چنین آمده «السلام علیک ایها السیّد الحجازى الجاودانى المدفون بالفراهان، السلام علیک ایها السید الشاهزاده حسن الافطس بن شاهزاده على اصغر بن امام زین‏العابدین…».
امامزاده را حسن الافطس فرزند على الاصغر بن امام سجاد ‰ مى‏دانند، این در حالى است که طبق منابع متقن، هیچ‌گونه ذکرى از حضور یا وفات و دفن حسن افطس در این منطقه، به میان نیامده و او پس از شکست قیام محمّد نفس الزکیّه که در اختفاء بود، با وساطت امام جعفر صادق ‰ از مخفیگاه خود بیرون آمد (قمی،۱۳۸۵ : ۶۲۷) و مدّت‌ها پس از حضرت امام صادق (ع) زندگانى کرد و در مدینه وفات یافت. پس از رد این ادّعا، برخى از محققین بر آن شدند که خفته در این مزار را سیّد حسن بن حسین بن حسن الافطس بن على الاصغر بن امام زین‏العابدین ‰ معرفی کنند؛ اما این ادّعا نیز منشأ صحیحى ندارد؛ زیرا سیّد حسن بن حسین ملقّب به افطس نبوده، اگر چه او نواده حسن افطس به شمار مى‏رود. (کیاء گیلانی، ۱۴۰۹ ق: ۱۶۰)
به نظر مى‏رسد شخص مدفون در ابن بقعه، سیّد کمال الدّین الحسن الرضا الآوى الحسینى الافطسى ساکن فراهان باشد که از سادات بسیار جلیل‌القدر حسینى و قاضى آوه و ساوه بوده است. در اجازه‌نامه خواجه نصیرالدین طوسى  به او که فرازهایى از آن را ابن فُوطَى در مجمع الآداب نقل نموده، چنین از او تعریف شده است: «قرأ على الأمیر السیّد الامام الکبیر العالم الفاضل الاشرف الاطهر المرتضى المجتبى کمال المله و الدّین رضى الاسلام و المسلمین سیّد القضاه و… الاشراف قدوه العلماء و الأکابر… کریم الاطراف والأنساب الرضا ابن». ابن فوطى خود درباره او مى‏گوید:
«القاضى العلّامه السیّدالکامل العامل الفقیه المحقق النبیه المدقق اکمل الساده الاشراف و اکمل بنى هاشم و عبدمناف… و له الفوائد الجلیله و الاخلاق الحمیده الجمیله و الصفات المحمّدیه». (ابن فوطی، ۱۳۷۴ : ۴ / ۱۵۶)
و ابن طقطقى نیز در اصیلى او را این‌گونه ستوده است: «قاضى آوه کمال الدّین الرضا حسن… رأیته بفراهان من أعمال قم و کاشان، شیخ جمیل حسن الاخلاق متقدم له وجاهه». (ابن طقطقی، ۱۳۷۶ : ۳۱۴)
مطابق آن چه ابن فوطى مى‏افزاید، وى به مراغه، نزد خواجه نصیر الدّین طوسى رفته و تصانیف امام فخر رازى را از او فراگرفت و مرویات خواجه از پدرش وجیه الدّین محمّد بن حسن و دایى پدرش نصیرالدین عبدالله بن حمزه و دایى خویش نورالدین على بن محمّد شیعى و جز آنها را از وى سماع و صحیفه اهل‌بیت (صحیفه الرضا) را بر او خواند. از دیگر مشایخ او، پدرش سیّد فخر الدّین محمّد است و نیز مى‏گوید: او را در مراغه به سال ۶۶۵ هـ. ق دیدم و در محرم سال ۷۰۷ هـ. ق در سلطانیه با او ملاقات کردم و اجازه‏اى از جمیع مرویات و مسموعات خود براى من نگاشت و هم اکنون، قاضى و حاکم فراهان و توابع آن است و مولدش… و در سال ۷۲۰ هـ. ق به مدینه السلام جهت زیارت امیرالمؤمنین ‰ و اجداد طاهرینش آمده و جماعتى از سادات، نسخه اجازه خواجه طوسى را کتابت نمودند.
