تمام وقت نیمه وقت مدعو
اطلاعات مربوط به استاد راهنمای دوم:
دانشگاهی
نام و نام خانوادگی:………………………………………………..آخرین مدرک تحصیلی ـــــــــــــــ :……………………………….
حوزوی
تخصص اصلی:……………………… رتبه دانشگاهی (مرتبه علمی): …………………… تلفن همراه: …………………………………
تلفن منزل یا محل کار:……………………………….. نام و نام خانوادگی به زبان انگلیسی: …………………………………………….
نحوه همکاری با واحد علوم و تحقیقات:
تمام وقت نیمه وقت مدعو
اطلاعات مربوط به استاد مشاور اول:
دانشگاهی
نام و نام خانوادگی: مهدی سلطانی آخرین مدرک تحصیلی ـــــــــــــــ : PHD
حوزوی
تخصص اصلی: :دامپزشکی رتبه دانشگاهی (مرتبه علمی): استاد تمام تلفن همراه: ۰۹۱۲۱۳۲۴۴۸۶
تلفن منزل یا محل کار: ۴۴۸۶۹۷۵۴ نام و نام خانوادگی به زبان انگلیسی: Soltani Mehdi
نحوه همکاری با واحد علوم و تحقیقات:
تمام وقت نیمه وقت مدعو
اطلاعات مربوط به استاد مشاور دوم:
دانشگاهی
نام و نام خانوادگی:………………………………………………..آخرین مدرک تحصیلی ـــــــــــــــ :……………………………….
حوزوی
تخصص اصلی:……………………… رتبه دانشگاهی (مرتبه علمی): …………………… تلفن همراه: …………………………………
تلفن منزل یا محل کار:……………………………….. نام و نام خانوادگی به زبان انگلیسی: …………………………………………….
نحوه همکاری با واحد علوم و تحقیقات:
تمام وقت نیمه وقت مدعو
۴- اطلاعات مربوط به پایان نامه:
الف- عنوان تحقیق
عنوان به زبان فارسی:
تاثیر نانو ذره منیزیم بر رشد، بقاء و ترکیب لاشه بچه ماهی قزلآلای رنگینکمان
(Oncorhynchus mykiss)
عنوان به زبان انگلیسی/(آلمانی، فرانسه، عربی):
تذکر: صرفاً دانشجویان رشتههای زبان آلمانی،فرانسه و عربی مجازند عنوان پایان نامه خود را به زبان مربوطه در این بخش درج نمایند و برای بقیه دانشجویان، عنوان بایستی به زبان انگلیسی ذکر شود.
Effect of magnesium nanoparticle on growth, survival and proximate analysis of rainbow trout (Oncorhynchus mykiss)
ب – تعداد واحد پایان نامه: ۶ واحد
ج- بیان مسأله اساسی تحقیق به طور کلی (شامل تشریح مسأله و معرفی آن، بیان جنبهه ای مجهول و مبهم، بیان متغیرهای مربوطه و منظور از تحقیق) :
سیر رو به رشد جمعیت جهان و متعاقب آن افزایش نیازهای پروتئینی جمعیت باعث شده که بشر بهرهبرداری از مانبع آبی به منظور مصرف بیشتر آبزیان از جمله ماهیان، سختپوستان و نرمتنان روی آورد. با این وجود محدودیت ذخایر طبیعی آبزیان موجب گردیده که بشر برای پرورش گسترده آبزیان در محیطهای آبی کوچک و محدود اقدام کند. گونههای مختلفی از آبزیان در این زمینه شناسایی و برای پرورش در محیطهای محصور سازگار شدهاند که قزلآلای رنگینکمان از آن جمله میباشد. این ماهی از راسته آزادماهیسانان (Salmoniformes) و جنس Oncorhynchus بوده که از لحاظ ظاهری دارای بدنی کشیده و بالههای توسعه یافتهای است.
زیستگاه اصلی قزلآلای رنگینکمان در رودخانه کاسکوکوئیم در آلاسکا شروع شده و به سمت جنوب تا منطقه باها در کالیفرنیا ادامه مییابد. دو واریته اصلی از این ماهی وجود دارد. یکی از این واریتهها که مهاجر دریا بوده و قزلآلای پولاد سر نامیده دارد و واریته دیگر ساکن آبهای شیرین است و به چندین نژاد تقسیم میشود. امروزه قزلآلای رنگینکمان برای پرورش به بسیاری از نقاط دیگر دنیا معرفی شده و به ماهی شماره یک اغلب کارگاههای تکثیر و پرورش ماهیان سردآبی در آمده است. سازگاری بالا، تمایل به تغذیه در اسارت و رشد به نسبت خوب موجب شده که بتوان از این ماهی در شرایط پرورش مترامک به آسانی استفاده نمود (Hunter, 1991).
