۷- چند وقت یکبار به فکر طلاق،جدایی،یا پایان دادن به رابطه خود افتاده اید و یا درباره آن بحث کرده اید؟
۱-همیشه ۲- تقریباًهمیشه ۳- اکثر اوقات ۴- معمولاً ۵- بندرت ۶- هرگز
۸- آیا اتفاق افتاده که از ازدواج خود متاسف باشید؟
۱-همیشه ۲- تقریباًهمیشه ۳- اکثر اوقات ۴- معمولاً ۵- بندرت ۶- هرگز
۹- چند وقت یکبار شما و همسرتان دعوا می کنید؟
۱-همیشه ۲- تقریباًهمیشه ۳- اکثر اوقات ۴- معمولاً ۵- بندرت ۶- هرگز
۱۰- چند وقت یکبار شما و همسرتان اعصاب یکدیگر را خرد می کنید؟
۱-همیشه ۲- تقریباًهمیشه ۳- اکثر اوقات ۴- معمولاً ۵- بندرت ۶- هرگز
موارد زیر چند وقت یکبار بین شما و همسرتان رخ می دهد؟
۱۱-پرداختن به کارها و یا علایق علایق مشترک در خارج از خانه
۱-هرگز ۲- کمتر از یک بار در ماه ۳- ماهی یک یا دو بار ۴- روزی یک بار ۵- بیش از روزی یک بار
۱۲- یک تبادل نظر دلچسب و جذاب
۱-هرگز ۲- کمتر از یک بار در ماه ۳- ماهی یک یا دو بار ۴- روزی یک بار ۵- بیش از روزی یک بار
۱۳- به آر امی درباره چیزی گفتگو کردن
۱-هرگز ۲- کمتر از یک بار در ماه ۳- ماهی یک یا دو بار ۴- روزی یک بار ۵- بیش از روزی یک بار
۱۴- در یک پروژه یا برنامه همکاری کردن
۱-هرگز ۲- کمتر از یک بار در ماه ۳- ماهی یک یا دو بار ۴- روزی یک بار ۵- بیش از روزی یک بار
پیوست ۴
پرسشنامه محقق ساخته ویژگیهای جمعیت شناختی
سن: جنسیت: مرد زن
تحصیلات: درآمد: شغل:
-آیا تحت پوشش سازمان یا نهاد خاصی هستید؟
خیر بلی، لطفا توضیح دهید.
در صورتی که مشکل جسمی، بیماری خاص یا معلولیت دارید، لطفا ذکر کنید.
خیر بلی، لطفا توضیح دهید
در صورتی که در خانواده شما فردی با مشکل جسمی، بیماری خاص یا معلولیت و یا بستری شده وجود دارد، در مورد آن توضیح دهید.
خیر بلی، لطفا توضیح دهید
در صورتی که سابقه مراجعه به مراکز مشاوره یا رواندرمانی داشتهاید درمورد آن توضیح دهید.
خیر بلی، لطفا توضیح دهید.
در صورتی که به هر دلیلی به دادگاه خانواده مراجعه نمودهاید در مورد آن توضیح دهید.
خیر بلی، لطفا توضیح دهید.
پیوست۵
فرمت جلسات غنی سازی روابط زناشویی
جلسهی اول
اهداف: ۱- معارفه۲-اجرای پیشآزمون ۳-برقراری ارتباط ۴-آشنا کردن شرکتکنندگان با اصول و مقررات و اهداف جلسات، ۵-گرفتن تعهد،
روند جلسه: ابتدا رهبر گروه خود را معرفی کرد. سپس در مورد آزمون و پرسشنامهها برای اعضا توضیحاتی ارائه گردید و اهمیت آن و نحوهی پاسخگویی توضیح داده شد و پرسشنامه اجرا شد.
سپس اعضای گروه خود را معرفی کردند و تاریخجه مختصری از زندگی خویش (مدت ازدواج، تعداد فرزندان و شغل و …) بیان نمودند. بعد از معارفه، رهبر گروه دربارهی مقررات گروه نظیر رازداری، شرکت در تمام جلسات و تعهد به ادامهی کار و غیبت نکردن صحبت کرد. سپس از زوجها در مورد اثر ارتباطات زناشویی و نحوهی تعاملات زوجین بر ایجاد احساس خوشبختی سوال میشود و نظر چند نفر مورد بحث قرار گرفت. در ادامه رهبر گروه توضیحات تکمیلی را در مورد اهمیت نحوه ارتباط صحیح، در زندگی زناشویی ارائه کرد و تلویحاً اشاره شد که بسیاری از مشکلات زوجها از شیوه های نادرست ارتباط ناشی میشود. از زوجها نیز خواسته شد مثالهایی در مورد چگونگی تأثیر ارتباط نادرست بر ایجاد مشکلات زناشویی مطرح کنند.
سپس رویکرد غنیسازی ارتباط برای اعضا معرفی شد و اهداف آموزش غنیسازی ارتباط برای اعضا بیان شد. از اعضا تعهد و توافق گرفته شد که در همهی جلسات شرکت کنند و تکلیف ارائه شده را بخوبی اجرا کنند تا نتایج دلخواه بدست آید. در پایان تکلیف ارائه شده و جلسه جمعبندی میشود و خاتمه مییابد. قبل از خاتمه زمان جلسه بعدی یادآوری شد.