جاى نقطه‏ها درمجموع الاداب خالى است و از ظاهر سخن آتى شهید مبنى بر روایت نمودن او از جدش رضى الدّین زاهد متوفّاى ۶۵۴ هـ. ق به ضمیمه آن که در سال ۷۲۰ هـ. ق حیات داشته مى‏توان ولادتش را مدّتى پیش از تاریخ وفات جدّش دانست که بنابراین در سنین نو جوانى موفق به اجازه گردیده است. چنان چه وفاتش چندان دور از سال ورودش به بغداد به نظر نمى‏آید؛ و نسبت به محل دفن وى سندی در دست نیست اما در روستاى اسفین از فراهان علیا مزارى با نام حسن افطس مشهور است که به گمان قوى و به قرینه حضور و سکوتش در فراهان مى‏بایست به او مربوط باشد و انتساب بقعه به حسن افطس بن على الاصغر که امروز شهرت گرفته بدون پشتوانه تاریخى است. (بحر العلوم،۱۳۹۳ :۱)
نسب شریف این بزرگوار، بدین شرح است: ابو محمّد کمال الدّین الحسن الرضا بن فخرالدین محمّد بن رضی الدّین محمّد بن فخرالدین محمّد بن رضی الدّین محمّد بن زید بن داعی بن ابی‌الحسن علی الحوری بن حسین بن الحسن ابتج بن علی زین الدّین بن حسن ابی‌محمّد الرئیس بن علی بن محمّد الخزری بن علی بن علی الحریری بن حسن الافطس بن علی الاصغر بن امام علی بن الحسین السجّاد.
کمال الدّین حسن آوى، به‌طور خاص صحیفه سجّادیّه و تهذیب الاحکام را از خواجه نصیر طوسى  روایت نموده که در دو نوشته شهید ثانى بر صحیفه و تهذیب به خط او مذکور بوده و در بحارالانوار نقل شده است و نیز در اجازه‏اى که به والد شیخ بهایى  داده است، روایت صحیفه را متذکر شده و در بحار با یک واسطه از خطش نقل گردیده است.
معروف‌ترین شخصى که از سیّد کمال الدّین حسن افطس روایت دارد، تاج الدّین محمّدبن قاسم حسنى مشهور به «ابن معیّه»، است. وى در اجازه خود به شهید اوّل که اشاره گردید، بدین امر تصریح نموده است. (بحر العلوم،۱۳۹۳ :۱)
شیخ حر عاملى  از او با عنوان: «السیّد کمال الدّین الحسن بن محمّدالاوى الحسینى، فاضل جلیل القدر، یروى عنه ابن معیه»، ابن عنبه با تعبیر: «السیّد الرضى کمال الدّین الحسن بن فخر الدّین محمّدبن رضى الدّین الزاهد»، مجلسى در بحار با عنوان «السیّد السعید کمال الدّین الرضى الحسن بن محمّدبن محمّد الاوى الحسینى» و نورى همان تعبیر مجلسى را یاد نموده است.
در اصیلى، دو فرزند دیگر جز على براى کمال الدّین حسن ذکرشده که یکى شرف الدّین مرتضى و دیگرى رضى الدّین محمّد است؛ و ابن عنبه گوید: «اعقب عشره ذکور منهم: مجدالدّین حسین بن کمال الدّین و ابنه تاج الدّین الحسن اقضى القضا بالبلاد الفراتیه مات سنه ۷۴۷ هـ. ق». (بحر العلوم،۱۳۹۳ :۱)
۳/۱/۲- امام‌زاده احمد زلف آباد - فرمهین
بقعه این امامزاده در ۴ کیلومترى غرب جاده شهر فرمهین، ۴۵ کیلومترى شهر تفرش و در مجاورت غربی شهر باستانی زلف ‏آباد واقع‌شده و به «شاهزاده احمد» معروف است.