تغذیه و مباحث مربوط به آن یکی از عوامل موثر در آبزیپروری است، به طوری که شاید بتوان تهیه غذای مناسب و روش صحیح غذادهی را مهمترین کار در تغذیه آبزیان دانست.حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد هزینه های مربوط به پرورش ماهیان در ایران مربوط به غذادهی است (Shorang, 1388). شرایط در هر نوع محیط پرورشی باید به گونهای باشد که مواد مغذی مورد نیاز ماهی برای دست یابی به مقدار بالقوه رشد بهینه فراهم شود. روشهای پرورشی عمده رایج در سطح دنیا را میتوان به پرورش گسترده، نیمه متراکم، متراکم و پرورش فوق متراکم تقسیم بندی کرد (Chayapchara et al, 2003) که پرورش قزلآلای رنگینکمانی رنگینکمان با توجه خصوصیات تغذیهای و توجیه اقتصادی اغلب به صورت متراکم و فوق متراکم متداول است.
فرآیندهای تنظیم اشتها در ماهی نظیر مهرهداران با دو ساز و کار انجام میگیرد که یکی پاسخ کوتاهمدت به انبساط معده و دیگری پاسخ بلندمدت به مواد قندی در سیستم گردش خون است (Scratcherdand Grundy, 1982). گیرندههای مرتبط با مغز موجود در دیواره معده و یا قسمت جلویی دستگاه گوارش در فاصله بین نوبتهای غذادهی میزان انبساط یا درجه پر بودن معده را همراه با تغذیه گزارش میکنند. زمانی که تمام یا بخشی از معده پر میشود، بخش سیری ناحیه هیپوتالاموس مغز به اطلاعات دریافت شده پاسخ داده و در نتیجه فعالیت تغذیهای کاهش یافته یا متوقف میشود. ادامه فعالیت تغذیهای تا زمان تخلیه کامل معده و خروج بخش قسمت اعظم محتویات آن شروع خواهد شد. مراکز کنترل تغذیه (کنترل سیری و گرسنگی) در هیپوتالاموس مغز در این زمان اشتهای ماهی را تحریک شده و به دنبال آن رفتار تغذیهای و جستجوی ماهی برای غذا آغاز میشود (Abrahamsson and Jansson, 1973). همچنین تحقیقات نشان داده است که تغییر سطوح مواد مغذی مانند گلوکز، اسیدهای چرب، گلیسرول و آمینواسیدها پس از جذب از دستگاه گوارش در جریان خون از طریق گیرندههایی در مغز و کبد ثبت میشود. هر چند در این خصوص مدلهای متعددی پیشنهاد شده ولی همچنان فرآیندهای فیزیولوژیکی تنظیم مصرف غذا در ماهی کاملا شناخته نشده است (Grove and Holmgren, 1992).
ماهی قزلآلای رنگینکمانی رنگینکمان یک ماهی با شناگری بالا است که غذا را از سطح و ستون آب دریافت میکند. این ماهی در گرفتن غذا بیش از سایر حواس خود به حس بینایی متکی بوده و بنابراین لقمههای غذایی پس از سقوط به کف و یا عبور از محدوده دید ماهی عملا از دسترس ماهی خارج و برای این گونه قابل استفاده نخواهند بود (Hunter, 1991).گاهی ماهی قزلآلای رنگینکمانی رنگینکمان پلتهای غذایی را با پرشهای بلند قبل از رسیدن به سطح آب میبلعد. گله ماهی در زمان گرسنکی و به هنگام رفت و آمد در محل استخرها، به دنبال سایه شخص حرکت کرده و رفتار تغذیهای از خود نشان میدهد (مشاهدات میدانی). اشتهای این ماهی به دلیل رژیم غذایی گوشتخواری و پرخوری به عنوان شاخصی در بررسی نیاز غذایی و همچنین سلامتی آن مورد سنجش و ارزیابی قرار گیرد (Heydarnejad, 2008). بسیاری از پرورش دهندگان غذادهی به قزلآلای رنگینکمان را تا هنگامی ادامه میدهند که حرکات فعال تغذیهای را از خود بروز دهد.
