۳-۱٫ مقدمه
در این فصل روند اجرای پژوهش بیان می شود. ابتدا طرح و روش پژوهش ، جامعه آماری و نحوه انتخاب نمونه ، روش و چگونگی گردآوری اطلاعات ، متغیرهای پژوهش ، ابزار و وسایل اندازه گیری پرداخته شده و در پایان چگونگی گردآوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات تشریح شده است.
۳-۲٫ روش تحقیق
با توجه به ماهیت موضوع ، تحقیق حاضر توصیفی بطور اعم و از نوع همبستگی بطور اخص است که به صورت مقطعی انجام شده است. روش این تحقیق بر حسب نحوه اجرا میدانی است. در این پژوهش به منظور جمع آوری داده های آماری از تست های آمادگی جسمانی ، ترکیب بدنی ، پرسشنامه ۲۴ سوالی کیفیت زندگی (QOL) و پرسشنامه ۲۱ سؤالی اضطراب (BAI) استفاده شد.
۳-۳٫ جامعه آماری و روش نمونه گیری
۳-۳-۱٫ جامعه آماری
جامعه آماری تحقیق را کلیه دانش آموزان دختر ۱۲ تا ۱۴ ساله دوره اول متوسطه مدارس روزانهی دولتی شهرستان لاهیجان که در سال تحصیلی ۱۳۹۴-۱۳۹۳ مشغول به تحصیل بودند، تشکیل می دادند که بر اساس اطلاعات اخذ شده، این جمعیت طبق آمار اداره آموزش و پرورش لاهیجان برابر با ۱۵۹۲ نفر بوده اند.
۳-۳-۲٫ نمونه آماری
نمونه آماری تحقیق شامل ۳۰۰ نفر از دانش آموزان دختر دوره اول متوسطه مدارس دولتی شهرستان لاهیجان بود که به روش نمونه گیری تصادفی – خوشه ای از بین جامعه آماری و بر اساس جدول مورگان انتخاب شدند.
۳-۳-۳٫ متغیرهای تحقیق
در این تحقیق عوامل آمادگی جسمانی مانند استقامت قلبی- تنفسی، استقامت عضلانی و انعطاف پذیری به عنوان متغیرهای پیشبین و مؤلفه های ترکیب بدن مانند شاخص توده بدن(BMI)، نسبت دور کمر به دور لگن( WHR) و نیز متغیرهای روان شناختی(اضطراب و کیفیت زندگی) به عنوان متغیرهای ملاک در نظر گرفته شدند.
۳-۴٫ روش و چگونگی گردآوری اطلاعات
این پژوهش یک پژوهش توصیفی و میدانی است در این پژوهش روش کار به این صورت بود که ابتدا اطلاعات لازم در مورد تعداد کل دانش آموزان دختر دوره متوسطه مدارس دولتی شهرستان لاهیجان اخذ شد. سپس به روش نمونه گیری تصادفی- خوشه ای ۴ مدرسه از بین ۸ مدرسه دولتی شهرستان لاهیجان انتخاب و به صورت تصادفی ۳۰۰ نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. در پایان با مجوز اداره آموزش و پرورش شهرستان لاهیجان به هر کدام از این مدارس مراجعه شد.
در این پژوهش ابتدا با تشکیل جلسه توجیهی برای دانش آموزان و والدین آنها در هر مدرسه، در مورد موضوع و اهداف پژوهش و روش کار توضیحات لازم ارائه گردید. سپس هر دانش آموز قبل از شروع کار برگه رضایت نامه مربوطه(پیوست شماره ۱) را تکمیل نمودند. برگه آگاهی از سلامت(پیوست شماره ۲) که قبلاً توسط دبیر ورزش آن مدارس به دانش آموزان ارائه شده بود مورد بررسی و بازبینی قرار گرفت. در مرحله بعد، اندازه گیری شاخص های ترکیب بدنی(BMI، WHR، دور کمر و دور باسن) از شرکت کنندگان مورد پژوهش در هر مدرسه انجام گردید.
همچنین، شرکت کنندگان پرسشنامه اضطراب(پیوست شماره ۳) و پرسشنامه کیفیت زندگی(پیوست شماره۴ ) را در حضور محقق تکمیل نمودند. قبل از تکمیل پرسشنامه توضیحات لازم توسط پژوهشگر به شرکت کنندگان ارائه شد و در نهایت شرکت کنندگان به منظور سنجش میزان آمادگی جسمانی در ساعتهای ورزش با هماهنگی مدیریت مدرسه و معلم تربیت بدنی مدرسه مورد نظر در آزمون آمادگیجسمانی ایفرد شرکت نمودند که شامل آزمون های کشش بارفیکس، دراز نشست، انعطاف پذیری و دوی ۵۴۰ متر بود
۳-۵٫ ابزار تحقیق
ابزار استفاده شده در این تحقیق به دو دسته تقسیم می شوند. یک دسته از ابزار، پرسشنامه ها هستند که شامل پرسشنامه کیفیت زندگی و پرسشنامه اضطراب میشدند. دسته ی دوم ابزار، لوازم و امکانات مورد نیاز بوده که عبارتند از:
- متر نواری استاندارد ساخت کشور ایران و ترازوی دیجیتال با مارک beurer ساخت کشور آلمان؛
- کرونومتر JOEREX ساخت کشور چین؛
- میلهی مرتبط با کشش بارفیکس جهت اجرای آزمون بدون محدودیت زمانی؛
- تشک دراز نشست جهت اجرای آزمون در ا دقیقه؛
- جعبه ی انعطاف پذیری؛
زمین والیبال به ابعاد (۹ × ۱۸) متر جهت اجرای آزمون دو ۵۴۰ متر؛
- برگه ی ثبت نتایج: این برگه توسط محقق طراحی گردید و در آن نتایج اندازه گیری شاخص های مورد نظر تحقیق که به کمک ابزار استاندارد اندازه گیری شد، ثبت گردید. این شاخص ها عبارتند از: قد، وزن، شاخص توده ی بدن(BMI)، نسبت دورکمر به دور لگن(WHR)، رکورد بارفیکس، درازنشست، انعطاف پذیری، دوی ۵۴۰ متر.