بناى اولیه، مربوط به دوره ایلخانى مى‏باشد که در دوره صفویه مرمّت شده و از معمارى عصر خود بهره برده است. بقعه، از دو فضاى متّصل به هم تشکیل‌شده و ارتفاع آن از کف تا بالاى گنبد، پانزده متر مى‏باشد. درِ ورودى بقعه، از جانب جنوب غربی باز می‌شود که خود شامل شبستان کوچکى است که به حرم امامزاده راه مى‏یابد. حرم از خارج به‌صورت برجى مدوّر و از داخل به‌صورت مربّع مى‏باشد که با ایجاد چند طاق‏نما به هشت‌ضلعی تبدیل‌شده و سپس گنبد بنا بر آن استوار گردیده است. بر روى حرم، گنبد دو پوشی قرار دارد که اصل آن با آجر و ساروج ساخته‌شده و از خارج، به‌صورت هشت‌ضلعی است. پیش از این، گنبد با آجرهاى بسیار ظریف شش ضلعى و چهارضلعی به رنگ فیروزه‏اى و سبز، استادانه پوشش یافته بود که متأسفانه، بر اثر فرسایش از بین رفته و در سال‏هاى اخیر، با ورق استیل پولکی شکل، روکش گریده است. مرقد امامزاده در وسط حرم قرار دارد. درگذشته، بر روى قبر، کاشى‏هاى آبى رنگ و فیروزه‏اى قرار داشت و ضریحى چوبى از آن محافظت مى‏کرد که در سال ۱۳۴۷ هـ. ش، با یک ضریح آهنى تعویض شده و سپس همین ضریح آهنى را به بقعه امامزاده حسن افطس در روستاى اسفین منتقل کرده‏اند. (بحر العلوم،۱۳۹۳ :۱)
ضریح کنونى که از جنس آب طلا و نقره است، در سال ۱۳۷۲ هـ. ش، در بقعه نصب گردید و کتیبه‏اى در مدح امامزاده در پایین تاج، به خط نستعلیق، شامل اشعار و اسامى معصومین نقش بسته است.
در سال ۱۳۵۶ هـ. ش، به همت یکى از خیّرین روستاى مجدآباد کهنه، بناى قدیمى مسجد هم‏جوار، تخریب گردید و با مصالح جدید ساخته شد و اطراف درِ ورودى حرم، مجموعه کاشى‏کارى‏هاى زیبایى با کتیبه آیات قرآنى به خطّ ثلث سفید بر زمینه لاجوردى نصب شد و در ضلع جنوبى حرم نیز مسجد بزرگى اضافه گردید و ساختمان بقعه نیز مرمّت گردید.
در صحن بزرگ امامزاده، نهر آب قناتى به‌صورت جارى از شمال صحن واردشده و به سمت جنوب خارج و به باغات و کشتزارهاى اطراف بقعه مى‏رسد
به اعتقاد اهالى، امامزاده احمد از فرزندان امام موسى کاظم ‰ مى‏باشد. طبق اشعارى که بر روى ضریح نوشته‌شده، نام پدر امامزاده احمد، على و نام جدّ او احمد است؛ بنابراین، او را احمد بن على بن احمد و از نوادگان امام هفتم ‰ مى‏دانند. ظاهراً نسب شریف امامزاده احمد، با پنج واسطه به امام هفتم ‰ منتهى مى‏شود که از قرار ذیل است: سیّد احمد بن ابى‏على محمّد بن احمد بن ابى‏الحسن على الدینورى بن موسى ابى‏سبحه الثانى بن ابراهیم المرتضى بن امام موسى الکاظم.
وى سیّدى جلیل‏القدر، عظیم‏الشأن و بسیار بزرگوار بود. علماى انساب نوشته‏اند، ابوالحسن على به جهت سکونت در دینور به ابوالحسن على الدینورى مشهور شد. (ابن طقطقی، ۱۳۷۶ : ۳۱۵) نسل زیادى از او در دینور و جبل باقى مانده است. على، داراى چهار فرزند معقّب به اسامى ابومحمّد حسن، ابوالفضل حسین [مادر این دو تن، از سادات افطسى بود]، احمد و موسى بود که همگى از سادات جلیل‏القدر موسوى در قرن سوّم و چهارم هجرى به شمار مى‏آمدند. برخى از مورّخان علّت مهاجرت جدّ امامزاده احمد، یعنى ابوالحسن على دینورى را به جهت فشار و ظلم متوکل، خلیفه ملعون عباسی، ذکر نموده‏اند. از این رو، سیّد على دینورى به منطقه دینور مهاجرت نمود و در آن جا به تبلیغ تشیّع مى‏پرداخت.