تکلیف: اعضاء مکلف شدند فهرست سلسله مراتب هدفها را که حاوی مهمترین اهدافی است که میخواهند در پایان جلسات به آن برسند، به صورت فردی فراهم کرده و درجلسه بعد در گروه ارائه دهند. همچنین در فاصله بین دو جلسه، به شیوهی ارتباط با همسرشان(نحوهی گفتگوی کلامی و رفتار غیر کلامی) فکر کنند و در صورت امکان نقاط قوت و ضعف آن را یادداشت نمایند، همچنین شیوههایی را که به نظرشان مطلوب میرسند، نیز یادداشت کنند و در جلسه بعد ارائهکنند. بدین منظور کاربرگ شماره ۱، ارائه شد و از اعضا خواسته شد تا آن را تا جلسه بعدی تکمیل نمایند و همراه بیاورند.
جلسهی دوم
اهداف: ۱-مرور تکالیف جلسهی قبل، ۲-آموزش مهارتهای صحبت کردن و مذاکره به عنوان مهارت بنیادی اول، ۳-مدلسازی تکنیکها برای اعضاء.۴- ارائه تکلیف
روند جلسه: ابتدا تکالیف جلسهی قبل مرور شد. از اعضاء خواسته شد آنچه را میخواهند در پایان جلسات بدان برسند توضیح دهند و اهداف نامربوط اصلاح و اهداف مرتبط بزرگنمایی شد. سپس یادداشتهایشان در مورد شیوههای ارتباطشان بررسی شد و شیوههای مطلوب ذکر شد و در مورد تأثیر واهمیت غنیسازی روابط در این شیوهها و صحبت شد. آنگاه مهارتهای مذاکره و گفتگو بعنوان اولین گام مطرح شد. از اعضاء درخواست شد در مورد اقسام شیوههای مذاکره و گفتگوی زن و شوهرها مثال بزنند و بگویند چگونه نحوهی صحبت کردن اشتباه منجر به ایجاد سوء تفاهم و مشکل و رنجش در روابط زناشویی میشود. از اعضا خواسته شد یک موقعیت بحث در زندگی عادیشان را که در گذشته رخ داده بازسازی کنند و ایراداتی را که به نظرشان میرسد بیان کنند. سپس رهبر گروه شیوههای صحیح صحبت کردن، گوش دادن فعالانه، شفافسازی و رفع ابهام، اطمینان از درک منظور طرف مقابل و نحوهی هدایت کردن جریان بحث و گفتگو را توضیح داد. هر تکنیک از طریق مدلسازی توسط رهبر به شیوهی گفتگو با یک نفر برای اعضا تفهیم شد تا اعضا با هر تکنیک آشنا شوند و نحوهی بکارگیری آن را یاد بگیرند. در ادامه اعضا دو به دو این شیوهها را تمرین کردند. در پایان جلسه جمعبندی شده و تکلیف و زمان جلسه بعد مشخص شد.
تکلیف: از مراجعان درخواست شد تا جلسه آینده حداقل ۴ بار و هر بار به مدت نیم ساعت و در هر روز حداکثر یک بار در مورد یک مسئلهی زندگی خود صحبت کنند و تکنیکهای این جلسه را بکار گیرند. یادآوری شد که بهتر است در شروع، از بحث بر سر مسائلی که منشأ اختلاف زیادی است و زوج اختلاف نظر و مناقشه قبلی در مورد آن داشتهاند پرهیز شود. اعضا باید تجربهی خود را از این نیم ساعت یادداشت کنند و میزان موفقیت خویش را در بکارگیری این مهارتها ارزیابی نمایند و احساسات همراه با آن را ذکر کنند و در جلسه بعد به گروه بیاورند. بدین منظور کاربرگ شمارهی ۲ توسط اعضا تکمیل شد.
جلسهی سوم
اهداف: ۱- مرور تکالیف جلسه قبل۲- آموزش مهارت خود ابزاری (مهارت دوم) ۳- آموزش مهارت همدلی (مهارت سوم)۴- مدل سازی مهارتها ۵- ارائه تکلیف
روند جلسه: ابتدا تکالیف جلسه قبل مرور شد و از اعضا خواسته شد تجربهی خود را در مورد بکارگیری مهارتهای مذاکره و گفتگو بیان کنند. ایرادات رفع شد و بازخورد لازم ارائه گردید.