۳-۵-۱٫ پرسشنامه کیفیت زندگی(QOL): یک پرسشنامه خودگزارشی جهت سنجش کیفیت زندگی کودکان و نوجوانان در دو ماه اخیر است. سازندهی آن سازمان بهداشت جهانی با همکاری ۱۵ مرکز بین المللی در سال ۱۹۸۹ است. این پرسشنامه در مجموع ۲۶ سوال دارد که تعداد ۲۴ سوال آن در قالب ۴ حیطه ی سلامت جسمانی(فیزیکی)، روانشناختی، روابط اجتماعی و محیط زندگی است و دو سؤال اول به هیچ یک از حیطهها تعلق ندارد. یعنی وضعیت سلامت و کیفیت زندگی را به شکل کلی مورد ارزیابی قرار میدهد. امتیازهای بالاتر در این پرسشنامه نشان دهنده این است که شرکت کنندگان نوجوان از کیفیتزندگی مطلوب تری برخوردارند. این پرسشنامه ۵ رتبهای در مقیاس لیکرت است. در نمره گذاری، هرگویه از راست به چپ نمره ی ۱ تا ۵ می گیرد. یعنی اصلاً(۱)، کم(۲)، متوسط(۳)، زیاد(۴) و کاملاً(۵)، و یا خیلی ناراضیم(۱)، راضی نیستم(۲)، نسبتاً ناراضیم(۳)، راضیم(۴)، کاملاً راضیم(۵)، قرار میگیرد. البته در این پرسشنامه، سؤال های ۳، ۴، و ۲۵ به صورت معکوس نمره گذاری می شوند. تحقیقات زیادی روایی و پایایی آن را بالای ۸۰/۰ گزارش کرده اند. در نتایج گزارش شده توسط گروه سازندگان مقیاس کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی که در ۱۵ مرکز بینالمللی این سازمان انجام گردید، ضریب آلفای کرونباخ بین ۷۳/۰ تا ۸۹/۰ برای خرده مقیاسهای چهارگانه و کل مقیاس گزارش شده است. در ایران، الهیاری و همکاران(۱۳۸۵) آلفای کرونباخ پرسشنامه QOL را به میزان ۸۴/۰ گزارش کرده اند. نصیری(۱۳۸۵) برای پایایی مقیاس از سه روش بازآزمایی با فاصله سه هفتهای، تنصیفی و آلفای کرونباخ استفاده کرد که به ترتیب برابر با ۶۷/۰، ۸۴/۰ و ۸۷/۰ بود. همچنین، پایایی مقیاس کیفیت زندگی توسط رحیمی(۱۳۸۶) برای کل مقیاس برابر با ۸۸/۰، برای سلامت جسمی ۷۰/۰، برای سلامت روانی ۷۷/۰ و برای روابط اجتماعی ۶۵/۰ و برای کیفیت محیط زندگی برابر با ۷۷/۰گزارش کرده است(۵۱).
۳-۵-۲٫ پرسشنامه اضطراب بک[۱۵۳](BAI): یک پرسشنامه خودگزارشی فرم کوتاه است که در سال ۱۹۹۰ توسط آیرون بک و همکارانش به منظور اندازه گیری شدت اضطراب در نوجوانان و بزرگسالان ساخته شد. این پرسشنامه یک مقیاس ۲۱ سوالی است که آزمودنی در هرماده یکی از چهارگزینه که نشان دهنده ی شدت اضطراب است را انتخاب می کند. این پرسشنامه ۴ گزینه ای در مقیاس لیکرت است که درجه اضطراب را در ۴ طیف خیلیکم(۷-۰)، خفیف(۱۵-۸)، متوسط(۲۵-۱۶) و شدید(۶۳-۲۶) اندازه گیری می کند. نمره کل این پرسشنامه در دامنه ای از صفر تا ۶۳ قرار می گیرد. مطالعات انجام شده نشان میدهد که این پرسشنامه از اعتبار و روایی بالایی برخوردار است. برای این آزمون پنج نوع روایی محتوا، همزمان، سازه، تشخیصی و عاملی سنجیده شده است که همگی نشان دهنده ی کارایی بالای این ابزار در اندازه گیری شدت اضطراب میباشد(بک و همکاران، ۱۹۸۸). برخی تحقیقات در ایران در مورد خصوصیات روان سنجی این آزمون انجام گرفته است. برای مثال، غرایی(۱۳۷۲) ضریب اعتبار آن را با روش بازآزمایی و به فاصله ی دو هفته ۸۰/۰ گزارش کرده است. کاویانی و موسوی(۱۳۷۸) نیز ضریب روایی آن را ۷۲/۰ و آلفای کرونباخ را برای ضریب پایایی ۹۲/۰ گزارش کرده اند(۳۹).