سیّد احمد، [جدّ امامزاده احمد] نیز در دینور سکونت داشت و در آن جا صاحب دو فرزند شد که اسامى آنان، یکى على و دیگرى محمّد بود. سیّد محمّد، فرزندى به نام سیّد احمد داشت که سیّدى زاهد و وارسته بود.
مشهور است که وى، به منطقه عراق عجم مهاجرت نمود و در تفرش که جمع کثیرى از نوادگان سیّد اسحاق بن ابراهیم‏العسکرى [عموزادگان وى‏] سکونت داشتند، مستقر شد. وفات وى را در حدود سال ۴۱۵ هـ. ق نوشته‏اند. (عبیدلی،۱۳۷۱ : ۲۶۲) و (بحر العلوم،۱۳۹۳ :۱)

۲-۲-۸-۷ رویکردهای کلی تامین و استقرار امنیت عمومی
آنچه در حوزه عمومی مورد توجه قرار می­گیرد اولویت محیط و رفتار بازیگران موثر در امنیت درون
یک واحد سیاسی می­باشد بطور کلی، درباره سیاست­های امنیت در خصوص تهدیدات داخلی رویکردهای مختلفی ارائه شده که از آن جمله می­توان به نظریه و رویکرد سرکوب داخلی (سخت افزاری) و نظریه و رویکرد توسعه­ای معطوف به الگوی نرم افزاری اشاره نمود.(لرنی، ۱۳۸۳: ۱۰۲)
۲-۲-۸-۸ سیاست ­و الگوی­ سخت­افزاری(رویکرد سلبی ­امنیت^[۳۳])
اصلی­ترین شاخص این رویکرد، همانا استفاده از ابزار نظامی و برخورد قهرآمیز با تهدیدات داخلی است. این دیدگاه به جای استفاده از راهکارهای مصالحه جویانه و تفاهم آمیز و به جای برخورد با مسائل و جذب و هضم مخالفان، صرفا به موضوع محو و نابودی آنان، فکر می­ کند. (گروه مطالعاتی دانشکده امنیت ملی،۱۳۹۰: ۱۰۳)
۲-۲-۸-۹ سیاست و الگوی نرم افزاری(رویکرد ایجابی ­امنیت^[۳۴])
در این رویکرد، امنیت، بیشتر وضعیتی مبتنی بر رضایت (ناشی از تامین خواسته­ های بازیگران و ارائه پاسخ اقناع­کننده به آنها) تلقی می­ شود. (گروه مطالعاتی دانشکده امنیت ملی،۱۳۹۰: ۱۰۳)
بنابراین امنیت در دیدگاه کلاسیک، بیشتر صبغه نظامی (سخت افزاری) یافته و مقولاتی چون جنگ و نزاع در کانون آن قرار دارند. اما دیدگاه نرم افزاری، ماهیتی متفاوت و معطوف به مردم دارد. بدین صورت که ایجاد رضایت­مندی و کسب اعتماد مردم، مبنای اصلی امنیت به شمار می ­آید با این تعریف ساده مشخص می­ شود که مطالعات و برنامه ­های امنیتی در سالهای پایانی قرن بیستم به شدت متوجه مقولاتی چون سرمایه اجتماعی شده ­اند و حتی معادلات و توانمندی­های نظامی و فناوری را در همین چارچوب فهم و تجزیه و تحلیل می­نمایند. نتیجه اینکه دولت­ها افزون بر سیاست­هایشان در حوزه افزایش توان نظامی، اقتصادی و فنی لازم است تا به افزایش میزان سرمایه اجتماعی­شان همت گمارند تا اینکه بتوانند در تامین امنیت داخلی و ملی­شان توفیق یابند. به عبارت دیگر، تامین امنیت بدون داشتن سرمایه قابل توجهی در حوزه اجتماعی میسر نبوده و یا حداقل بسیار دشوار خواهد بود. (گروه مطالعاتی دانشکده امنیت ملی،۱۳۹۰: ۱۰۴)