قزلآلای رنگینکمان یک ماهی گوشت خوار است که دستگاه گوارش آن برای هضم و جذب پروتئین حیوانی طراحی شده است (یوسفی، ۱۳۵۳). بنابراین این ماهی فقط قادر به هضم و استفاده از تعداد بسیار محدودی از انواع فرآوردههای گیاهی میباشد. اغلب ترکیبات و فرمولهای غذایی موجود در بازار از پروتئین حیوانی تشکیل شده است که اساس تغذیه قزلآلای رنگینکمان را برای رساندن به اندازه بازاری تشکیل میدهند (Kim et al., 1996؛ Keen et al, 1998؛ Giri et al., 2002؛ Wang et al, 2005).
مواد غذایی مورد نیاز آزاد ماهیان هنوز به طور کامل مشخص نگردیده و در مقایسه با مواد غذایی شناخته شده برای پرورش دام هنوز مراحل ابتدایی را طی میکند (افشار مازندران، ۱۳۸۱). با توجه به این که ماهی موجود خونسردی است، درجه حرارت محیط بر تاثیر میگذارد. بنابراین بایستی اثر عوامل محیطی و تاثیر آن را روی قدرت و توانایی ماهیان پرورشی از جمله قزلآلای رنگینکمان در هضم و جذب مواد غذایی در نظر داشت.
سالهای متمادی تصور بر آن بود که جگر گاو غذای کاملی برای برای این ماهی است، به طوری که این ماده غذایی بیشتر از هر غذای دیگری در کارگاههای پرورش ماهیان سردآبی کاربرد داشت (Davis, 1946). از آنجا که جگرهای آلوده به انگل مصرف انسانی نداشتند، به قیمتی ارزان در اختیار مزارع پرورش ماهی قرار میگرفتند. با گسترش صنعت پرورش قزلآلای رنگینکمان مشخص گردید که جگر گاو به تنهایی غذای کاملی برای این ماهی نبوده و بنابراین به تدریج با مواد غذایی دیگری مانند جگر سفید، قلب و طحال مخلوط شدند. بعدها مواد غذایی دیگری از قبیل گوشت چرخ کرده ماهی آب شیرین و شور، مازاد کنسروسازیها (امعا و احشا) و انواع دانههای گیاهی (حبوبات) به عنوان مکمل غذایی ماهیها در مزارع پرورشی مورد استفاده قرار گرفتند که در حاضر نیز در برخی از مزارع مصرف میشوند (Davis, 1946).
تحقیقات در سالهای اخیر نشان میدهد که غذای ترکیبی ماهی قزلآلای رنگینکمان بایستی شامل کلیه اجزای مورد نیاز ماهی باشد تا رشد خوب و بقای ماهیان را در سیستمهای پررشی معمول به همراه داشته باشند (Lovell, 1989؛ Talbot et al, 1999؛ Amer et al, 2004). اجزای غذاهای ترکیبی به تنهایی به اندازه ترکیب مجموعه آنها مفید نیست، زیرا هرگز یک جزء از غذا نمیتواند تمام نیازهای غذایی ماهی را در بر داشته باشد(Spinelli et al, 1979). یک غذای خشک مناسب برای قزلآلای رنگینکمان شامل مخلوطی از انواع آردهای غذایی مناسب (آرد ماهی و آرد گیاهی) است که مواد معدنی و ویتامینهای خالص نیز به آن اضافه میگردند. آردهایی که در دمای کمتر از ۶۳ درجه سانتیگراد خشک شوند از ارزش غذایی بالاتری برخوردار هستند.
یک جیره غذایی مناسب برای پرورش قزلآلای رنگینکمان از ترکیبی از مواد پروتئینی، چربی، کربوهیدراتها همراه با مکملهای پروتئینی و معدنی ساخته میشود (احتشامی، ۱۳۸۶؛ Watanabe et al, 1989).پروتئینها در واقع بخش اصلی اعضای بدن، بافتهای نرم و مایعات بدن را تشکیل می دهند که از اجزای ساختمانیای به نام اسیدهای آمینه تشکیل شدهاند. ترکیب اسیدهای آمین هدر جیرههای غذایی نقش به سزایی در تعادل غذایی رشد مناسب قزلآلای رنگینکمان دارد، به طوری که امروزه فرمولهای غذایی در اغلب کارخانجات تولید غذای آبزیان بر اساس تعادل مواد معدنی نوشته میشوند (Higgs et al, 1995). عمده منابع تامین پروتئین در جیره غذایی قزلآلای رنگینکمان شامل آرد ماهی، آرد سویا، مخمر، گلوتن ذرت، آرد گوشت و آرد خون میباشد.