۳-۶٫ اندازه گیری تن سنجی
۳-۶-۱٫ اندازه گیری قد
همه ی شرکت کنندگان در این تحقیق با بهره گرفتن از متر نواری برحسب سانتی متر اندازه گیری شدند. برای این کار، شرکت کننده ها می بایست بدون کفش و به صورت ایستاده کنار دیوار قرار بگیرند، به نحوی که پاشنهی پا، باسن، کتف و سر آنها در یک راستا قرار بگیرد. سپس، قد آنها در حالتی که شرکت کنندگان سمت جلو و رو به رو را نگاه میکردند، اندازه گیری و ثبت گردید(۲۱).
شکل۳-۱٫ اندازه گیری قد
۳-۶-۲٫ اندازه گیری وزن
جهت اندازه گیری وزن شرکت کنندگان از یک ترازوی دیجتال با مارک beurer ساخت کشور آلمان با دقت ۱۰۰ گرم استفاده شد.
زمان اندازه گیری برای همه ی شرکت کنندگان صبح بود. روش اندازه گیری به این صورت بود که شرکت کنندگان بدون کفش و با حداقل لباس ممکن برای چندثانیه روی ترازو قرار گرفته و وزن آنها برحسب کیلوگرم ثبت گردید(۲۱).
شکل۳-۲٫ اندازه گیری وزن
شکل۳-۳٫ ترازوی استفاده شده در تحقیق
۳-۶-۳٫ اندازه گیری ترکیب بدنی
۳-۶-۳-۱٫ اندازه گیری شاخص توده ی بدن(BMI)
جهت اندازه گیری شاخص توده ی بدن(BMI) شرکت کنندگان، وزن آنها به مجذور قد تقسیم شد. مقدار شاخص به دست آمده در این فرمول، وزن برحسب کیلوگرم و قد برحسب متر و واحد شاخص تودهی بدن نیز کیلوگرم بر متربع میباشد. همچنین، از آنجا که مقدار پیشنهادی BMI برای رده های وزنی در کودکان، نوجوانان مانند بزرگسالان نیست، در این تحقیق این شاخص برحسب Cut of-BMI نیز محاسبه گردید(۲۱).
مجذورقد(متر) وزن(کیلوگرم) = BMI
۳-۶-۳-۲٫ اندازه گیری نسبت دور کمر به دور لگن( WHR)
جهت اندازه گیری WHR شرکت کنندگان، کمترین اندازه ی دور کمر(حدفاصل دنده و تاج خاصره) و عریض ترین قسمت دور لگن(باسن) با متر نواری اندازه گیری شد.سپس با بهره گرفتن از فرمول تقسیم محیط کمر به محیط لگن(باسن) مقدار این شاخص بدست آمد(۴۱).
محیط لگن(باسن) محیط کمر = WHR
شکل۳-۴٫ نحوه ی اندازه گیری محیط کمر و محیط لگن(باسن)
۳-۷٫ اندازه گیری تست های منتخب آمادگی جسمانی
۳-۷-۱٫ اندازه گیری استقامت عضلانی بالاتنه(کمربندشانه ای)
چگونگی اجرای آزمون کشش بارفیکس
برای اجرای این آزمون، شرکت کننده به پشت در زیر میله ی بارفیکس دراز می کشد به طوری که شانه های او زیر میله ی بارفیکس قرار گیرد. سپس دست های خود را با کف دست های باز به سمت بالا می آورد. میله ی بارفیکس در سوراخ بالایی قرار می گیرد. شرکت کننده سپس کشش از بارفیکس را انجام می دهد. موقع کشش، چانه باید به بالای یک طناب یا کش که ۳ سوراخ پایین تر از میله بسته شده است برسد و دراین حالت یک کشش محسوب می شود. در اجرای این آزمون شرکت کننده تا آنجا که توان داشت این کشش را تکرار کرد(۴۱). در این آزمون محدودیت زمانی مطرح نبود و رکورد شرکت کننده براساس تعداد تکرارها و اجرای صحیح ثبت و محاسبه شد.
شکل ۳-۵٫ نحوه اجرای آزمون کشش بارفیکس
۳-۷-۲٫ اندازه گیری استقامت عضلانی ناحیهی شکم
چگونگی اجرای آزمون دراز و نشست
دانلود منابع تحقیقاتی برای نگارش مقاله ارتباط آمادگی جسمانی با ترکیب بدنی، کیفیت زندگی و ...