بنابراین درتبیین رویکردهای اخیر تامین امنیت عمومی می­توان گفت که بطور همزمان با بحث سخت افزاری، مکملی با عطف توجه به صلح و ابزارهای غیر نظامی نیز طرح گشته که از اهمیتی مشابه در حوزه اعمال قدرت برخوردار می­باشد. در آثار این دوره بخصوص اثر هالستی، ابزار چهارگانه غیر نظامی یعنی چانه­زنی سیاسی^[۳۵]، تبلیغات، اعمال فشار اقتصادی و فعالیت­های فکری به بهترین وجهی از جایگاه این ابزارها در فرایند اعمال قدرت سخن به میان آورده است. کلیه متونی که به نوعی به بحث از دیپلماسی و جایگاه آن در روابط بین­الملل در فردای جنگ سرد پرداخته­اند، عملا متعرض این بحث شده وآنرا مورد بررسی قرارداده­اند.(شولتز، ۱۳۸۱: ۷۸)
امروزه دگرگونی­ها و تحولات ناشی از الزامات تطورات عصری، باعث گردیده تا سیستم­های امنیتی (پلیس و قوه قضائیه و …) در راستای دستیابی و عمل به اهداف مصرح در قانون، برای خود شئون جدیدی تعریف نمایند بر این اساس، تنظیم روابط و مناسبات میان پلیس و مردم مبتنی بر تقدم امنیت نرم افزاری در اولویت قرار گرفته است در این جا، در خصوص یکی از عمده­ترین رویکردها و رهیافت­های پلیسی، می­توان به رویکرد جامعه­محور اشاره نمود: این رویکرد به ماهیت مشارکت­گرا و ارتباط دو سویه با مردم استوار است. (گروه مطالعاتی دانشکده امنیت ملی،۱۳۹۰: ۱۰۵-۱۰۴)
بنابراین رویکرد جامعه محوری پلیس اشاره به ارتباط و حمایت دو سویه سازمان پلیس و جامعه دارد. از یک سو سازمان پلیس در تعامل با جامعه، دیدگاه آحاد مختلف مردم درخصوص نیازهای واقعی خود درحوزه نظم و امنیت را می­سنجد و از نتایج این سنجش در برنامه­ ریزی و ارائه خدمات انتظامی بهتر به مردم، استفاده می­ کند همچنین با مردم بودن و جلب اعتماد عمومی نسبت به سازمان پلیس، موجب همکاری و مشارکت عمومی با سازمان پلیس در برقراری نظم وامنیت اجتماعی می­ شود، از سوی دیگر جامعه در تعامل با سازمان پلیس، دیدگاه­ های مختلف خود را در حوزه نیازهای واقعی، حوزه نظم و امنیت به این سازمان منعکس نموده و این سازمان را در تحقق اهداف خدمت گزاریش یاری می­رساند. به این ترتیب می­توان رویکرد جامعه محوری پلیس را یک نوع راهبرد سازمان پلیس دانست که بر دو پایه اصلی استوار است: اولین پایه این راهبرد را لزوم برقراری تعامل پلیس با ارکان مختلف جامعه به منظور امکان خدمتگذاری بهتر به مردم تشکیل می­دهد. دومین پایه راهبرد جامعه محوری پلیس، عمومی تلقی نمودن مقوله نظم و امنیت اجتماعی است. (گروه مطالعاتی دانشکده امنیت ملی،۱۳۹۰: ۱۰۵)
۲-۲-۸-۱۰ نظم عمومی
از مجموع تعاریف موجود، می­توان نظم اجتماعی را مفهوم کلی قابل انطباق بر امنیت عمومی و صیانت حیات و آزادی فردی و اجتماعی نوامیس و اموال دانست، بنابراین هرگاه عملی امنیت عمومی و حیات و شرافت و آزادی فردی و ناموس و اموال دیگری را مورد تعرض قرار دهد، نظم اجتماعی را بر هم زده است. از سوی دیگر نظم عمومی نیز مفهومی مشابه دارد. استقرار آرامش، امنیت، صلح و سازش و مهیا کردن امکانات، برقراری روابط اقتصادی، اجتماعی، حقوقی، سیاسی، فرهنگی و حفظ حقوق جامعه از تعرضات و متوقف کردن ارتکاب اعمال غیر مجاز را نظم عمومی می­گویند. با برقراری نظم عمومی افراد جامعه از حقوق خویش برخوردار می­گردند و ادامه زندگی در تمامی ابعاد، بدون احساس خطر میسر خواهد