چربیها و اسیدهای چرب را میتوان از دیگر ترکیبات مهم غذایی قزلآلای رنگینکمان دانست که به عنوان مهمترین منبع تولید انرژی در جیره غذایی استفاده میشوند. چربیها همچنین به عنوان منبع تامین اسیدهای چرب ضروری در ساختمان فسفولیپیدهای غشایی به کار رفته (Henderson et al, 1987) و حاملهایی جهت جذب ویتامین های محلول در چربی نظیر K، D و A رنگدانهها میباشند. ماهیان گوشتخوار مانند قزلآلای رنگینکمان بر اساس تحقیقات انجام شده به چربیای در حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از کل جیره غذایی نیاز دارند (Hanley, 1991؛ Stancheva et al, 2010). منابع اصلی چربی برای غذای ماهی عبارت از روغن ماهی، گوشت تازه، ماهی تازه و خرده های گوشت میباشند.
کربوهیدراتها یکی دیگر از اجزای جیرههای غذایی هستند که اجزای ترکیبات زیستی مختلف نظیر اسیدهای نوکلئیک و ترشحات موکوسی را تشکیل میدهد. معمولا پس از هضم و جذب تبدیل به قند ساده میشوند. نقش عمده کربوهیدراتها در تغذیه ماهی به عنوان یک منبع تامین انرژی ارزان قیمت بوده که البته موجب سهولت حرکت مواد در لوله گوارشی و چسبندگی پلتهای غذایی نیز میگردند. کربوهیدراتها عمدتا به صورت نشاسته مشتق شده از قسمت داخلی دانههای غلات در غذای آبزیان مورد استفاده قرار میگیرند (Nakervis et al, 2000).گلوتن گندم، نشاسته ژلاتینه میتوانند به عنوان مواد همبند در غذای قزلآلای رنگینکمان استفاده شده و سبب قوام غذا در آب شوند (Wilson, 1994؛ Erfanullah and JAfri, 1998).
ویتامینها دیگر ترکیبات حیاتی جیرههای غذایی هستند که نقش ساختمانی و انرژیزایی نداشته ولی کمبود آنها موجب اختلالات شدید بافتی و حتی مرگ میشود. تعداد ۱۵ نوع ویتامین برای حیات طبیعی شناخته شده که به مقدار کم مورد نیاز هستند (Hilton, 1989) که یا در داخل بدن ماهی ساخته نشده و یا به مقدار کم ساخته میشوند (افشار مازندران، ۱۳۸۱). بنابراین لازم است که تمام جیرههای غذایی را با کمک مکملهای ویتامینی به شکلی غنی نمود که قادر به رفع تمام نیازهای پرورش ماهیان باشند (Lee and Kim, 2009).
مواد معدنی یکی دیگر از اجزای ضروری غذای آبزیان هستند که به دو دسته عناصر پرمصرف شامل کلسیم، پتاسیم، سدیم، فسفر، منیزیم، کلر و گوگرد و عناصر کممصرف شامل آهن، مس، کبالت، منگنز، ید، روی، مولیبدن، سلینم، کلر، فلور، وانادیوم، قلع، آرسنیک و نیکل تقسیم میگردند (احتشامی، ۱۳۸۶). این عناصر در اعمال حیاتی بدن از قبیل استحکام اسکلت خارجی، فعالیت دستگاه عصبی، غدد درون ریز، اجزا تشکیل دهنده رنگدانه های خونی و ایجاد تعادل در واکنش های اسید و باز (به عنوان بافر) و موازنه اسمزی نقش دارند (Gyvglyanv and Mylvard, 1984؛ Watanabe et al, 1989؛ Hayashi, 2001).
البته آبزیان قادر هستند که مواد معدنی را نه تنها از طریق غذا بلکه از طریق آب نیز جذب نمایند. به همین دلیل تخمین مقدار درست نیاز آنها برای بدن کار بسیار مشکلی خواهد بود. به طور کلی نیاز به مواد معدنی در آبهای شیرین بیشتر از آبهای شور خواهد بود. بنابراین لازم است که غذای ماهیان آب شیرین را به کمک مکملهای معدنی به شکلی غنی نمود که قادر به تامین نیازهای زیستی ماهیان طی دوره پرورشی باشند.