سپس مهارت خودابرازی معرفی گردید و برای اعضا توضیح داده شد که چگونه در مقابل همسرشان و دیگران نیازها و تمایلاتشان را ابراز کنند و خواستههای خود را بروز دهند و در مورد منابع استرس و احساسات خود به راحتی صحبت کنند به طریقی که کمترین احتمال ایجاد واکنشهای دفاعی، اضطراب، خصومت و تعارض وجود داشته باشد و بیشترین احتمال فراخوانی درک همدلانه، همکاری و حمایت وجود داشته باشد. بدین منظور از اعضا درخواست میشود که مثالهایی از زندگی خود بیاورند که در آن در پی مطرح کردن خواسته یا انتقادی بودهاند و واکنش شریک و همسرشان و همچنین احساس خود را در آن لحظه تشریح کنند. از اعضا خواسته شد میزان رضایت خود را از روشی که بکار گرفته بودند، بیان کنند و ایرادات احتمالی که به ذهنشان میرسد بیان کنند. سپس مهارت ابرازگری به شیوهی گفتگو با یکی از اعضا مدلسازی شد. از اعضا درخواست شد مثالی بزنند که در آن احساس، خواسته یا انتقادی دارند و مطرح کردنش برایشان سخت است. سپس رهبر این خواسته را با بکارگیری مهارتهای ذکر شده در آن جلسه با اشاره به موقعیت و زمینهی مناسب برای مطرح کردن آن، احساس، خواسته یا انتقاد را با یکی از اعضا در میان میگذارد.
سپس اعضا موظف شدند موقعیتهایی را به خاطر آورده و دو به دو نسبت به مطرح کردن آن با کارگیری تکنیکهای ابرازگری اقدام کنند. رهبر گروه ایرادات و روش های بهبود آنها را بیان کرد. در ادامه مهارت همدلی معرفی شد و تشریح میشود که همدلی ممکمل ابرازگری است و باید در مقابل خودابرازی طرف مقابل، همدلی شود. اهمیت همدلی بعنوان مهارتی که موجب کاهش موقعیتهای ناتمام، درک زناشویی بالا، افزایش صمیمیت و سازگاری و افزایش میزان شادمانی و لذت در زندگی تشریح شد وبرای اعضا توضیح داده شد که همدلی در مقابل ابرازگری موجب ایجاد احساس لذت و صمیمیت میشود و بخش قابل توجهی از نیازهای هیجانی و روانشناختی وی را ارضاء میکند. سپس مشاور مهارت همدلی را مدلسازی کرد. بدین صورت که از یکی از اعضا خواسته شد که احساس، نیاز خواستهها و یا انتقاد خود را مطرح کند، و با نشان دادن توجه و گوش دادن و انعکاس احساس و محتوی با وی همدل شد. همچنین یادآوری شد که همدلی به معنی پذیرش بیقید و شرط محتوی کلام طرف مقابل نیست بلکه احترام و پذیرش احساس و سعی در درک عواطف و افکار طرف مقابل است، یعنی اینکه بتوانیم خود را به جای طرف مقابل بگذاریم. سپس از زوجها خواسته شد در جلسه، دو مهارت ابرازگری و همدلی را با هم اجرا کنند. یعنی یک طرف سعی کند خود ابراز نماید و طرف مقابل همدلی کند. در موارد لازم کمک و راهنمایی ارائه شد. سپس جلسه جمعبندی شده و تکلیف جلسه بعد ارائه شد.
تکلیف: اعضا مکلف شدند در فاصلهی دو جلسه مواردی را که نیاز به خودابرازی است یادداشت کنند و بنویسند در کدام موارد و در چه حالتی موفق به خودابرازی شدند. نحوهی واکنش طرف مقابل را نیز بیان کنند و احساس خود را بعد از آن توضیح دهند. همچنین هر گاه طرف مقابل خودابرازی نمود سعی کنند همدلی نمایند و تجربهی خود را یادداشت کنند. بدین منظور اعضا کاربرگ ۳ را تکمیل نمودند.
جلسه چهارم
هدف: ۱- مرور تکالیف جلسه قبل، ۲-آموزش مهارت حل تعارض به عنوان مهارت بنیادی چهارم، ۳-مدلسازی مهارت برای اعضا۴- ارائه تکلیف
روند جلسه: ابتدا تکالیف جلسه قبل مرور شد و از اعضا درخواست شد کاربرگهای خود را گزارش نمایند و موارد خودابرازی و همدلی را برای اعضا بیان کنند. همزمان رهبر گروه و اعضا با همدیگر مواردی را که به نظرشان جای بحث و اصلاح داشت ذکر کردند و توضیحات تکمیلی داده شد. سپس در مورد مهارتهای حل تعارض و تأثیر آن بر زندگی زناشویی صحبت شد. رهبر گروه از اعضا درخواست کرد دربارهی موقعیتهایی که تعارض پیش میآید و اقسام تعارضاتی که در زندگی زناشویی خویش با آن مواجه شدهاند صحبت کنند و واکنشهای خود و یا سایر افراد را به این موقعیتها توضیح دهند. درادامه در مورد عوامل مؤثر بر مدیریت تعارض(۱-رفتارهای آموخته شده از خانواده، ۲- رفتارهای آموخته شده از الگوهای نقشی و دیگران مهم ۳-پایگاه اجتماعی، ۴- نقشهای اجتماعی نانوشته، ۵-تفاوتهای جنسیتی) صحبت نمود. آنگاه از حاضرین در مورد مهارتهای حل تعارض و شیوههای مقابله با تعارض که به ذهنشان میرسد سوال شد.