شد. محتوای بخشی از قوانین در هر کشور نظم عمومی است لذا نقض هر قانون عنوان مخالفت نظم عمومی را ندارد. پس نظم عمومی مدلول مقرراتی است که قوام و بقای دولت و حیثیت و منافع یک ملت به حمایت آن بستگی دارد. نظم عمومی در عرصه ­های مختلف ظهور و بروز متفاوتی دارد مانند نظم سیاسی، اداری، مالی، اجتماعی که هر کدام مبین یکی از ابعاد نظم عمومی به حساب می ­آید. نظم عمومی را می­توان به سه نوع طبقه ­بندی نمود:
الف- نظم طبیعی برخاسته از عادات و رسوم و قواعد عرفی هر جامعه تا آنجا که مورد امضای شریعت اسلام قرار گرفته باشد.
ب- نظم قانونی که بر اساس قوانین و مقررات شرعی لازم الاجرا بوده و تعهد نسبت به آن به موجب
قانون الزام آور می­باشد.
ج- نظم قردادی که بین اشخاص حقیقی و حقوقی در قالب قردادهای مختلف مورد توافق و تعهد قرار می­گیرد و امضاکنندگان را به رعایت آن ملزم می­سازد. (گروه مطالعاتی دانشکده امنیت ملی،۱۳۹۰: ۱۱۵-۱۱۴)
ازجمله موضوعات مهم درامنیت عمومی کشورها، بحث نظم اجتماعی یا نظم عمومی است و درواقع، یکی ازبارزترین مصادیق جرائم امنیت عمومی جرم برضدنظم عمومی بوده وبطور نسبتا مشهود، فصل مشترک امنیت عمومی درمیان سیستم­های امنیتی وکارگزاران ویژه آن درکشورهای­مختلف بحث تامین ومحافظت ازنظم عمومی می­باشد.آموزه زیربنایی­حفظ نظم اجتماعی، بعنوان یکی ازراهکارهای نوپدید پیشگیری از جرم، آن است که بدون همکاری جامعه نمی­ توان به شکلی موثر به پیشگیری از جرم پرداخت. این برنامه افراد، گروه­ ها و مجموعه واحدهای اجتماعی را دست اندرکار تامین امنیت در جامعه می­داند و می­ کوشد تا نوعی سیاست پیشگیری خاص را با بکار گرفتن نیروی مردمی درخلال چهار راه مشاوره، سازگاری، بسیج و پردازش مشکل به اجرا درآورد. (بیلی،دیوید، ۱۳۷۹: ۱۶۲-۱۱۴)
جدول ۲-۳ سیاست پیشگیری خاص درباره نیروهای مردمی
۲-۲-۸-۱۱ حاکمیت قوانین و مقررات
نکته برجسته موجود در تبیین دو موضوع عمده بحث امنیت عمومی یعنی جرم و نظم و آرامش عمومی استنادات غیرقابل انکار وشفاف به سرفصل قانون و مقررات می­باشد، بنابراین هرگونه مواجهه با موضوع جرائم (اعم از پیشگیری، مقابله و برخورد و جبران پیامدهای آن حاصل رفتار بزهکاران و آسیب­پذیری بزه­دیدگان و …) ویا تلاش و اقدام برای برقراری نظم و آرامش عمومی، جز از طریق حاکمیت قانون و مقررات و ضوابط ناشی از آن متصور نیست. بنابراین، در یک نگاه کلی در این تحقیق، امنیت عمومی دارای سه موضوع اصلی می­باشد: (گروه مطالعاتی دانشکده امنیت ملی،۱۳۹۰: ۱۱۶-۱۱۵)
شکل ۲-۷ نمای کلی موضوع عرصه امنیت عمومی

فصل سوم
روش تحقیق
فصل سوم روش تحقیق
۳-۱ مقدمه
پژوهش پیرامون هر مساله مستلزم به کارگیری روش خاص و متناسب با موضوع مورد بررسی است تا از این طریق به اطلاعات و داده ­های مد نظر جهت تجزیه و تحلیل و نائل آمدن به هدف اصلی تحقیق دست یافته و محقق بتواند با اتکا و اعتماد به روش بکار گرفته شده از یافته­های تحقیقاتی خود استفاده نماید وحاصل کار را به جامعه علمی عرضه دارد .