منیزیم یکی از اجزای مکملهای معدنی است که در بسیاری از واکنشهای زیستی بدن آبزیان نقش دارد. حدود ۶۰ درصد از کل منیزیم بدن آبزیان در استخوانها قرار گرفته که حدود یک سوم آن با فسفات ترکیب شده که آزادانه در سطح ساختمان آنها باقی مانده است. منیزیم هم در داخل و هم در بیرون بافتهای نرم بافتها وجود دارد و برای نگهداری هموستاز داخل و خارج سلولی در ماهیها و سخت پوستان ضروری است (Pike and Brown, 1975؛ Moyle and Cech, 2000). علاوه بر این منیزیم برای فرایند تنفس سلولی ضروری بوده و در واکنش انتقال فسفات شامل تری آدنوزین، دی آدنوزین و مونو آدنوزین فسفات نقش دارد (Lall, 2002). منیزیم برای تمام واکنشهای مربوط به تیامین پیروفسفات و همچنین سوخت و ساز چربی، کربوهیدرات و پروتیینهای بدن نقش دارد (NRC, 2003). کمبود منیزیم در رژیم غذایی انواع ماهیان آب شیرین دارای عوارضی مانند رشد کم، بیاشتهایی، بیحالی، شلی عضلات، تشنج، انحنای ستون فقرات و تلفات به خاطر کمبود منیزیم در سرم خون، استخوان و تمام بدن است. قزلآلای رنگینکمان قادر به جذب منیزیم از طریق آب برای تامین بخشی از نیازهای سوخت و سازی بدن است. با این وجود لازم است که کمبود آن از طریق جیرها غذایی و به صورت مکمل در اختیار ماهی قرار گیرد تا بتواند نیازهای ماهی را برطرف نماید.
امروزه از فنآوری نانو به عنوان یک تکنولوژی کلیدی و تاثیرگذار بر علم و صنعت یاد میشود (Gref et al, 1994). بسیاری از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه از برنامههای تحقیقاتی و صنعتی در زمینه استفاده از فنآوری نانو حمایت میکنند (Rajesh et al, 2008). اندازه کوچک این ذرات میتواند به تغییرات اساسی در ساختار و خواص این عناصر منجر شود، به طوری که تا به امروز صدها تولیدات جدید برای اهداف مختلف در زمینه فنآوری نانو ساخته شده است (Grifit et al, 2009). ورود این فناوری به عرصه آبزیپروری و استفاده کاربردی ازآن در بسیاری از کشورها گسترش یافته است (Terry et al, 2009).
د - اهمیت و ضرورت انجام تحقیق (شامل اختلاف نظرها و خلاءهای تحقیقاتی موجود، میزان نیاز به موضوع، فواید احتمالی نظری و عملی آن و همچنین مواد، روش و یا فرایند تحقیقی احتمالاً جدیدی که در این تحقیق مورد استفاده قرار میگیرد:
ماهی قزلآلای رنگینکمان به لحاظ ارزش غذایی بالا و سازشپذیری زیاد نسبت به تغییرات محیطی به عنوان یکی از گونه های با ارزش ماهیان در صنعت آبزیپروری مورد توجه قرار گرفته است. این ماهی برای رشد مناسب و رسیدن به بالاترین وزن در پایان دوره پرورش نیازمند غذای مناسب با اجزای مورد نیاز در طول دوره پرورشی میباشد (Hunt, 1993). مواد معدنی در بین اجزای غذایی نقشهای بسیار کلیدی را در بدن ماهی ایفا میکنند که از آن جمله میتوان به تاثیر بر ساختار اسکلتی، حفظ تعادل اسمزی، جابجایی آب و مواد محلول در بدن، شرکت در فعالیتهای آنزیمی و همچنین سوخت و ساز طبیعی اشاره نمود (Elliott, 1973؛ Ogino et al, 1978 Knox et al,. 1981؛ Satoh et al,. 1983). بنابراین کمبود مواد معدنی در جیره غذایی با نقصانهایی در پرورش آبزیان همراه خواهد بود.
پژوهش های کارشناسی ارشد درباره تاثیر نانو ذره منیزیم بر رشد، بقاء و ترکیب لاشه ...