در فصل حاضر روش پژوهش و چگونگی انجام آن مورد بحث و بررسی قرار می­گیرد. بدین منظور روش مطالعه، جامعه آماری، نمونه پژوهش، روش نمونه گیری و سپس ابزار جمع آوری اطلاعات و تعیین اعتبار پرسشنامه (روائی و پایائی) ارائه می­گردد.
۳-۲ روش پژوهش
روش متناسب با پژوهش حاضر روش توصیفی، پیمایشی است که در آن مححق بدون دستکاری متغییرها به توصیف منظم واقعیت می ­پردازد.
۳-۳ جامعه آماری
جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه استادانی که در دانشگاه­ های چهارگانه آجا (دانشگاه امام علی، دانشگاه هوایی شهید ستاری، دانشگاه امام خمینی نوشهر و دانشگاه خاتم) و همچنین دانشکده افسری و ستاد (دافوس) و دانشگاه عالی دفاع ملی (داعا) در حال تدریس بودند می­باشند.
۳-۴ نمونه و روش نمونه گیری
جامعه نمونه استادان منتخب محقق به تعداد ۷۰ نفر که در دانشگاه­ های چهارگانه آجا (دانشگاه امام علی، دانشگاه هوایی شهید ستاری، دانشگاه امام خمینی نوشهر و دانشگاه خاتم) و همچنین دانشکده افسری و ستاد (دافوس) و دانشگاه عالی دفاع ملی (داعا) در حال تدریس بودند می­باشند که با کمک و راهنمایی استاد راهنما انتخاب گردیدند.
۳-۵ ابزار جمع­آوری اطلاعات
ابزار اصلی جمع آوری اطلاعات پرسشنامه ساخته شده توسط محقق با کمک و راهنمایی­های استاد راهنما می­باشد که برای هر فرضیه ده سوال متناسب با آن طراحی و اجرا گردید که در نهایت هر فرد از جامعه نمونه مجموعا به ۵۰ سوال پاسخ دادند. و ۲ سوال دموگرافیک طراحی شد و پاسخ گویی به سوالات فوق از طریق مقیاس ۵ درجه­ای لیکرت انجام شد.
۳-۶ روائی و پایایی
مفهوم اعتبار با این امر سر کار دارد که ابزار اندازه ­گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه­ای نتایج یکسان بدست می­دهد. دامنه ضریب اعتبار از صفر (عدم ارتباط) تا۱+ (ارتباط کامل) است روش­های متعددی برای اندازه ­گیری اعتبار پرسشنامه وجود دارد که می­توان به اجرای دوباره، روش موازی و ضریب آلفای کرونباخ اشاره نمود که جهت سنجش اعتبار پرسشنامه این پژوهش از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است بدین منظور پس از تائید و موافقت متخصصان، پرسشنامه آماده شده بین ۱۰ نفر از پاسخ دهندگان که به صورت تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شده بودند توزیع شد و پس از جمع آوری با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS-16 ضریب الفای کرونباخ ۸۰۲/. برآورد گردید .